ကိုသန်းလွင် - ဂေါ်ဘာချက်ဗ် (၁၉၃၁ - ၂၀၂၂)

ကိုသန်းလွင် - ဂေါ်ဘာချက်ဗ် (၁၉၃၁ - ၂၀၂၂)

(မိုးမခ) စက်တင်ဘာ ၆၊ ၂၀၂၂

( ၁ ) 

ပြုပြင်ရေးနှင့် ပွင့်လင်းမှုကိုအခြေခံ၍ နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကျော်ကြာအောင် ကွန်မြူနစ်ဝါဒစိုးမိုးခဲ့ခြင်းကို အဆုံးသတ်စေရန် တိုင်းပြည်ကို လမ်းကြောင်း အသစ်ပေါ်ရောက်အောင် တွန်းတင်ပြီးသောအခါ ထိုအင်ပိုင်ယာသည် လက်မခံ နိုင်တော့ဘဲ ပြိုကွဲခဲ့ရပါသည်။ ဆိုဗီယက်နိုင်ငံ၌ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး ကိုဖြစ်ပေါ်စေရန် ကျိုးစားခဲ့သော မစ္စတာ ဂေါ်ဘာချက်ဗ် (Mr. Mikhail Goberchev) သည် အသက် ၉၁ နှစ်အရွယ်တွင် ကွယ်လွန်သွားခဲ့ပါပြီ။

 ဂေါ်ဘာချက်ဗ် ဆိုဗီယက်နိုင်ငံတွင် အာဏာရလာခြင်းမှာ ဥရောပတိုက်၏ မြေပုံကို အသစ်ရေးဆွဲမည့် တော်လှန်ရေး အဆင့်ဆင့်ကိုဖြစ်ပေါ်စေပြီး နျူးကလီယားစစ်ပွဲဖြင့် အဆုံးသတ်သွားနိုင်သော စစ်အေးတိုက်ပွဲကို ပြီးဆုံးစေခဲ့ပါသည်။ ၂၀ ရာစုနှစ်တွင် ခေါင်းဆောင်အနည်းငယ်သာ သူတို့ရရှိသည့်အချိန်တွင် အခြေအနေကို ထိ  ရောက်အောင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲနိုင်ခဲ့ကြပါသည်။ မစ္စတာဂေါ်ဘာချက်ဗ်သည် သူ တာဝန်ရှိခဲ့သည့် ၆ နှစ်တာကာလအတွင်း သံကန့်လန့်ကာကြီးကိုမတင်ရန် ကြိုးစားခဲ့ရာ ကမ္ဘာကြီး၏ နိုင်ငံရေးရာသီဥတုကိုပါ ပြောင်းလဲခဲ့ရပါသည်။ 

( ၂ )

