ကိုသန်းလွင် - ဂျာမနီပေါင်းစည်းခြင်း၏အန္တရာယ်

(မိုးမခ) အောက်တိုဘာ ၁၉၊ ၂၀၂၀

(၁)

သူ့ကိုအဓိပတိကြီးဟူ၍လည်းကောင်း၊ ခေါင်းဆောင်ကြီး (Fuhrer) ဟူ၍လည်းကောင်းခေါ်ကြပါသည်။ အင်ဂို ဟာဆဲလဘက် (Ingo Hasselbach) သည် အရှေ့ဂျာမနီမှ လျှို့ဝှက်နာဇီခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်ဖြစ် ပါသည်။ ဘာလင်တံတိုင်း ကြီးပြိုကျသွားသောအခါ သူသည် ရှေ့တန်းသို့ထွက်လာခဲ့ပါသည်။ သူသည် ဂျာမနီ နှစ်နိုင်ငံ ပြည်လည်ပေါင်းစည်း ပြီးသောအခါ ဘာလင်အနောက်ပိုင်းမှခေါင်းဆောင်များနှင့်ချိတ်ဆက်မိခဲ့ပါသည်။ လက်ယာယိမ်းသောအတွေး အခေါ်ရှိသူများနှင့်ပေါင်းစည်းရေးဆွေးနွေးပွဲများ၊ လမ်းမပေါ်မှတိုက်ပွဲများကျင်းပပြီး ဟစ်တလာ၏ မွေးနေ့ပွဲ ကို ကျင်းပဆင်နွှဲခဲ့ပါသည်။ သူ၏ရည်ရွယ်ချက်မှာ ပေါင်းစည်းမိသောဂျာမနီနိုင်ငံတွင် လက်ယာယိမ်း သောနိုင်ငံရေး ပါတီထူထောင်ရန်ဖြစ်ပါသည်။

ယနေ့တွင် လက်ယာယိမ်းသော ဂျာမနီ၏ ခံစားချက်ပြင်းထန်သူများကို ထွက်ပေါက်ပေးသော (AfD-Alternative for Gemmany) အေအက်ဖဒီ ပါတီသည်ဂျာမနီတွင်အဓိက အတိုက်အခံပါတီဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။ ၄င်း၏ခေါင်းဆောင်များသည် လက်ယာအစွန်းရောက်ခေါင်းဆောင်များနှင့်အတူဂျာမနီ၏ လမ်းမများပေါ် တွင် ရင်ဘောင်တန်းလျှောက်ရင်းဆန္ဒပြပွဲများကျင်းပခဲ့ကြပါသည်။ ၄င်း၏အဓိကအင်အားစုရာ နေရာမှာ ယခင်အရှေ့ ဂျာမနီနိုင်ငံတွင်ဖြစ်ပါသည်။

(၂)

လက်ယာယိမ်းသူများကို ဂျာမနီပေါင်းစည်းရေးက အားသစ်များလောင်းပေးခဲ့ပါသည်။ နာဇီ ဟောင်းကြီး များမှာ အဓိကအင်အားဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။ လွန်ခဲ့သောအနှစ် ၃၀ ပြည့်က နှစ်နိုင်ငံပေါင်းစည်းခဲ့သော ဂျာမနီတွင် စီးပွားရေးအရအောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းသောနိုင်ငံနှင့် လစ်ဘရယ်ဒီမိုကရေစီဝါဒ ထွန်းကားရာနိုင်ငံဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။ သို့သော်ပေါင်းစည်းခြင်းအတွက် လူသိနည်းသော အကျိုးဆက်တခုရှိခဲ့ရာ လက်ယာအုပ်စုများ၏အ ကြမ်းဖက် သော ပေါ်လစီများနှင့်အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်များကျန်ရှိနေခြင်းပင်ဖြစ်ပါသည်။ သူတို့သည် နိုင်ငံ၏ အဓိကအဖွဲ့အ စည်းများဖြစ်သောစစ်တပ် နှင့် ရဲတပ်ဖွဲ့ တို့အတွင်း၌ပင်ရှိနေကြပါသည်။

ဂျာမနီ နှစ်နိုင်ငံပေါင်းစည်းခြင်းမပါဘဲနှင့် ထိုသူများ၏ခံစားချက်များကို နားမလည်နိုင်ပါ။ ဆိုခဲ့သလို ဂျာမနီ နှစ်နိုင်ငံ ပေါင်းစည်းမိသောအခါအရှေ့ဘက်တွင်ရှိသော နာဇီများမှာ မြေအောက်မှထွက်လာခဲ့ကြပြီး အနောက် နိုင်ငံ မှ အစွန်းရောက်သူများနှင့်ဆက်စပ်မိခဲ့ကြပါသည်။ အရှေ့ဂျာမနီသည် အနောက်ဘက်မှ နာဇီများအတွက် အဖွဲ့ဝင် အသစ်စုဆောင်းရာ နယ်မြေဖြစ်လာခဲ့ပြီး သူတို့၏လုပ်ရပ်များကို အာဏာပိုင်တို့အနေဖြင့်လည်း ဘာမှ မတတ်နိုင်ဘဲ လက်ပိုက်ကြည့်နေခဲ့ရပါသည်။

