ထရန့် အီရန်ကို ဝင်တိုက်တော့ ဘာဖြစ်မလဲ
ထရန့် အီရန်ကို ဝင်တိုက်တော့ ဘာဖြစ်မလဲ
မိုးမခ ၊ ဇွန် ၂၂ ၊ ၂၀၂၅
ထရမ့်သည် အီရန်ကိုတိုက်ခိုက်ပြီးနောက် ဖြစ်ပေါ်လာမည့်အခြေအနေများကို လက်ရှိသတင်း အချက်အလက်များနှင့် ဖြစ်နိုင်ဖွယ်အခြေအနေများအပေါ် အခြေခံ၍ အောက်တွင်ဖော်ပြထားသည်။
ချက်ချင်းဖြစ်ပေါ်လာမည့် အကျိုးဆက်များ
၁။ အီရန်၏တုံ့ပြန်မှု အီရန်နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာများအရ တိုက်ခိုက်ခံရသော နျူကလီးယားစက်ရုံများ (Fordo၊ Natanz၊ Isfahan) ကို ကြိုတင်ရှင်းထုတ်ထားခဲ့သဖြင့် နျူကလီးယားစွမ်းရည်များတွင် ချက်ချင်းထိခိုက်မှုနည်းပါးသည်။ သို့သော် အီရန်သည် လက်တုံ့ပြန်မည်ဟု ကတိပြုထားပြီး နိုင်ငံပိုင်ရုပ်မြင်သံကြားမှ အမေရိကန်စစ်စခန်းများသည် အီရန်၏ “ပစ်မှတ်အကွာအဝေး” အတွင်းရှိသည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ထုတ်လွှင့်ခဲ့သည်။ အောက်ပါတုံ့ပြန်မှုများ ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်-
• အမေရိကန် သို့မဟုတ် အစ္စရေးပစ်မှတ်များကို ဒုံးကျည်နှင့် ဒရုန်းဖြင့် တိုက်ခိုက်ခြင်း။
• နျူကလီးယားအစီအစဉ်ကို အရှိန်မြှင့်တင်ခြင်း။
• အီရတ် သို့မဟုတ် ယီမင်ရှိ အီရန်ထောက်ခံသော ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့များကို အသုံးပြုပြီး အမေရိကန်အကျိုးစီးပွားများကို တိုက်ခိုက်ခြင်း။
၂။ ဒေသတွင်းအခြေအနေ ဤတိုက်ခိုက်မှုများသည် အစ္စရေးနှင့် အီရန်ပဋိပက္ခကို ဒေသတစ်ခုလုံးသို့ ကျယ်ပြန့်စေနိုင်သည်။ အီရတ်၊ ဆော်ဒီအာရေဗျ၊ အီဂျစ်စသည့်နိုင်ငံများက စိုးရိမ်မှုဖော်ပြထားပြီး ဆော်ဒီအာရေဗျနှင့် အီဂျစ်က အစ္စရေး၏လုပ်ရပ်များကို “ရန်စမှု” အဖြစ် ရှုတ်ချထားသည်။
၃။ နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေး ဖရန့်စ်၊ ဗြိတိန်၊ ဂျာမနီနှင့် ဥရောပသမဂ္ဂဦးဆောင်သော အီရန်နှင့် သံတမန်ဆွေးနွေးမှုများသည် အစ္စရေးနှင့် အမေရိကန်၏ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ရပ်ဆိုင်းခံရသည်။ ထရမ့်သည် ဤဆွေးနွေးမှုများကို ပယ်ဖျက်ပြီး အစ္စရေးကို ထောက်ခံရန်ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်မှာ အမေရိကန်ကို သံတမန်ရေးအရ သီးခြားခွဲထုတ်နိုင်သည်။
ရေရှည်အကျိုးဆက်များ
၁။ ပဋိပက္ခမြင့်တက်ခြင်း သို့မဟုတ် လျော့ပါးခြင်း
• မြင့်တက်ခြင်း: အီရန်က အကြီးအကျယ်လက်တုံ့ပြန်ပါက (ဥပမာ- အမေရိကန်စစ်စခန်းများကို တိုက်ခိုက်ခြင်း သို့မဟုတ် နျူကလီးယားအစီအစဉ်ကို အရှိန်မြှင့်ခြင်း)၊ ထရမ့်သည် ထပ်မံတိုက်ခိုက်မှုများ လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။ ကွန်ဂရက်အမတ်အချို့က ဤလုပ်ရပ်များကို “ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့်မညီဟု” ဝေဖန်ထားသည်။
• လျော့ပါးခြင်း: ထရမ့်က ငြိမ်းချမ်းရေးလိုလားကြောင်း ဖော်ပြထားပြီး အီရန်အား နျူကလီးယားရည်မှန်းချက်များကို စွန့်လွှတ်ရန် တိုက်တွန်းထားသည်။ အီရန်က အားနည်းသည်ဟု ခံစားရပါက ဆွေးနွေးမှုများသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိနိုင်သော်လည်း၊ လက်ရှိခေါင်းဆောင်မှုပုံစံအရ ၎င်းမဖြစ်နိုင်ပေ။