ရုရှားနိုင်ငံအတွင်းတွင် ပွင့်လင်းမြင်သာမှုကို အလေးပေးပြီး လူနေမှုစနစ်ကို ပြုပြင်ကာ ယိုင်နဲ့နေသော စီးပွားရေးကိုလည်း ပြင်ဆင်မည်ဟု ကတိပေးခဲ့ပါသည်။ သူ၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဆိုဗီယက်အင်ပါယာကြီးကို ပြို ကွဲအောင် ဖျက်ဆီးခဲ့ခြင်းမဟုတ်သည့်တိုင် သူအာဏာရလာသည့် ၅ နှစ်အတွင်း ဆိုဗီယက် ရီပတ်ဘလစ်မှာ အစိတ်စိတ်အမြွှာမြွှာ ပြိုကွဲသွားသည်ကို မြင်ခဲ့ရပါသည်။ သူသည် အာဖဂန်နစ္စတန်တွင် ပါဝင်ပတ်သက်မှုကို ရပ်တန့်စေခဲ့ပြီး ၅ လအတွင်းဘော်လတစ် (အက်စတိုနီးယား၊ လတ်ဗီယား၊ လစ်သူရေးနီးယား) မှ ဘော်လကန် နိုင်ငံများ ( ဆလိုဗီကီးယား၊ ခရိုရေးရှား စသည်) အထိ ကွန်မြူနစ်စနစ်၏ လွှမ်းမိုးထားမှု ပြိုကွဲသွားခြင်းများကို ဘာမှ မလုပ်နိုင်ဘဲ စောင့်ကြည့်နေခဲ့ရပါသည်။ ကွန်မြူနစ် လောကတခုလုံးမှာလည်း အကျင့်ပျက်ခြစားမှုနှင့် စီးပွားရေးချို့တဲ့မှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ခဲ့ရပါသည်။ ထိုအကြောင်းများကြောင့် ကွန်မြူနစ်စနစ် ကို လိုလားသူများ က သူ့ကို စနစ်ကြီးကို ဖျက်ဆီးရကောင်းလားဟု အပြစ်ဖို့သလို အလယ်အလတ် သဘောထား ပျော့ပျောင်းသူ တို့ကလည်း စနစ်ကြီးကို မဖျက်ပစ်ရကောင်းလားဟု အပြစ်ဖို့ကြပါသည်။ အမေရိကန် သံတမန် ဂျော့ကင်နမ် (George Kenan) က ဂေါ်ဘာချက်ဗ်သည် “မဖြစ်နိုင်သည်များကို ဖြစ်စေနိုင်ခဲ့သူ ကမ္ဘာကြီးကို အရှိအတိုင်း မြင်တတ်သူနှင့် ဆိုဗီယက်အတွေးအခေါ်များမလွှမ်းနိုင်သူ ဟု ပြောခဲ့ပါသည်။

ဗလာဒီမီရာပူတင် ကမှု ဆိုဗီယက်နိုင်ငံပြိုကွဲရခြင်းကို “ရာစုနှစ်အတွင်း အကြီးဆုံး ကံဆိုးမိုးမှောင်ကျမှု” ဟူ၍ ခေါ်ခဲ့ပါသည်။ ဆိုဗီယက်နိုင်ငံ အဆုံးသတ်သွားရခြင်းမှာ ရှက်ဖွယ်လိလိဖြစ်ရပ်ကြီး ဖြစ်ပြီး “ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်ရခြင်းမှာဤ ရှက်ဖွယ်ဖြစ်ရပ်ကို ပြောင်းပြန်ဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ရခြင်းဖြစ်သည် “ဟု ပြောခဲ့ပါသည်။ ရုရှား က ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်မှုနှင့် ပါတ်သတ်၍ ဂေါ်ဘာချက်ဗ်သည် ကိုယ်တိုင်က ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်း မရှိခဲ့ သော်လည်း သူ၏ မိတ်ဆွေတစ်ဦးက ပြောသည်မှာမူ ဂေါ်ဘာချက်ဗ်သည် ဤကိစ္စအတွက် လွန်စွာစိတ် ဆိုးဒေါသထွက်လျက်ရှိပြီး “သူကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်ခဲ့သမျှ အချည်းအနှီးဖြစ်ရသည်” ဟု ပြောပါသည်။ 

ဂေါ်ဘာချက်ဗ်သည် အာဏာနှင့် ပါတ်သတ်လာသည့်အခါ ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏သားကောင်းတစ်ယောက် အဖြစ်နေခဲ့ပြီးအဖြစ်အပျက်များကို အမြင်သစ်ဖြင့်ရှုမြင်ခဲ့သူဖြစ်ပါသည်။ “ ငါတို့ ဒီပုံစံနဲ့ ရှေ့ကိုဆက်ပြီး ချီတက် လို့မရတော့ဘူး ‘ဟု နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဖြစ်သူ အက်ဒဝပ်ရှာဗာနာဇေး (Eduard Shevardnadze) ကို ၁၉၈၄ ခုနှစ်က ပြောခဲ့ပါသည်။ 