နှစ်ပေါင်းများစွာကြာအောင်လက်ယာယိမ်းပါတီများအနေဖြင့် ပါလီမန်တွင်ရွေးကောက်ခံရလောက်အောင် အဆင့်အတန်းထိရောက်ပါလိမ့်မည်ဟု မမျှော်လင့်ခဲ့ကြပါ။ ယခုအခါ လက်ယာစွန်းရောက်ဝါဒီများသည် နိုင်ငံ နှစ်ခုပေါင်းစည်းပြီးနောက် ကောင်းမွန်သောအခြေခံပေါ်တွင် ရပ်တည်မိကြပြီဟု လွန်ခဲ့သော ၁၅ လက အဖြစ် အပျက်များကိုကြည့်၍ခန့်မှန်းနိုင်ခဲ့ကြပါသည်။

ထိုလက်ယာအစွန်းရောက်သူများက ဒေသဆိုင်ရာနိုင်ငံရေးသမားတစ်ယောက်ကို သူ၏အိမ်ရှေ့မှာပင် အလယ်ပိုင်း Kassel မြို့တော်တွင် အသေပစ်သတ်ခဲ့ပါသည်။ ဘုရားကျောင်း တခုကို နိုင်ငံအရှေ့ပိုင်း Halle တွင် သေနတ်ဖြင့်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပါသည်။ အနောက်ပိုင်း Hanan မြို့တွင်ရွှေ့ပြောင်းလာသူထဲမှ အနည်းဆုံးနိုင်ငံ ခြားသား ၉ ဦးကို အသေသတ်ခဲ့ပါသည်။

အရှေ့ပိုင်း Saxony နယ်မှဆာဂျင်မေဂျာတစ်ယောက်၏အိမ်တွင် ပေါက်ကွဲစေတတ်သောပစ္စည်းများ၊ သေနတ်များ၊ အော်တိုမက်တစ်မရှင်းဂန်းများ၊ SS တို့၏ (နာဇီစစ်ပုလိပ်) တို့၏အဆောင်အယောင်ပစ္စည်းများ တွေ့ရှိခဲ့ရာ၊ ထိုအုပ်စုကိုပပျောက်အောင် အစိုးရက အတင်းအကြပ်ကိုင်တွယ်ခဲ့ပါသည်။ ၄င်းတို့မှာ ယခင်အရှေ့ ဂျာမနီမှ KSK (အရှေ့ဂျာမနီမှ အထူးစစ်သားအဖွဲ့) အုပ်စုဝင်များနှင့်ဆက်စပ်မှုရှိသည်ကိုတွေ့ရပါသည်။

အရှေ့ဂျာမနီတွင်အမျိုးသားရေးဝါဒမှာ ပြင်းထန်လျက်ရှိပါသည်။ စစ်အတွင်းက နာဇီစစ်တပ်၏ရက်စက် ကြမ်းကြုတ်သူများကို လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်းမှ အပြီးသတ်ဖယ်ထုတ်နိုင်ခဲ့ကြပြီဟုထင်မှတ်မှားခဲ့ကြပါသည်။ AfD ၏မဲပေးမှုမှာအရှေ့ဂျာမနီတွင် ၂ ဆရှိပြီး ကျူးလွန်သောပစ်မှုများမှာအနောက်ပိုင်းထက်ပိုမိုများပြားပါသည်။

တရားဝင်ပြောရလျင်အရှေ့ဂျာမနီတွင် နာဇီစစ်သားများမရှိတော့ပါ။ ကွန်မြူနစ်ဝါဒ၏အကြွင်းအကျန်များ အဖြစ် ဖက်ဆစ်ဝါဒကို တွန်လှန်သူများအဖြစ်ကျန်ရစ်ပါသည်။ နိုင်ငံခြားမှ ခိုလှုံလာသူများကို အုပ်စုနှင့် ကြမ်း ကြမ်းတမ်းတမ်းတိုက်ခိုက်ခဲ့သူများကို ကျူဘားနှင့်အင်ဂိုလာမှ အုပ်ချုပ်မရသည့် ဆိုးသွမ်းသူအုပ်စုများကဲ့ သို့ သာ ဂျာမနီ အနောက်ဘက်နယ်သားများကသတ်မှတ်ခဲ့ကြပါသည်။

