အမေရိကန်စိတ္တဇလူသတ်သမား၊ ဟားမတ်-အစ္စရေးစစ် နဲ့ ထရန့်သမ္မတဖြစ်ရန် အရည်အချင်းမမီနဲ့ သောင်းပြောင်းထွေလာ

အမေရိကန်စိတ္တဇလူသတ်သမား၊ ဟားမတ်-အစ္စရေးစစ် နဲ့ ထရန့်သမ္မတဖြစ်ရန် အရည်အချင်းမမီနဲ့ သောင်းပြောင်းထွေလာ

နိုင်ငံတကာသာဂိ၊ (မိုးမခ) အောက်တိုဘာ ၃၁၊ ၂၀၂၃

အမေရိကန်စိတ္တလူသတ်သမား ဇာတ်သိမ်း

အမေရိကန်၊ မိန်းပြည်နယ်က Lewiston တွင် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က အစုလိုက်အပြုံလိုက် ပစ်ခတ်မှုအတွင်း သံသယရှိသူ အသက် ၄၀ အရွယ် Robert Card ၏ ရုပ်အလောင်းကို စွန့်ပစ်ပစ္စည်းစင်တာအနီးရှိ နောက်တွဲတစ်ခုအတွင်း၌ အာဏာပိုင်များက စနေနေ့ညနေတွင် တွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ လူ ၁၈ ဦး သေဆုံးပြီး ၁၃ ဦး ဒဏ်ရာရရှိသွားသည့် လက်ရှိနောက်ဆုံးအမေရိကန်၏ အစုလိုက်အပြုံလိုက် ပစ်ခတ်မှုအပြီးတွင် မိမိကိုယ်ကို သေနတ်နဲ့ ပစ်ပြိး သေဆုံးသွားပြီ ဖြစ်သည်။

စစ်တမ်း- အမေရိကန်အများစုက သေနတ်အကြမ်းဖက်မှုကို တားဆီးဖို့က သေနတ်ကိုင်ဆောင်ခွင့် အခွင့်အရေးထက် ပိုအရေးကြီးတယ်လို့ ဆိုကြပါတယ်။

သံသယရှိသူသေဆုံးမှုနှင့်ပတ်သက်၍ အိမ်ဖြူတော်သို့ အကြောင်းကြားပြီးနောက် သမ္မတဘိုင်ဒင်က အဆိုပါဖြစ်ရပ်သည် နိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးနှင့် Lewiston မြို့အတွက် ဝမ်းနည်းဖွယ် နေ့ရက်အဖြစ် ကြေငြာချက်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။


"အမေရိကန်အသိုင်းအဝိုင်းနှင့် အမေရိကန်မိသားစုများသည် သေနတ်အကြမ်းဖက်မှုကြောင့် သေဆုံးခဲ့ရသည်" ဟု Biden ၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့ပြီး နိုင်ငံ၏ သေနတ်အကြမ်းဖက်မှု ကပ်ရောဂါကို အဆုံးသတ်ရန်အတွက် ကွန်ဂရက်တွင် ရီပတ်ဘလီကန်များ လုပ်ဆောင်ရမည့် လုပ်ဆောင်ချက်များကို ရည်ညွှန်းပြောဆိုခဲ့သည်။ "အမေရိကန်တွေ ဒီလိုနေဖို့ မဖြစ်သင့်ဘူး။"

ဟာမတ်စ်-အစ္စရေးစစ်ပွဲ နောက်တဆင့်

အစ္စရေး- ဂါဇာရှိ အစ္စရေးစစ်တပ်၏ ပြင်းထန်သော မြေပြင်စစ်ဆင်ရေးသည် တနင်္လာနေ့တွင် လေးရက်မြောက်နေ့သို့ ရောက်ရှိလာပြီး ဟားမတ်စ်စစ်သွေးကြွအဖွဲ့နှင့် စစ်ပွဲ၏ ဒုတိယအဆင့်ဟု ခေါ်ဝေါ်သည့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်မည့် တနင်းလာနေ့သည် စစ်ပွဲ၏ လေးရက်မြောက်နေ့ ဖြစ်သည်။

ပြင်းထန်သော စစ်ဆင်ရေး စတင်ချိန်မှစ၍ အစ္စရေး၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုများသည် လက်နက်သိုလှောင်ရုံများနှင့် တင့်ကားပစ်လွှတ်သည့်နေရာများအပါအဝင် ဟားမတ်စ်ပစ်မှတ် ၆၀၀ ကျော်ကို ထိမှန်ခဲ့ကြောင်း အစ္စရေးက ပြောကြားခဲ့သည်။ တနင်္ဂနွေနေ့တစ်ရက်တည်းတွင် အစ္စရေးတပ်ဖွဲ့ဝင်များသည် ဟားမတ်စ်တိုက်ခိုက်ရေးသမား ဒါဇင်ပေါင်းများစွာကို သတ်ဖြတ်ခဲ့သည်ဟု အစ္စရေးစစ်တပ်က ပြောကြားခဲ့သည်။ အစ္စရေးစစ်တပ်၏ ထုတ်ပြန်ချက်တွင် အစ္စရေးစစ်သားများနှင့် ဟားမတ်စ်တိုက်ခိုက်ရေးသမားများကြား “တိုက်ပွဲများ” အများအပြား ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