သူသည် အရှိကို အရှိအတိုင်းမြင်တတ်သူပီပီ ကွန်မြူနစ် စနစ်အရ အနှစ် ၇၀ လုံးလုံး ခြစားမှုများ ဖိနှိပ် ချုပ်ခြယ်မှုများကြောင့် လုပ်သားထုအတွင်း စိတ်အားတက်ကြွမှု ကင်းမဲ့နေခြင်း နှင့် စည်းကမ်းယိုယွင်းပျက်ဆီးမှု များ များပြားနေခြင်း၊ စက်ရုံများမှ အဆင့်မမှီတော့သော ပစ ္စည်းများထုတ်လုပ်နေခြင်း၊  ဖြန့်ဝေသည့် စနစ်၏ ချို့ ယွင်းမှုကြောင့်ဈေးဆိုင်များ၏ဆင့်များတွင် ပြောင်သလင်းခါနေခြင်း၊ ဘော်ဒဂါအရက်  (Vodka) မှလွဲ၍ဘာမှ ရောင်းချစရာ ပစ္စည်းမရှိခြင်း တို့ကို တွေ့မြင်ခဲ့ရပါသည်။ 

ဆိုဗီယက်ယူနီယံသည ်ကမ္ဘာ့စူပါပါဝါ ကြီးဖြစ်ပြီး၎င်းကို စီးပွားရေးကဆွဲချနေပါသည်။ အရှေ့နှင့် အ နောက် ဆက်ဆံရမှုကြောင့် ပိတ်မိနေသော ဆိုဗီယက် လူထုအဖို့ သိပ္ပံပညာတိုးတက်မှု ယဉ်ကျေးမှု အင်အား များကြောင့် သူတို့ကိုယ်သူတို့ အနောက်နိုင်ငံများနှင့် ယှဉ်ကာ အောက်ကျနောက်ကျ ဖြစ်နေရမှုတို့ကို အလိုမရှိ ကြချေ။

ပြဿနာကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်းကြီး မြင်နေရပါသည်။ သို့သော် အဖြေက မရှင်းလှပါ။ ဂေါ်ဘာချက်ဗ်က နိုင်ငံရေး နှင့် စီးပွားရေး ပြုပြင်ရန် နည်းလမ်းရှာဖွေရပါလိမ့်မည်။ သူသည် တခုနှင့် တခု ဆန့်ကျင်နေသော အားကြီး ၂ ခုကြား၌ညပ်နေပါသည်။ အနှစ် ၇၀ ကျော် မွေးရာမှ သေရာအထိ အရိုးစွဲနေသော ကွန်မြူနစ်ဝါဒနှင့်အခြား တစ်ဖက်တွင် မြန်နိုင်သမျှမြန်မြန် စနစ်ဟောင်းကို ပြောင်းလဲပစ်ရန်ဖြစ်ပြီး ကြားထဲမှ ပြဿနာများမှာ အမြဲထာဝရ မဟုတ်၊ ခေတ္တခဏသာဖြစ်ပါသည်။ သူ ချမှတ်ခဲ့သော ပွင့်လင်းမြင်သာမှုနှင့် ပြုပြင်မှုများမှာ အသွားနှစ်ဖက်ရှိသော ဓားသဖွယ်ဖြစ်ကာ တိုင်းပြည်၏ လိုအပ်ချက်များကို ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ ဝေဖန်ခွင့် ပေးသည့်အခါ စိတ်မရှည်နိုင်ကြသူများက သူ့ကိုပါ ဝေဖန်ကြပါသည်။ ကွန်မြူနစ် ဗျူရိုကရေစီက သူ့ကို တိုက်ခိုက်ရန် ဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။

