ကိုသန်းလွင် - ပါကစ္စတန် စစ်ဗိုလ်ချုပ် ပါဗေးမူရှာရပ် (၁၉၄၃ -၂၀၂၃)
(မိုးမခ) ဖေဖော်၀ါရီ ၁၄၊ ၂၀၂၃
(၁)
ပါဗေး မူရှာရပ် (Pervez Musharraf) သည် တချိန်က နျူးကလီးယား လက်နက်ပိုင်ဆိုင်သော ပါကစ္စတန်၏ စစ်ဗိုလ်အုပ်ချုပ်သူဖြစ်ခဲ့ပြီး ဝါရှန်တန်၏ စက်တင်ဘာလ ၁၁ ရက် အရေးအခင်းနောက်ပိုင်း အယ်ခိုင်ဒါ တိုက်ဖျက်ရေးလုပ်ငန်းများကို ကူညီခဲ့ပါသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် အနောက်နိုင်ငံမုန်းတီးရေးစိတ်ဓာတ်များဖြင့် နိုင်ငံတွင်းတွင် ဆန့်ကျင်ခြင်းခံခဲ့ရပြီး လွန်ခဲ့သည့်တနင်္ဂနွေနေ့က ကွယ်လွန်သွားပါပြီ။ ကွယ်လွန်ချိန်တွင် အသက် ၇၉ နှစ် ရှိပါပြီ။
သူသေဆုံးခြင်းကို ပါကစ္စတန်စစ်ဦးစီးချုပ်က အတည်ပြုခဲ့ပြီး သူသည် အာရပ်ဆော်ဘွားများနိုင်ငံ ဒူဗိုင်းမြို့ဆေးရုံတွင် ကွယ်လွန်ခဲ့ပါသည်။ ထိုဆေးရုံတွင် သူ၏နာတာရှည်အဖျားရောဂါအတွက် ကုသမှုခံယူနေသည်မှာ ကြာမြင့်လှပြီဟု သတင်းစာများကဆိုသည်။
(၂)
သူသည် ၁၉၉၉ ခုနှစ်က သွေးထွက်သံယိုမရှိဘဲ အာဏာသိမ်းခဲ့ပြီး ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံမှ ရှုံ့ချခြင်း (Impeachment) ကို ရှောင်ရင်း နိုင်ငံခြားမှာသာနေခဲ့ပါသည်။ သူသည် ကြွားဝါပြောဆိုတတ်သောလူတို့၏အလယ်တွင် စစ်တပ်၏ ကွန်မန်ဒါဖြစ်နေခဲ့ပြီး စက်တင်ဘာ ၁၁ ရက်အရေးအခင်း၏နောက်ပိုင်း အမေရိကန်က အာဖဂန်နစ္စတန်ကိုတိုက်ခိုက်ချိန်တွင် အဖြစ်အပျက်မှာ ရှုတ်ထွေးနေပြီး နိုင်ငံနှင့် ဒေသတွင်းတည်ငြိမ်မှုရစေရန် ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ပါသည်။
သူသည် နိုင်ငံခြားမှာနေရစဉ်၌ပင် သူ့ကိုယ်သူ နိုင်ငံကိုကယ်တင်ရှင်အနေဖြင့် မြင်နေဆဲဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် မဲပုံးများမှတဆင့် နိုင်ငံတော်အာဏာကိုပြန်ယူရန် ပြန်လာချိန်တွင် တစ်ချိန်က သူ့ကိုထောက်ခဲ့ကြသူများကပင် သူနှင့်ပူးပေါင်းရန် ငြင်းဆန်ခဲ့ကြပါသည်။
သူသည် တစ်နှစ်အတွင်းမှာပင် တစ်သက်လုံး နိုင်ငံရေးအရ အရွေးခံပိုင်ခွင့်ကို အငြင်းပယ်ခံခဲ့ရပြီး နောက်ပိုင်းတွင် တရားရုံးက သူ့ကို တစ်မှုပြီးတစ်မှု ရာဇဝတ်မှုများဖြင့် စွဲချက်တင်ခဲ့ပါသည်။ သူကစွဲချက်များကို ငြင်းပယ်ခဲ့ပါသည်။ သူ့ကို တရားရုံးက သေဒဏ်ချမှတ်ခဲ့သော်လည်း တိုင်းပြည်၏ အမြင့်ဆုံးတရားရုံးက သေဒဏ်ကို ပယ်ဖျက်ပေးခဲ့ပါသည်။
