အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ အီရန်အပေါ် တိုက်ခိုက်မှုများအပေါ် ကမ္ဘာ့တုံ့ပြန်မှု- စိုးရိမ်မှု၊ သတိထားမှုနှင့် အချို့၏ချီးကျူးမှု

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ အီရန်အပေါ် တိုက်ခိုက်မှုများအပေါ် ကမ္ဘာ့တုံ့ပြန်မှု- စိုးရိမ်မှု၊ သတိထားမှုနှင့် အချို့၏ချီးကျူးမှု

(မိုးမခ) ဇွန် ၂၂၊ ၂၀၂၅

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက အီရန်နိုင်ငံအပေါ် စစ်ရေးတိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီးနောက် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများနှင့် ခေါင်းဆောင်များက စိုးရိမ်မှု၊ သတိထားမှု၊ နှင့် အချို့မှ ထောက်ခံချီးကျူးမှုများဖြင့် တုံ့ပြန်ခဲ့ကြသည်။ ဤတိုက်ခိုက်မှုများသည် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသတွင် တင်းမာမှုများ ပိုမိုမြင့်တက်လာနိုင်သည့် အန္တရာယ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ပြီး နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းအတွင်း ကွဲပြားသော တုံ့ပြန်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။

စိုးရိမ်မှုနှင့် ဝေဖန်မှုများ

• တရုတ်နိုင်ငံ: တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက အမေရိကန်၏ တဖက်သတ် စစ်ရေးလုပ်ရပ်များသည် ဒေသတွင်း တည်ငြိမ်မှုကို ထိခိုက်စေပြီး နိုင်ငံတကာဥပဒေကို ချိုးဖောက်သည်ဟု ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။ တရုတ်က အီရန်နှင့် အမေရိကန်အကြား ဆွေးနွေးမှုများဖြင့် တင်းမာမှုများကို လျှော့ချရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။
• ဥရောပသမဂ္ဂ (EU): EU ၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒဆိုင်ရာ အကြီးအကဲက ဤတိုက်ခိုက်မှုများသည် ဒေသတွင်း အကြမ်းဖက်မှုများ ပိုမိုဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် အန္တရာယ်ကို တိုးမြင့်စေသည်ဟု သတိပေးခဲ့သည်။ EU သည် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအကြား ညှိနှိုင်းမှုများဖြင့် တည်ငြိမ်မှုကို ထိန်းသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းနေသည်။
• ရုရှားနိုင်ငံ: ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာ ပူတင်က အမေရိကန်၏ လုပ်ရပ်များကို “အကြမ်းဖက်မှုနှင့် မတည်ငြိမ်မှုကို ဖိတ်ခေါ်ရာရောက်သည်” ဟု ပြစ်တင်ဝေဖန်ခဲ့သည်။ ရုရှားသည် အီရန်နှင့် ၎င်း၏ မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးကို အားဖြည့်ရန် ကြိုးပမ်းနိုင်ဖွယ်ရှိသည်ဟု လေ့လာသူများက သုံးသပ်သည်။
• အာရပ်နိုင်ငံများ: ဆော်ဒီအာရေဗျနှင့် အာရပ်စော်ဘွားများ ပြည်ထောင်စုကဲ့သို့သော နိုင်ငံများသည် အမေရိကန်နှင့် မဟာမိတ်ဖြစ်သော်လည်း၊ ဤတိုက်ခိုက်မှုများက ဒေသတွင်း တင်းမာမှုများကို ပိုမိုဆိုးရွားစေမည်ကို စိုးရိမ်ပြီး သတိထားသော ကြေညာချက်များ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ အီဂျစ်နှင့် ဂျော်ဒန်ကလည်း ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ဆွေးနွေးမှုများကို ဦးစားပေးရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်။

ထောက်ခံမှုနှင့် ချီးကျူးမှုများ

• အစ္စရေး: အစ္စရေးဝန် ကြီးချုပ်က အမေရိကန်၏ လုပ်ရပ်များကို “အီရန်၏ ဒေသတွင်း ရန်လိုမှုများကို ထိန်းချုပ်ရန် ရဲရင့်သော ခြေလှမ်းတစ်ရပ်” ဟု ချီးကျူးခဲ့သည်။ အစ္စရေးသည် အီရန်နှင့် ၎င်း၏ နောက်လိုက်များကို ဆန့်ကျင်ရာတွင် အမေရိကန်နှင့် အနီးကပ် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နေသည်။
• ဗြိတိန်နှင့် သြစတြေးလျ: ဤနိုင်ငံများသည် အမေရိကန်၏ လုပ်ရပ်များကို ထောက်ခံသော်လည်း၊ ဒေသတွင်း တင်းမာမှုများ မတိုးမြင့်လာစေရန် သတိထားသော မှတ်ချက်များဖြင့် တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။ ဗြိတိန်က “အမေရိကန်၏ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ စိုးရိမ်မှုများကို နားလည်သည်” ဟု ဖော်ပြခဲ့ပြီး၊ သြစတြေးလျက တင်းမာမှုများ လျှော့ချရန် သံတမန်ရေးရာ ကြိုးပမ်းမှုများကို ထောက်ခံသည်ဟု ဆိုသည်။
• အမေရိကန်ပြည်တွင်းမှ ထောက်ခံမှု: အမေရိကန်ပြည်တွင်း၌ အချို့သော နိုင်ငံရေးသမားများနှင့် လေ့လာသူများက ဤတိုက်ခိုက်မှုများသည် အီရန်၏ နျူကလီးယားအစီအစဉ်နှင့် ဒေသတွင်း လုပ်ရပ်များကို ထိန်းချုပ်ရန် လိုအပ်သည်ဟု ထောက်ခံခဲ့သည်။ သို့သော် အခြားသူများကမူ ကျယ်ပြန့်သော စစ်ပွဲတစ်ခု ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် အန္တရာယ်ကို သတိပေးခဲ့သည်။