ဂေါ်ဘာချက်ဗ်၏ ၅ နှစ်တာ ကာလတွင် အရေးကြီးသော အဖြစ်အပျက်များ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါသည်။ သူသည် အမေရိကန်တို့နှင့် နျူးကလီးယားလက်နက်တချို့ကို ဖျက်သိမ်းနိုင်ခဲ့ပါသည်။ ချထားသော နျူးကလီးယား လက် နက်များကို အရှေ့ဥရောပမှ ရုပ်သိမ်းခဲ့ပါသည်။ သူသည် ဆိုဗီယက်တပ်မတော်ကို အာဖဂန်နစ္စတန်မှ ရုပ်သိမ်း နိုင်ခဲ့ပါသည်။ ၁၉၇၉ ခုနှစ်က ယင်းနိုင်ငံကို ၉ နှစ်တာ သိမ်းပိုက်ခဲ့ခြင်းသည် မှားယွင်းသည်ဟု ဝန်ခံခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါ သည်။ သူကိုယ်တိုင်က အစပထမတွင် ဇဝေဇဝါဖြစ်နေသည့်တိုင် ချာနိုဗီးနျူးကလီးယား ဓာတ်အားပေးစက်ရုံ တွင် ပေါက်ကွဲမှုကို အများပြည်သူတို့အား ဆန်းစစ်ခွင့်ပေးခဲ့သည်။ ဆိုဗီယက်ယူနီယံ အဖို့ အစက မကြားဘူးခဲ့ သော ပွင့်လင်းမှုကို ပြခဲ့သည်။ ပါတီ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို ကျင်းပခွင့်ပေးခဲ့သည်။ ကွန်မြူနစ် ပါတီဝင် အများအပြား ရွေးကောက်ပွဲ ရှုံးနှိမ့်ခဲ့ကြသည်။ ကွန်မြူနစ်ပါတီဝင်အထက်ပိုင်းလူကြီးများ အကျင့် ပျက်ခြစားမှု များကိုဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။ ကွန်မြူနစ်ဝါဒကိုဆန့်ကျင်သော ရူပဗေဒပညာရှင် ဆာခါရော့ (Andrei Sakharov) ကို ထောင်ချထားရာမှ လွတ်ငြိမ်းခွင့်ပေးခဲ့သည်။ ဆာခါရော့သည် ဆိုဗီယက် ဟိုက်ဒြိုဂျင်ဗုံးကို ဦးစီးပြုလုပ်ခဲ့သူ ဖြစ်သည်။ မီဒီယာများအပေါ် ကန့်သတ်ချက်ကိုဖယ်ရှားပေးခဲ့သည်။ ယခင်ကပိတ်ပင်ထားသည့်စာအုပ် များကို ထုတ်ဝေခွင့်ပေးခဲ့ပြီးတားမြစ်ထားသည့် ရုပ်ရှင်များကို ပြသခွင့်ပေးခဲ့သည်။ ကွန်မြူနစ်ဆိုသည်နှင့် ကိုးကွယ် သည့်ဘာသာ မရှိစေရဟုသော ကန့်သတ်ချက်ကို ဖယ်ရှားခဲ့ပြီး ပုပ်ရဟန်းမင်းကြီးနှင့် သံတမန်ရေးရာများ ဆက် သွယ်ခဲ့သည်။ တိုင်းသူပြည်သားများ၏ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ လွတ်လပ်ခွင့်ကို ပေးခဲ့သည်။ 