သူ့ကို တရားစွဲခဲ့ခြင်းကြောင့် ပါကစ်စတန်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးရေးပုံစံလည်း ပြောင်းလဲခဲ့ရပါသည်။ မည်သည့်စစ်တပ်အရာရှိမှ ယခင်ကအာဏာကိုအလွဲသုံးစားလုပ်သည်ဟုဆိုပြီး တရားစွဲခြင်းမခံခဲ့ရပါ။ ၂၀၁၆ ခုနှစ် မတ်လတွင် သူ့အမှုကိုစစ်ဆေးရန်ပြင်ဆင်နေဆဲမှာပင် အရပ်သားအစိုးရနှင့် တပ်မတော်တို့ နားလည်မှုယူကာ သူ့ကိုနိုင်ငံမှ တိတ်တဆိတ်ထွက်ခွာသွားခွင့် ပေးခဲ့ပါသည်။ နိုင်ငံခြားသို့ထွက်လာပြီး ဒူဗိုင်းတွင် ဆေးကုသမှုခံယူခဲ့ရပါသည်။
၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် ဘင်လာဒင်ကိုအမေရိကန် စစ်တပ် (Navy Seal) များကဖမ်းမိချိန်တွင် ပါကစ္စတန် စစ်အကယ် ဒမီမှ ဂိုက်ရာပေါင်းအနည်းအငယ်အကွာတွင် ပုန်းအောင်းနေကြောင်းတွေ့ရှိရပါသည်။ သူ့ကိုကာကွယ်ပေးထားသည်မှာ ပါကစ္စတန်ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့မှဖြစ်ပါသည်။ ထိုနေရာတွင် ဘင်လာဒင်ရှိနေခဲ့သည်မှာ ၅ နှစ်ခန့်ရှိနေပြီဟု ဆိုသည်။
မစ္စတာမူရှာရပ်နှင့် အမေရိကန်ဆက်ဆံရေးမှာ ဤသို့ပင် ရှင်းရှင်းလင်းလင်းမရှိခဲ့ပါ။ ဘယ်သူနှင့်ယှဉ်ယှဉ် သူ့ကို အမေရိကန်တို့နှင့် နီးစပ်သူဟူ၍ အမြဲထောက်ခံခဲ့ကြပါသည်။ တစ်နှစ်လျင် ဒေါ်လာ တစ်ဘီလီယံမျှ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့ပါသည်။ များသောအားဖြင့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာအကူအညီများဖြစ်ပါသည်။
မူရှာရပ်က ပါကစ္စတန်ရှိ အယ်ခိုင်ဒါအပါအဝင် နိုင်ငံခြားဖိုက်တာများကို ဖယ်ရှားပစ်ရန်ကြိုးစားသည့်အခါတိုင်း ဘာသာရေးခေါင် းဆောင်များက ပြင်းထန်စွာကန့်ကွက်ခဲ့ကြပါသည်။ ဘုရှာရပ်ဟု ဘုရှ်ကိုထောက်ခံသူအဖြစ် အမည်ပြောင်ဖြင့် ခေါ်ခဲ့ကြသည်။ ပြည်သူလူထုတစ်ရာကျော် သေကြေပျက်ဆီးခဲ့သော ပါကစ္စတန်မြို့တော်ရှိ ဗလီကျောင်းကိုတိုက်ခိုက်သောသူများကို မှုရှာရပ်က သူ့လူများကိုတိုက်ခိုက်ရန် အမိန့်ပေးခဲ့ပါသည်။
ပါဗေး မူရှာရပ် ကို ၁၉၄၃ ခု သြဂုတ်လ ၁၁ ရက်နေ့တွင် မွေးဖွားခဲ့ပါသည်။ ဒေလီမြို့တွင် အူရဒူ ဘာသာစကားပြောသော မိဘနှစ်ပါးမှ မွေးဖွားခြင်းဖြစ်ပြီး အိန္ဒိယတိုက်မှာ ဗြိတိသျှလက်အောက်မှာပင်ရှိပါသေးသည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ်တွင် သွေးထွက်သန်ယိုမှုများစွာဖြင့် အိန္ဒိယတိုက်ပြိုကွဲသွားသောအခါ သူ့မိသားစုသည် ပါကစ္စတန်သို့ ထွက်ပြေးသွားခဲ့ပါသည်။