သို့သော် ပြင်းထန်သည့်ဝါဒ ရှိသူများ၏ မြေအောက်မှအုပ်စုသည်ရှိမြဲရှိနေခဲ့ပါသည်။ ၁၉၈၇ ခုနှစ်တွင် အရှေကဂျာမနီရဲတို့ကခန့်မှန်းရာတွင် ၁၅,ဝ၀ဝ မျှရှိမည်ဟုခန့်မှန်းပါသည်။ လူတစ်ထောင်ကျော်မှာ ပြစ်မှုကို အကြိမ်ကြိမ် ကျူးလွန်သူများဖြစ်ပါသည်။ ထိုအကြောင်းကို ရဲတပ်ဖွဲ့မှ ရဲတပ်သား တစ်ယောက်က ဖော်ထုတ်ခဲ့ ရာထိုရီပို့ ကို လစ်လျူရှုခဲ့ကြပါသည်။

၂ နှစ်ခန့်ကြာသောအခါ လူပေါင်းများစွာတို့သည် ကွန်မြူနစ်ဆန့်ကျင်ရေးဟူ၍ လမ်းမများပေါ်တွင်ဆန္ဒ ပြခဲ့ကြပါသည်။ ထိုသူများ၏ကြွေးကြော်သံမှာ “We are the People” ဖြစ်ရာ ၄င်းမှ မွတ်စလင်ဆန့်ကျင်ရေး ကြွေးကြော်သံ ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်စစ်ပြေးဒုက္ခသည်များ၏အရေးတွင်ဤကြွေးကြော်သံကိုပင် ပြောင်းလဲ ကြွေးကြော်ခဲ့ကြပါသည်။ ထိုကြွေးကြော်သံများမှာ ၂၀၁၈ ခုနှစ်ကတကြိမ်နှင့်ယခုကိုရိုနာဗိုင်းရပ်ကြောင် ့ဆန္ဒပြ ရာ တွင်လည်းမပြောင်းလဲဘဲ ကြွေးကြော်ခဲ့ကြပါသည်။

ဂျာမနီနှစ်နိုင်ငံမပေါင်းစည်းမိခင်လက်ယာ အစွန်းရောက်သူများအဖွဲ့သည် သေးငယ်စွာ မှေးမှိန်နေခဲ့ပြီး အိုမင်းနေသောအဖွဲ့အစည်းဖြစ်ပါသည်။ ပေါင်းစည်းပြီးသောအခါ အနောက်ဖက်မှအုပ်စုသည် အရှေ့ဂျာမနီသို့ လာပြီး ပြန်လည်ထူထောင်ရေးရံပုံငွေများကိုပေးလှုရာမှ ပေါင်းစပ်မိပြီးလက်ယာအုပ်စုဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။ အရှေ့ ဂျာမနီမှာ နံရံနောက်တွင်နေခဲ့ရာမှ မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ်သည်လျော့ပါးမသွားဘဲ တမြုံမြုံဖြင့် ရပ်တည်နေခဲ့ပါ သည်။ အနောက်ဖက်မှနိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်အများအပြားသည် အရှေ့ဂျာမနီတွင်စုစည်းမိခဲ့ကြပါသည်။ အနောက် ဂျာမနီမှ ကူဘီရှက် (Botz Kubitschek) သည် အရှေ့ဂျာမနီတွင် အိမ်တလုံးဝယ်၍သူ၏ လက်ယာအစွန်းရောက် စာအုပ်များ ထုတ်ဝေရာ ဌာနနှင့်အယူဝါဒကိုသုတေသနပြုရာဌာနအဖြစ်အသုံးပြုခဲ့ပါသည်။ အနောက်ဂျာမနီ မှပင် အခြားနှစ်ဦးကလည်း အေအက်ဖဒီတွင် ခေါင်းဆောင်ဖြစ်လာခဲ့ကြပါသည်။ ဤသို့ဖြင့် အရှေ့ဂျာမနီသည် လက်ယာစွန်း ရောက်သူများ၏ဌာနချုပ်သဖွယ်ဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။ ဆိုဗီယက်စစ်တပ်စွန့်ပစ်ထားခဲ့သော စစ်စခန်း များမှာ ၄င်းတို့ ၏ အယူဝါဒကို ပို့ချရာစခန်းများဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။

၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်များ၏ အစောဆုံးအချိန်များတွင် အရှေ့ဂျာမနီ၌ လူမျိုးရေးသတ်ဖြတ်မှုများပေါ်ပေါက်ခဲ့ပါ သည်။ နိုင်ငံခြားသားများမှာအုပ်စုလိုက် အနိုင်ကျင့်ခံရခြင်း သူတို့နေထိုင်ရာအိမ်များမှာ မီးလောင်ဗုံးနှင့်အပြစ်ခံ ရခြင်းများရှိခဲ့ပါသည်။ အရှေ့ဂျာမနီတွင်ဘေးမှရပ်ကြည့်သူများမှာလက်ခုပ်လက်ဝါးတီး၍ အားပေးခြင်း တစ်ခါ တစ်ရံ သူတို့ကိုယ်တိုင်ပါဝင်ခြင်းများရှိခဲ့ကြပါသည်။