၂။ အီရန်၏ နျူကလီးယားအစီအစဉ်အပေါ် သက်ရောက်မှု တိုက်ခိုက်မှုများသည် အထူးသဖြင့် Fordo စက်ရုံထိ ထိရောက်မှုရှိမရှိ မသေချာပါ။ အမေရိကန်က B-2 ဖုံးကွယ်ဗုံးကြဲလေယာဉ်များကို အသုံးပြုခဲ့သော်လည်း အီရန်က ကြိုတင်ရှင်းထုတ်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ အီရန်က ယူရေနီယံသန့်စင်မှုကို အရှိန်မြှင့်ပါက နျူကလီးယားလက်နက်ပိုင်ဆိုင်မှုအပေါ် ကမ္ဘာ့စိုးရိမ်မှုများ တိုးလာနိုင်သည်။
၃။ အမေရိကန်ပြည်တွင်းနှင့် နိုင်ငံရေးအကျိုးဆက်များ ထရမ့်၏ထောက်ခံသူများသည် ဤလုပ်ရပ်ကို အီရန်၏နျူကလီးယားခြိမ်းခြောက်မှုကို တားဆီးရန် ရဲရင့်သောခြေလှမ်းအဖြစ် မြင်သော်လည်း၊ အချို့က နိုင်ငံခြားစစ်ပွဲများကို ရှောင်ရှားရန်သူ၏ကတိများနှင့် ဆန့်ကျင်သည်ဟု ဝေဖန်သည်။ ကွန်ဂရက်၏ခွင့်ပြုချက်မရှိဘဲ လုပ်ဆောင်မှုသည် ဒီမိုကရက်များနှင့် ရီပတ်ဘလစ်ကန်အချို့ထံမှ ဝေဖန်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။
၄။ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးသက်ရောက်မှု ထရမ့်က ဤတိုက်ခိုက်မှုများသည် စျေးကွက်များကို အကျိုးပြုနိုင်သည်ဟု ဆိုသော်လည်း၊ ဒေသတွင်းမတည်ငြိမ်မှုကြောင့် ရေနံစျေးနှုန်းများ ၅% မြင့်တက်ခဲ့သည်။ အီရန်က ပင်လယ်ကွေ့ရေကြောင်းလမ်းကို ပစ်မှတ်ထားပါက စွမ်းအင်စျေးကွက်များ ပိုမိုထိခိုက်နိုင်သည်။
မသေချာမှုများ
• အီရန်၏စွမ်းရည် အီရန်၏ လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးနှင့် နျူကလီးယားအဆောက်အအုံများ၏ လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းမှာ မသေချာပါ။
• မဟာမိတ်များ၏တုံ့ပြန်မှု ဥရောပမဟာမိတ်များသည် သံတမန်ရေးကို ဆက်လက်တွန်းအားပေးနိုင်ပြီး ဆော်ဒီအာရေဗျ၊ ပါကစ္စတန်ကဲ့သို့သော ဒေသတွင်းနိုင်ငံများသည် ၎င်းတို့၏အကျိုးစီးပွားအလိုက် သြဇာပြောင်းလဲနိုင်သည်။
• ရုရှားနှင့် တရုတ် အီရန်နှင့် မဟာဗျူဟာမိတ်ဖွဲ့ထားသော ရုရှားနှင့် တရုတ်တို့သည် ပဋိပက္ခထဲသို့ ဝင်ရောက်လာနိုင်သည်။
ဝေဖန်ချက်
အဓိကသတင်းရင်းမြစ်များက ဤတိုက်ခိုက်မှုများသည် အီရန်၏နျူကလီးယားရည်မှန်းချက်များကို ထိန်းချုပ်ရန် အောင်မြင်မှုဟု ဖော်ပြသော်လည်း၊ ၎င်းသည် တိုက်ခိုက်မှုများ၏ထိရောက်မှုကို မသေချာမှုနှင့် မတော်မတရားတွက်ချက်မှုအန္တရာယ်ကို လျစ်လျူရှုထားသည်။ အီရန်၏ခံနိုင်ရည်နှင့် ထရမ့် ၏သံတမန်ရေးရာရောထွေးမှုများသည် ကျယ်ပြန့်သောစစ်ပွဲ သို့မဟုတ် အီရန်၏ဆုံးဖြတ်ချက်ပိုမိုခိုင်မာလာမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။
နိဂုံးချုပ်
ချက်ချင်းအကျိုးဆက်အနေဖြင့် အီရန်သည် လက်တုံ့ပြန်မှုများကို စဉ်းစားနေပြီး အမေရိကန်သည် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သော တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်မှုများအတွက် ပြင်ဆင်နေသည်။ လာမည့်ရက်သတ္တပတ်များသည် အရေးပါပြီး ထရမ့်၏ ဆုံးဖြတ်ချက်အတွက် သတ်မှတ်ထားသောနှစ်ပတ်ကာလအတွင်း အီရန်၏တုံ့ပြန်မှုသည် ပဋိပက္ခပိုမိုကျယ်ပြန့်လာမှု သို့မဟုတ် သံတမန်ရေးသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိမှုကို ဆုံးဖြတ်ပေးမည်ဖြစ်သည်။
t.me@moemaka
Please show your support, donate with Zelle
#MoeMaKaMedia
#WhatsHappeningInMyanmar