မိခင်မှာ ဇာရင် မူရှာရပ် (Zarin Musharraf) ဖြစ်ပြီး ကျောင်းဆရာဖြစ်ပါသည်။ ဖခင်ဆီရေး မူရှာရပ် (Sayed Musharraf) မှာ ဗြိတိသျှအုပ်ချုပ်သည့်နောက်ဆုံးအချိန်ထိ အစိုးရအမှုထမ်းဖြစ်ပါသည်။ ပါကစ္စတန် သံတမန်အဖွဲ့တွင်ပါဝင်ခဲ့ပြီး ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် တူရကီနိုင်ငံသို့ သံအမတ်ကြီးအဖြစ် သွားခဲ့ရပါသည်။ တူရကီနိုင်ငံတွင် ၇ နှစ်မျှနေခဲ့ပြီး ပါကစ္စတန်သို့ ပြန်လာကာ မူရှာရပ်သည် စိန့်ပက်ထရစ် အထက်တန်းကျောင်း လာဟိုးရှိ ခရစ်ယာန်ကောလိပ်သို့ တက်ရောက်ပညာသင်ကြားခဲ့ပါသည်။
၁၉၉၉ ခုနှစ်တွင် စစ်တပ်ဦးစီးချုပ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး ဘာနီဇာလူတိုနှင့် နာတာရှရစ်တို့က အရပ်ဖက်ပါတီ ခေါင်းဆောင်များဖြစ်နေကြပါသည်။ ၁၉၉၃ အောက်တိုဘာလ ၁၂ ရက်တွင် မူရှာရပ်ခေါင်းဆောင်သော စစ်တပ်ကအာဏာ သိမ်းခဲ့ပါသည်။
ထိုစဉ်ကသူသည် သီရိလင်္ကာကျွန်းသို့ရောက်နေပြီး ဂေါက်ကစားလိုက် အစည်းအဝေးထိုင်လိုက်နှင့် အလုပ်ရှုပ်နေခဲ့ပါသည်။ နာဝါရှရစ်က သူ့ကိုစစ်ဦးစီးချုပ်အဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး နာဝါရှရစ်ကိုတွေ့ ဆုံရန် လေယာဉ်ပျံနှင့် ပြန်ခဲ့ပါသည်။ သူ့စီးလာသောလေယာဉ် ကရာချိ လေဆိပ်သို့ဆင်းသက်ရန် ချဉ်းကပ်လာသောအခါ ဆင်းခွင့်မပြုနိုင်ကြောင်း ရေဒီယိုဖြင့်အကြောင်းကြားလာပါသည်။ ူရှာရပ်ဆင်းသက်ချိန်တွင် မူရှာရပ်၏စစ်သားများက နိုင်ငံပိုင် တီဗွီစတေရှင်နှင့် သမ္မတအိမ်တော်တို့ကို သိမ်းပိုက်ပြီးဖြစ်နေပါသည်။ သူလေယာဉ်မှဆင်းချိန်တွင် မူရှာရပ်သည် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ၏ခေါင်းဆောင် ဖြစ်နေပါပြီ။
နာဂါရှာရစ်ကို ရုံးတင်စစ်ဆေးပြီး နိုင်ငံတော်ပုန်ကန်မှု၊ လေယာဉ်ကို ဟိုက်ဂျက် (Highjack) လုပ်မှု၊ လူသတ်မှုများနှင့် စွတ်စွဲပြီး သူ့ကို ထောင်ဒဏ် တစ်သတ်တစ်ကျွန်းချခဲ့ပါသည်။ တစ်နှစ်မျှကြာသောအခါ ဆော်ဒီတော်ဝင်မိသားစုက မေတ္တာရပ်ခံသဖြင့် သူ့ကို လွတ်ငြိမ်း ချမ်းသာခွင့်ပေးပြီး နိုင်ငံမှ ထွက်သွားခွင့်ပြုလိုက်ပါသည်။
မူရှာရပ်အာဏာသိမ်းပြီးသည့်နောက်ပိုင်းတွင် မှုခင်းများကျဆင်းခဲ့ပါသည်။ ရဲများကကားကိုရပ်တန့်စေပြီး ငွေညှစ်မှုများလည်း ပပျောက်သွားခဲ့ပြီး လေဆိပ်မှ တက္ကစီများသည်လည်း စည်းကမ်းရှိလာကြပါသည်။ လစ်ဘရယ် စီးပွားရေးပေါ်လစီများကြောင့် စီးပွားရေးလုပ်သူများကလည်း ထောက်ခံကြပါသည်။ စီးပွားရေးမှာ သိသိသာသာတိုးတက်လာပါသည်။