အစ္စရေး၏ပစ်မှတ်များထဲတွင် ဂါဇာရှိ ဟားမတ်စ်ခေါင်းဆောင် Yahya Sinwar ဖြစ်သည်ဟု အစ္စရေးစစ်တပ်ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ် ဒယ်နီရယ် ဟာဂါရီက တနင်္ဂနွေနေ့ညပိုင်း သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ စင်ဝါသည် အောက်တိုဘာ ၇ ရက် တိုက်ခိုက်မှုတွင်  ဗိသုကာချုပ်ဖြစ်ပြီး လူပေါင်း ၁၄၀၀ သေဆုံးခဲ့သည်ဟု အစ္စရေးတို့က ဆိုသည်။ စုစုပေါင်း အစ္စရေးစစ်သား ၃၁၂ ဦး ကျဆုံးခဲ့ပြီး အများစုမှာ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်က ဖြစ်သည်။

အစ္စရေး၏ အတားအဆီးများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေချိန်တွင် ဂါဇာဒေသခံများသည် ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းများအတွက် ကုလသမဂ္ဂဂိုဒေါင်သို့ ဖောက်ထွင်းဝင်ရောက်ခဲ့ကြသည်။

ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသတွင် သောကြာနေ့ကတည်းက ပါလက်စတိုင်းတစ်ထောင်ခန့် အသတ်ခံခဲ့ရပြီး စုစုပေါင်းသေဆုံးသူ ၈၀၀၀ ကျော်ရှိသွားပြီဟု ဂါဇာကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရသည်။ နှစ်ညနှင့် တစ်ရက် အင်တာနက်နှင့် ဖုန်းဝန်ဆောင်မှု ပြတ်တောက်ပြီးနောက် ပါလက်စတိုင်း ဆက်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းသည် တနင်္ဂနွေနေ့တွင် ပြန်လည်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ဂါဇာကမ်းမြောင်တဝှမ်းနှင့် ပါလက်စတိုင်းတို့မှ မိသားစုများသည် ချစ်မြတ်နိုးရသူများထံ အရောက်လှမ်းနိုင်ခြင်းကြောင့် စိတ်သက်သာရာရကြောင်း ပါလက်စတိုင်းတို့က ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။

ဒေါ်နယ်ထရန့် ကို အမေရိကန်ခြေဥပြဌာန်းချက်၁၄ အရ ရွေးကောက်ပွဲဝင်ခွင့် ပိတ်လို့ရဟု ဆို

အမေရိကန်ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ၏ လူသိနည်းသော ပြဋ္ဌာန်းချက်တစ်ခုသည် သမ္မတဟောင်း Donald Trump ၏ 2024 ရွေးကောက်ပွဲအတွက် အရည်အချင်းပြည့်မီမှုနှင့်ပတ်သက်၍ ကြီးထွားလာနေသော ငြင်းခုံမှု၏ဗဟိုတွင်ရှိနေပါသည်။ ထရမ့်၏ အတိုက်အခံများက ၎င်းအား လာမည့်နှစ်တွင် ဝင်ခွင့်မရအောင် တားဆီးသင့်သည်ဟု ဆိုကြသည်။

ပြည်တွင်းစစ်ပြီးနောက် 14 ကြိမ်မြောက်ပြင်ဆင်ချက်အား 1868 ခုနှစ်တွင်အတည်ပြုခဲ့ပြီး၎င်း၏ပုဒ်မ 3 သည်အမေရိကန်ကို "ပုန်ကန်မှုသို့မဟုတ် ပုန်ကန်မှု" တွင်ပါဝင်ပတ်သက်သူ မည်သူမဆို အစိုးရ၏ ရာထူး ဝင်ခွင့် ပြိုင်ခွင့် မရှိစေရဟု ဆိုသည်။ ယခင် ခွဲထွက်ရေးကွန်ဖက်ဒရိတ်ခေါင်းဆောင်ဟောင်းများ ပြည်ထောင်စုကွန် ဂရက်လွှတ်တော်တွင် မဲဝင်ပြိုင်ခြင်းမှ တားဆီးရန် ဒီဇိုင်းထုတ်ထားပြီး စစ်ပွဲအပြီး ဆယ်စုနှစ်အတွင်း အများဆုံးအသုံးပြုခဲ့ကြောင်း Buffalo School of Law မှ တက္ကသိုလ်မှ ပါမောက္ခ James Gardner က ပြောကြားခဲ့ပါ သည်။

"မကြာသေးမီက အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအပေါ် ပုန်ကန်မှု သို့မဟုတ် တော်လှန်ပုန်ကန်မှုမျိုး ကို ထရန့်က လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်မှာ - ၎င်း၏ 2020 ရွေးကောက်ပွဲအရှုံးကို တွန်းလှန်ရန် Trump ၏ ကြိုးပမ်းမှုနှင့် Trump ထောက်ခံသူများသည် ရလဒ်များကို ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်မှ အသိအမှတ်ပြုရန် တားဆီးရန် ကြိုးပမ်းသည့် ဇန်နဝါရီ ၆ ရက်၊ 2021 ခုနှစ် ဖြစ်ရပ်များကြောင့် ဖြစ်သည်။