မစ္စတာဂေါ်ဘာချက်ဗ်ကို ပြင်ပမှ သူရဲကောင်းသဖွယ်ဂုဏ်ပြုခဲ့သည်။ ၁၉၉၀ ခုနှစ်အတွက် ငြိမ်းချမ်းရေး နိုဗယ်ဆုကို ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။ ရုရှားပြည်တွင်းမှာမှု စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှုကို အောင်မြင်အောင် မလုပ်နိုင်သဖြင့်  ရှုတ်ချခံခဲ့ရသည်။ လွတ်လပ်သော မဲရွေးပွဲသာကျင်းပလျှင် ဆိုဗီယက်ပြည်မှလွဲ၍ ဂေါ်ဘာချက်ဗ်ကို ရွေးချယ်ကြမှာ သေချာပါသည်။ ၅ နှစ်မျှကြာသည့်တိုင် ဈေးအရောင်းဆိုင်မှ ဆင့်များတွင် ပြောင်သလင်းခါနေဆဲ ပင်ဖြစ်ပါသည်။ ရှာဗာနာဇေးခက ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွင် နုတ်ထွက်သွားခဲ့ပါသည်။ ရှာဘာနာဇေးမှာ ဂေါ်ဘာချက်ဗ်နှင့်အတူ အရှေ့ ဥရောပနိုင်ငံများတွင် ကွန်မြူနစ်လွှမ်းမိုးမှုကို နိဂုံးချုပ်စေခဲ့သူ ဖြစ်ပါသည်။ ကွန်မြူနစ်ဝါဒအတွင်းမှ ဖောက်ပြန်သူများက အာဏာလွှမ်းမိုးလာလိမ့်မည်ဟု သတိပေးခဲ့ပါသည်။

( ၃ )

ဂေါ်ဘာချက်ဗ်ကို ၁၉၃၁ ခု မတ်လ ၂ ရက်နေ့တွင် လယ်ယာစိုက်ပျိုးသော မိဘ နှစ်ပါးမှ (Privolnoye) နယ်တွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ မိဘများမှာ လယ်သမားစစ်စစ်ဖြစ်ပြီး အဖေကြီးနှင့် အမေကြီး နှစ်ယောက်စလုံး ကို ဇာဘုရင် လက်ထက်က အဖမ်းခံရသည်။ 

၁၉၅၀ အသက် ၁၉ နှစ်တွင် မိုင် ၈၅၀ ဝေးသော မော်စကိုတက္ကသိုလ်သို့ ဥပဒေပညာသင်ရန်လာခဲ့ရသည်။ ၁၉၅၃ ခုနှစ်တွင် ရီဆာ (Raisa Maximovna) နှင့် လက်ထပ်ခဲ့သည်။ ၁၉၇၀ ခုနှစ်တွင် စတာဘရိုပို (Stavropol) နယ်၏ ပါတီ ခေါင်းဆောင်အဖြစ် အရွေးချယ်ခံခဲ့ရသည်။ ခရူးရှက်က ပါတီ၏ ၂၀ ကြိမ်မြောက် ကွန်ဂရက်တွင် စတာလင်၏ ကြောက်မက်ဖွယ် ရက်စက်မှုများကို ဖွင့်ချခဲ့သည်။ 

ပါတီခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်အနေဖြင့် သူတို့နယ်သို့ ရောက်ရှိလာသူများနှင့် အသိအကျွမ်း ဖြစ်ခဲ့ရသည်။  ၁၉၈၂ နိုဝင်ဘာ ၁၀ ရက်တွင်ဘရက်ဇညက် (Leonid Brezhnev) ကွယ်လွန်သောအခါ သူ့အသုဘကို ဦးဆောင် ကျင်းပရသူဖြစ်ပြီး နဖူးတွင် Strawberry Birth mark နှင့်ဂိုဘာချက်ဗ်ကို တိုင်းပြည်မှစတင်မြင်ဖူးရသည်။ တိုင်းမဂ္ဂဇင်းကစတာဘရိုပိုတွင် ဘရက်ဇညက်၊ ချာနင်ကို ၊ အင်ဒရိုပေါ့ နှင့်အတူရှိနေစဉ်က တွဲရိုက်ထားသော ဓာတ်ပုံကို ဆိုဗီယက်အင်ပိုင်ယာကို အုပ်ချုပ်သူ ၄ ဦးဟု စာတမ်းဖြင့် မှတ်တမ်းတင်ခဲ့သည်။

Ref: Michail  S. Gobachev, Reformist leader , By Marilyn Berger N.Y. Times September 2 2022

Join Us @ MoeMaKa Telegram
t.me@moemaka
#MoeMaKaMedia
#WhatsHappeningInMyanmar