ဒေသတွင်း သက်ရောက်မှုများ

• အီရန်၏ တုံ့ပြန်မှု: အီရန်က ၎င်း၏ လုံခြုံရေးကို ခုခံကာကွယ်ရန် “ပြင်းထန်သော တုံ့ပြန်မှု” ပြုလုပ်မည်ဟု ကတိပြုခဲ့သည်။ ၎င်း၏ မဟာမိတ်များဖြစ်သည့် ဟစ်ဇဘိုလာ (လက်ဘနွန်) နှင့် ဟူသီ (ယီမင်) ကဲ့သို့သော အဖွဲ့များကလည်း အမေရိကန်နှင့် ၎င်း၏ မဟာမိတ်များကို တိုက်ခိုက်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။
• စီးပွားရေးအကျိုးသက်ရောက်မှု: ဤတိုက်ခိုက်မှုများသည် ကမ္ဘာ့ရေနံဈေးနှုန်းများကို ထိခိုက်စေပြီး၊ အထူးသဖြင့် ဟော်မူဇ်ရေလက်ကြားနှင့် ဆက်စပ်နေသော ရေနံကုန်စည် စီးဆင်းမှုများအပေါ် စိုးရိမ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။
• လူသားချင်းစာနာမှု စိုးရိမ်မှုများ: အီရန်အတွင်း အရပ်သားများအပေါ် သက်ရောက်မှုနှင့် ဒေသတွင်း ဒုက္ခသည်များ တိုးလာနိုင်သည့် အန္တရာယ်ကို လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများက ထောက်ပြခဲ့သည်။

ကုလသမဂ္ဂ၏ တုံ့ပြန်မှု

ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်က ပါတီအားလုံးကို “သံတမန်ရေးရာ ဆွေးနွေးမှုများဖြင့် တင်းမာမှုများကို လျှော့ချရန်” တိုက်တွန်းခဲ့ပြီး၊ အမေရိကန်နှင့် အီရန်အကြား ညှိနှိုင်းမှုများအတွက် ကုလသမဂ္ဂ၏ ပံ့ပိုးမှုကို ကမ်းလှမ်းခဲ့သည်။

နိဂုံး မှတ်ချက်

ဤတိုက်ခိုက်မှုများသည် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးနှင့် စီးပွားရေးအပေါ် သိသာထင်ရှားသော သက်ရောက်မှုများ ရှိနိုင်သည်ဟု လေ့လာသူများက ယူဆသည်။ အချို့က အမေရိကန်၏ လုပ်ရပ်များသည် အီရန်၏ ဒေသတွင်း သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ထိန်းချုပ်ရန် ရည်ရွယ်သည်ဟု မြင်သော်လည်း၊ အခြားသူများကမူ ၎င်းသည် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော ပဋိပက္ခတစ်ခုသို့ ဦးတည်သွားနိုင်သည်ဟု စိုးရိမ်နေကြသည်။

အမေရိကန် အာဏာလက်ရှိ ခေါင်းဆောင် ထရန့်နှင့် အစ္စရေး အာဏာလက်ရှိ ခေါင်းဆောင် နာတာရာဟူတို့က  အီရန်အာဏာရှင်တို့အပေါ်  ယခုလို စတင် ကျုးကျော် တိုက်ခိုက်ခြင်း ဖြစ်သည်။ အာဏာရှင်များ အာဏာရှိသူများအချင်းချင်း ၎င်းတို့အကျိုးစီးပွားအရေး တိုက်ခိုက်ခြင်းဖြစ်သော်လည်း ၎င်းတို့ တိုင်းပြည်နှင့် ပြည်သူများကို ယခုလို စစ်အတွင်းသို့ ဆွဲသွင်းခြင်း ဖြစ်သည်။   အမေရိကန်ပြည်သူများသာမက အစ္စရေးပြည်သူများ နှင့် အီရန်ပြည်သူများအပေါ်  အချင်းချင်းနှင့် အခြားအဖွဲ့အစည်းများ အသိုင်းအဝိုင်းများအကြား မုန်းတီးမှုများ ဆန့်ကျင်မှုများကို  ပြည်သူများက ခံစားကြရမည် ဖြစ်သည်။ 

Join Us @ MoeMaKa Telegram
t.me@moemaka
Please show your support, donate with Zelle
#MoeMaKaMedia
#WhatsHappeningInMyanmar