လစ်ဘရယ်အုပ်စုများသည် ဇန်နဝါရီလ ၆ ရက်နေ့၌ ၎င်းတို့၏ ပါဝင်ပတ်သက်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ကွန်ဂရက်၏ နာမည်ကြီး ရီပတ်ဘလီကန်ပါတီဝင်အများအပြားကို ပြန်လည်အရွေးခံရန် တားမြစ်ထားသည့် ပြင်ဆင်ချက်ကို ကျင့်သုံးရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ မကြာသေးမီလများအတွင်းတွင် ဥပဒေပညာရှင်များနှင့် မဲဆန္ဒရှင်များ၏ အခွင့်အရေးအုပ်စုများ က ၎င်းအား မဲစာရင်းမှ ပယ်ချသင့်သည်ဟု စောဒကတက်ခြင်းများ ပိုတိုးလာနေပါသည်.

သမ္မတရွေးကောက်ပွဲသည် တနိုင်ငံလုံးတွင်ဖြစ်ပျက်နေသော်လည်း ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုကင်းမဲ့နေသေးသော ကြောင့်၊ ပြည်နယ် အရာရှိများသည် ၎င်းတို့၏ ပြည်နယ်ဥပဒေများကို အခြေခံ၍ Trump မဲပေးသင့်မသင့်ကို သီအိုရီအရ ဆုံးဖြတ်နိုင်သည် ။ မစ်ရှီဂန်၊ နယူးဟမ်ရှိုင်းယား နှင့် ဂျော်ဂျီယာ အပါအဝင် ပြည်နယ်အများအပြားရှိ ရွေးကောက်ပွဲ စီမံခန့်ခွဲသူများသည် တရားရုံးချုပ်က ဘာမှမတားဆီးနိုင်ပါက Trump ၏ အမည်ကို မဲစာရင်းတွင် ထည့်သွင်းမည်ဟု ပြောကြားထားပြီးဖြစ်သည်။

ယခုသီတင်းပတ်တွင် ကော်လိုရာဒိုတွင် Trump ကိုရွေးကောက်ပွဲဝင်ခွင့်ပိတ်ဆို့ရန် ကြိုးပမ်းနေသည့် တရားစွဲ ဆိုမှု ဖြစ်လာသည်။ သီတင်းပတ်နှောင်းပိုင်းတွင် အလားတူ စွတ်စွဲမှုကို ကြားနာရန် Minnesota တရားရုံးချုပ်က စီစဉ်ထားသည်။

နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းတွင် Trump ၏ ရွေးကောက်ပွဲဝင်ခွင့် အရည်အချင်းမပြည့်မီသည်ကို ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ မြင်တွေ့လိုသော Gardner က အဆိုပါပြဿနာကို လာမည့်ရွေးကောက်ပွဲစက်ဝန်းအတွက် အချိန်မီ အမေရိကန်တရား ရုံးချုပ်က ဖြေရှင်းပေးမည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

"နယူးယောက်နဲ့ ကယ်လီဖိုးနီးယားက ပြည်နယ်တရားရုံးတွေက သူ့ကို ထုတ်ပစ်ရင် အဆိုးဆုံးအခြေအနေလို့ ကျွန်တော်ထင်တယ်၊ ဒါပေမယ့် အလာဘားမားနဲ့ ဂျော်ဂျီယာမှာရှိတဲ့ ပြည်နယ်တရားရုံးတွေက သူ့ကို ဆက်ထိန်းထားပေးတယ်" ဟု ၎င်းက ရှင်းပြသည်။ “ဒါဆို ပြီးပြည့်စုံကောင်းမွန်တဲ့ တရားစီရင်ရေးစနစ်တွေကြားမှာ သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေ ရှိမှာပါပဲ… အဲဒါကို လူတိုင်းအတွက် တရားရုံးချုပ်က ဆုံးဖြတ်ရမှာ။”

လူတွေက အဓိကသည်ပြဿနာကို လျစ်လျူရှုတာ ဒါမှမဟုတ် ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်ရရင် ပိုဆိုးမလားဆိုတာကို စိုးရိမ်တာကြောင့် လူတွေက သဘောမတူကြဘူးလို့ Gardner ကပြောပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ကမ္ဘာတဝှမ်းရှိ ဤနေရာနှင့် အခြားနေရာများတွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် ဒီမိုကရေစီစနစ်အပေါ် တိုက်ခိုက်လာသည့် ဖောက်ပြန်မှု၏ ကျယ်ပြန့်သော အခြေအနေတွင် အရပ်ဘက်လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုအနေဖြင့် အမေရိကန်အတွက် ကံကြမ္မာက အရေးပါလှသည်ဟု သူယုံကြည်သည်။

Join Us @ MoeMaKa Telegram
t.me@moemaka
#MoeMaKaMedia
#WhatsHappeningInMyanmar