ဧရာ(မန္တလေး) - AI နှင့် စကားလက်ဆုံကျခြင်း

(မိုးမခ) ဖေဖော်ဝါရီ ၂၁ ၊ ၂၀၂၃

အများပြောနေကြတာ တွေ့ပေမယ့် ChatGpt ကို အခုမှပဲ စမ်းသုံးကြည့်ဖြစ်တယ်။ အရင်တုန်းကလည်း Siri တို့ Alexa တို့ကို မသုံးဖြစ်ခဲ့ဘူး။ ChatGpt က ခင်ဗျားတို့ ထင်ထားတာထက်ပိုပြီး တုံးပါတယ်၊ tool တခု မဟုတ်သေးပါဘူး၊ ကစားစရာ toy အဆင့်ပဲ ရှိပါသေးတယ်”ဆိုတဲ့ ဆောင်းပါးတစ်ခုကို ဖတ်ဖူးတယ်။ နောက် “GPT-3 က ၉-နှစ်သားအရွယ် ကလေးတယောက်အဆင့် ရှိတဲ့ Theory of Mind tests အောင်တယ်” ဆိုတဲ့ ဆောင်းပါးတခုကိုလည်း ဖတ်ဖြစ်ခဲ့တယ်။ ဒါကြောင့် စိတ်ဝင်စားလာတာနဲ့ စမ်းကြည့်ဖြစ်တယ်။

AI နဲ့ ပတ်သက်ပြီး Turing Test ဆိုတာ ရှိတယ်။ အကယ်၍ မသိခဲ့ရင် လူတစ်ယောက်လောက်နီးနီး စကားပြန်ပြောနိုင်တဲ့ အတွက် Turing Test ကို pass ဖြစ်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ သူ့ကို မေးတော့ pass ဖြစ်တယ်လို့ မဖြေပါဘူး။ “ငါက လူတယောက်လို စကားတုံ့ပြန်ပြောဆိုနိုင်ပါတယ်၊ ဒါပေမဲ့ Turing Test ကတော့ အခြားလူတယောက်ကနေ အကဲဖြတ်ပေးမှပဲ ဖြစ်နိုင်မယ်၊ အကယ်၍ ဒီစစ်ဆေးမှု အောင်ရင်တောင်ပဲ ‘အသိဉာဏ်ရှိတယ်၊ အသိစိတ်ရှိတယ်’ လို့ ပြောလို့ မရပါဘူး” လို့ပဲ ဖြေပါတယ်။

Theory of Mind ဆိုတာက တိရစ္ဆာန်တွေမှာ လူတွေလို အခြားတဦးရဲ့ စိတ်ခံစားမှုကို သိနိုင်သလားလို့ စစ်ဆေးဖို့အတွက် အသုံးပြုခဲ့တာပါ။ လူတွေနဲ့ စကားပြောဆို ဆက်ဆံဖို့အတွက် အခက်ခဲရှိတဲ့ autism spectrum disorders (ASD) ရှိတဲ့သူတွေကို လေ့လာရာမှာလည်း စိတ်ပညာရှင်တွေက Theory of Mind ကို အသုံးပြုကြတယ်။ တကယ်တော့ ChatGpt က ကိုယ့်စိတ်ခံစားမှုကို နားလည်သလား၊ မလည်ဘူးလားဆိုတာကို သိပ်တော့ စိတ်မဝင်စားပါဘူး။ သူ့ကို tool တစ်ခုအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်ပြီလားဆိုတာကိုပဲ ပိုပြီး စိတ်ဝင်စားပါတယ်။

ဒါကြောင့် ChatGpt ရဲ့ စွမ်းရည်ကို အကဲခတ်ဖို့ ဆက်စမ်းဖြစ်တယ်။ အလုပ်အင်တာဗျူးတွေမှာ မေးလေ့မေးထရှိတဲ့ programming test တွေ မေးကြည့်တော့ ဖြေနိုင်ပါတယ်။ Roman Pāli ကနေ မြန်မာ အက္ခရာပြောင်းပြီးတဲ့ transliterate လုပ်ပေးတဲ့ Python code တစ်ခုရေးပါဆိုတော့။ သူမသိပါဘူး ဒါပေမယ့် လိုမယ့် အချက်အလက်တွေ ပေးရင်တော့ သူ ကြိုးစားကြည့်ပါမယ်လို့ ပြောပါတယ်။ ဒါနဲ့ Roman Pāli letters နဲ့ မြန်မာအက္ခရာတွေကို ပေးလိုက်တော့ Python Code တစ်ခုရေးပေးတယ်။ ဒါတင်မကဘူး သူက စမ်းပြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ khemaṃ passa' ကို ‘ခိမ်မျှတ်’ လို့ ဖြစ်နေတယ်။ “မှားနေပါတယ်၊ တကယ်တော့ “ခေမံ ပဿ” ဖြစ်ရမယ်” ဆိုတော့၊ တောင်းပန်ပြီး အမှားပြန်ပြင်ပေးပါတယ်။ ဆက်ပြီး စမ်းမကြည့်ဖြစ်တော့ပေမယ့်၊ သူ့ကို သင်ပေးမယ်၊ လိုအပ်တဲ့ အချက်အလက်တွေကို ပေးမယ်ဆိုရင် coding ကောင်းကောင်းလုပ်နိုင်တာကို တွေ့ရတယ်။ (သူ့ကို data ပေးတဲ့ အချိန်မှာ သရတွေနဲ့ ပါဌ်ဆင့် rule တွေတော့ မပေးဖြစ်လိုက်ဘူး)။