ဟစ်တလာနှင့်ပါတ်သတ်၍ သတိရဖွယ်အမှတ်အသားများမှာ အရှေ့ဂျာမနီတွင် များပြားလှပါသည်။ သူ ထုတ်ခဲ့သော Mein Kampf စာအုပ်မှာ အမှတ်တရပစ္စည်း စုသောဆိုင်များတွင် ရရှိနိုင်ပြီး လူငယ်လူရွယ်များက သမိုင်းဝင် သော (Theatre Square) တွင် စုဝေး၍ နာဇီခေတ်ကကြွေးကြော်သံများကို ရွတ်ဆိုနေကြပါသည်။ ဒီမိုကရေစီက အောင်ပွဲရခဲ့ပြီဟုဆိုသော်လည်း အရှေ့ဂျာမနီတွင်မှု အမျိုးသားရေးအောင် ပွဲမှာ တစ်ကျော့ပြန်၍ အောင်ပွဲခံနေ ကြပါသည်။ နိုင်ငံနှစ်ခုပေါင်းစပ်မိသည်နှင့်အတူ ဂျူးအမျိုးသားဆန့်ကျင်ရေး နှင့် ဂျာမနီအမျိုးသား ဆန့်ကျင်ရေးဝါဒ ထွန်းကားရေးတို့ ပေါင်းစပ်မိနေကြပါသည်။ ထိုဝါဒ ၂ ခုပေါင်းစပ်မိခြင်း သည် အေအက်ဖဒီ ပါတီကို ပို၍အောင်မြင်မှုရစေခဲ့ပါသည်။

အမျိုးသားရေးဝါဒပြင်းထန်သော မြေအောက်မှဆိုရှယ်လစ်အုပ်စုကရွှေ့ပြောင်းလာသူများကို ၂၀၁၁ ခုနှစ် ကအရှေ့ အရှေ့ဂျာမနီ တွင်လူသတ် ပွဲလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ၂၀ဝ၀မှ ၂၀ဝ၇ခုနှစ်အတွင်း လူ ၉ ဦးနှင့် ပုလိပ် အရာရှိ တစ်ဦးကို သတ်ဖြတ်ခဲ့ရာ ရဲအရာရှိများမှပင်ခေါင်းဆောင်လုပ်သူကို ဝှက်ကွယ်ထားခဲ့ကြသည်။ ထိုအဖွဲ့မှ ပင် တူရကီနိုင်ငံသား မိန်းကလေးနှစ်ဦးနှင့် အမေကြီးလုပ်သူတို့ အိမ်ကိုမီးရှို့၍ သတ်ခဲ့ကြသည်။ ထိုလူသတ်မှုကျူး လွန်မှု များကို အေအက်ဖဒီ မှသိပြီး အကူအညီပေးခဲ့ကြပါသည်။ ထိုသတင်း ကြောင့် မဲဆန္ဒပေးသူများ၏ ၁၀% မျှလျော့ ပါးခဲ့သည်။

(၃)

ဂျာမနီနိုင်ငံသားတို့အတွက် အရှေ့ဂျာမနီမှ အဓိပတိကြီးအင်ဂျလာမာကယ်၏ခေါင်းဆောင်မှုအောက်တွင် ဂျာမနီနိုင်ငံသားတို့အတွက် ဂုဏ်ယူဖွယ်ရာအဖြစ်အပျက်များ ဖြစ်ပျက်ခဲ့ပါသည်။ ၂၀ဝ၆ ခုနှစ်က ကမ္ဘာ့ဖလားပွဲ ကို လူမျိုးစုံတို့၏ ယဉ်ကျေးမှု များပေါင်းစုံရာပွဲအဖြစ်ကျင်းပနိုင်ခဲ့ပါသည်။ စက်မှုဇွံ့ဖြိုးရာနိုင်ငံမှာ လစ်ဘရယ်ဒီမို ကရေစီ၏အသီးအပွင့်များကိုပြည်သူတို့ကအေးချမ်းစွာခံစားကြရပါသည်။ ယခုမြင်နေရသည်မှာယခင်ကလွှမ်းမိုး ခဲ့သော ပါတီကြီးက ဂျာမနီကို နောက်တစ်ကြိမ်လွှမ်းမိုးလာဦးမည်လား ဟုစိုးရိမ်နေကြရပါသည်။

ကိုသန်းလွင်

Ref: Reunification’s dangerous side, Ketrin Bennhold, New York Times October 7 2020.