၂၀၀၂ ခု ဇန်နဝါရီလ ၁၂ ရက်နေ့တွင် တိုင်းပြည်၏ အနာဂါတ်မျှော်လင့်ချက်အနေဖြင့် နိုင်ငံတော်၏ တယ်လီဗေးရှင်းမှာ သူ၏အမြင်ကိုတင်ပြခဲ့ပါသည်။ အစ္စလာမ်နိုင်ငံဖြစ်၍ အစ္စလာမ်အယူအဆများကလူတို့ ၏ကိုယ်ကျင့်တရားကိုလွှမ်းမိုးသော်လည်း တခြားလူမှုရေးပေါ်လစီများတွင်ဝင်ပြီး မနှောင့်ယှက်ရန်ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ စစ်သွေးကြွများ၏တုန့်ပြန်ချက်မှာ မြန်ဆန်ခဲ့ပါသည်။ မိန့်ခွန်းပြောပြီး ၂ ပါတ်အတွင်းမှာပင် ဝေါစထရီဂျာနယ်မှ သတင်းထောက် ဒင်နီရယ် ပါးလ် (Daniel Pearl) ကို ခေါင်းဖြတ်၍သတ်ခဲ့ပါသည်။ အမေရိကန် သံရုံးအနီးမှ ခရစ္စယာန်ဘုရားရှိခိုးကျောင်းကို တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး အမေရိကန်နှစ်ဦးအပါအဝင် လူ ၅ ဦးသေဆုံးခဲ့ပါသည်။
၂၀၀၂ ခု သြဂုတ်လတွင် သူက တိုင်းပြည်၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် ပါလီမန်ကို ရုတ်သိမ်းပိုင်ခွင့်နှင့်အပါအဝင် အာတီကယ် ၂၉ ခု ထည့်သွင်းကြောင်း၊ ထည့်သွင်းခဲ့ပါသည်။ ပြည်လုံးကျွတ် ဆန္ဒခံယူပွဲကျင်းပရာ ၉၈ % မျှ ထောက်ခံသည်ဟု ကြေညာခဲ့သော်လည်း အတိုက်အခံတို့က ထိုပွဲမှာ လုပ်ပွဲဖြစ်သည်ဟု သဘောထားခဲ့ကြပါသည်။ ၂၀၀၇ မတ်လတွင် တရားသူကြီးချုပ် မိုဟာမက် ချောင်ဒရီအား သူ့အာဏာကို အလွဲသုံးစားလုပ်မှုဖြင့် နုတ်ထွက်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့ပါသည်။
တိုင်းပြည်က အုံကြွ၍ ဆန့်ကျင်ကြသောအခါ သူသည် အရပ်သားအစိုးရခေါင်းဆောင်နှစ်ဦးဖြစ်သော နာဝါရှရစ်နှင့် ဘာနီဇာဘူတိုတို့ကို တိုင်းပြည်သို့ပြန်လာရန် ဖိတ်ခေါ်ခဲ့ပါသည်။ ဘူတိုမှာနှစ်လအတွင်း လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခံရပြီး နာဂါရှရစ်မှာ လှည့်ပြန်သွားရပါသည်။
(၃)
နာဂါရှရစ် ဝန်ကြီးချုပ်လုပ်နေစဉ် မူရှာရပ်ပြန်လာသောအခါ ၁၉၉၉ ခုနှစ်တွင် သူ့ကို စွဲချက်တင်ရန် အမှုများက စောင့်ကြိုနေခဲ့ကြပါသည်။ ဘူတိုကိုလုပ်ကြံမှု၊ ကဘာခန် ဘွတ်တီ (Akbar Khan Bugti) တို့ကို လုပ်ကြံမှုနှင့် ဗလီနီကိုသိမ်းပိုက်ခဲ့မှု၊ ၂၀၀၇ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ဖျက်သိမ်းခဲ့မှုတို့ပါဝင်ခဲ့ပါသည်။
နိုင်ငံတော်အတွက် သည်မျှအလုပ်အကြွေးပြုခဲ့ပြီးမှ ဒါတွေနှင့် ထိုက်တန်ပါရဲ့လားဟု မူရှာရပ်က မေးခဲ့ပါသည်။
ကိုသန်းလွင်
Ref: Onetime ruler of Pakistan, By Alan Cowell N.Y Times February 6, 2023
t.me@moemaka
#MoeMaKaMedia
#WhatsHappeningInMyanmar
Posts