နောက်‌တော့ ဗြဟ္မဇာလသုတ်က ပထမအပိုဒ်ကို ပေးပြီး word analysis လုပ်ခိုင်းတော့ လုပ်နိုင်ပါတယ်။ ဘာသာပြန်ခိုင်းတော့လည်း ပြန်နိုင်ပါတယ်။ (လွဲတာတွေတော့ ရှိတယ်)။ အဘိဓမ္မာဝတာရက ဂါထာတပုဒ်ကို ဘာသာပြန်ခိုင်းတော့ ဓမ္မပဒ ဂါထာ ၁၆၈ ကပါဆိုပြီး ခပ်တည်တည်နဲ့ (သူမှတ်ထားတွေ) တန်းရေးပြပါတယ်။ (AI လည်း အကျက်သမားပါပဲ) ။ မဟုတ်ပါဘူးလို့ ဆိုမှ တကယ်ဘာသာပြန်ပါတယ်။ ပြန်တာက သိပ်တော့ မမှန်သေးဘူး။ ဒါပေမဲ့ တဖြည်းဖြည်းတော့ မှန်လာတယ်။ သူက AI language model ဖြစ်တဲ့အတွက် Training Data တွေ ပိုရှိရင်တော့ သူ ပိုပြီး သင်ယူနိုင်တယ်၊ Copyright နဲ့ မငြိစွန်းတဲ့ အချက်အလက်ပေးနိုင်ရင် သူ့အတွက် အသုံးဝင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ စာရေးသူ အသုံးပြုတဲ့ Vipassana Research Institute ရဲ့ https://tipitaka.org/romn/ ကို ပေးတော့၊ ဒီ website ကို သူ သိပါတယ်။ ဒီထက်ပိုပြီး information တွေ ရရင်တော့ Pali Language ကို သူ ပိုနားလည်လာမှာပါလို့ ဆိုတယ်။

အဋ္ဌသာလိနီထဲက ‘စိတ္တ’ ပုဒ်အဖွင့်တစ်ခုကို ဘာသာပြန်ခိုင်းတော့ လွဲနေတယ်။ သူ့ကို ဒီလိုပြန်ရင် မရနိုင်ဘူးလားလို့ မေးတော့ သူက မရဘူးလို့ ငြင်းပါတယ်။ ‘စိတ္တ’ တွေ့တိုင်း Consciousnes တို့ mind တို့ကို ဆိုလိုတာ မဟုတ်ဘူး၊ သက္ကတစကား citra (စိတြ) က ဆင်းသက်လာတဲ့ painting, vareigated, manifold, beautiful စတဲ့ အဓိပ္ပာယ်တွေလည်း ရှိသေးတယ်” ဆိုမှ တောင်းပန်ပြီး သူပြန်ထားတာကို ပြန်ပြင်တယ်။ စေတသိက်အဖွင့်တွေကို ဘာသာပြန်ခိုင်းတော့လည်း ယေဘုယျ သဘောဆန်နေတယ်။ ဒါနဲ့ အဘိဓမ္မာမှာ philosophical terms တွေကို လက္ခဏ၊ ရသ၊ ပစ္စုပ္ပဋ္ဌာန၊ ပဒဋ္ဌာနတွေနဲ့ ဖွင့်လေ့ရှိတယ်၊ သူတို့ကို characteristic, function, manifestation, proximate cause စသဖြင့် ပြန်နိုင်ကြောင်းပြောပြတော့၊ ‌‌နောက်ပိုင်းမှာ ပိုနီးစပ်လာတယ်။

သေခြာတာက ChatGpt က လူတယောက်နီးနီး စကားတုံ့ပြန်နိုင်သလို ကောင်းကောင်း သင်ယူနိုင်တာကိုလည်း တွေ့ရတယ်။ စိတ်ချလက်ချ သုံးလို့ မရသေးပေမယ့် သူ့ကို data တွေအများကြီးနဲ့ မှန်မှန်ကန်ကန် Train လုပ်ပေးရင် နေရာအတော်များများမှာ အသုံးကျလာနိုင်တယ်။ အကယ်၍ မြန်မာစာတွေကို ဆရာကြီးမြသန်းတင့်တို့လို ဘာသာပြန်တွေနဲ့ သူ့ကို train လုပ်နိုင်ရင် ‌နောက်ထပ် ဆရာမြသန်းတင့်ကို ပြန်ရသလို ဖြစ်လာနိုင်တယ်။

ဒါပေမဲ့ စက်ကတော့ စက်ပါပဲ။ ရူပဗေဒနိုဗယ်ဆုရှင် Roger Penrose က Gödel's incompleteness theorems ကို အခြေခံပြီး လူ့ရဲ့ အသိစိတ်နဲ့ နားလည်မှု ပညာ ဆိုတာ Computational မဟုတ် Algorithmic operation မဟုတ်တဲ့အတွက် AI က True Mind ရလာမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ဒီအကြောင်း သူ့ကို ပြောတဲ့အခါ Penrose နဲ့ အမြင်မတူတဲ့သူတွေလည်း ရှိသေးကြောင်း၊ ဒါပေမဲ့ သူက လူတဦး မဟုတ်တဲ့အတွက်၊ လူတွေလို true “mind” မရှိတဲ့ အကြောင်းကို ပြောပါတယ်။

ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် သိပ်မဝေးတော့တဲ့ တချိန်မှာ AI က လူတွေရဲ့ နေ့စဉ်ဘဝတွေကို ပြောင်းလဲပစ်မှာတော့ အမှန်ပါပဲ။”

Join Us @ MoeMaKa Telegram
t.me@moemaka
#MoeMaKaMedia
#WhatsHappeningInMyanmar