ကောင်းဇေလူ - မြန်မာပြည်သူတို့၏ သဘောထားအမှန်ကို တရုတ်နဲ့အာဆီယံ အသိအမှတ်ပြုသင့်ပြီ
ကောင်းဇေလူ - မြန်မာပြည်သူတို့၏ သဘောထားအမှန်ကို တရုတ်နဲ့အာဆီယံ အသိအမှတ်ပြုသင့်ပြီ
(မိုးမခ) ဖေဖော်ဝါရီ ၂၆ ၊ ၂၀၂၃
လက်ငင်း ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး ရာသီဥတုကို မျှော်ကြည့်လိုက်ရင် စစ်မီးတွေ အလျှံတညီးညီးတောက်လောင်နေတဲ့ ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲရဲ့ အနိဋ္ဌာရုံမြင်ကွင်းတွေကို တွေ့မြင်နေရတယ်။ မြန်မာ့အခြေအနေကို ကြည့်ရင်လည်း အကြမ်းဖက် စစ်တပ်ရဲ့လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖေါက်မှု၊ စစ်ရာဇဝတ်မှုကျူးလွန်မှုတွေကို အတောမသတ်နိုင်အောင် ကျူးလွန်နေတာ မြင်နေရတယ်။ ကျေးလက်ဒေသက ရွာပေါင်းများစွာ အိမ်ခြေပေါင်းများစွာကို မရပ်မနား မီးရှို့ဖျက်ဆီးနေတာ၊ အပြစ်မဲ့ ပြည်သူတွေကို အကြောင်းမဲ့ ရက်ရက်စက်စက် သတ်ဖြတ်နေတာ မြင်တွေ့နေရတယ်။ ရုရှားကျူးကျော်စစ်တပ်နဲ့ မြန်မာအကြမ်းဖက် စစ်တပ်တို့ရဲ့ ရိုင်းစိုင်းရက်စက် ယုတ်မာပုံတွေ ထပ်တူကျ နေတာကို အ့ံသြဖွယ်တွေ့မြင်ရတယ်။ အာဏာရှင်တို့ရဲ့ သဘောသဘာဝတွေ ထပ်တူကျမှုလို့ ဆိုရမယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ပူတင်နဲ့ မင်းအောင်လှိုင် မသူတော် အချင်းချင်း ပေါင်းဖက်မိကြတာဖြစ်ပေလိမ့်မယ်။ အာဏာရှင်မှန်သမျှ ဇာတ်သိမ်း မလှကြတာလည်း ထပ်တူဖြစ်မှာ သေချာပါတယ်။
အမေရိကန် သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒင်က နေတိုးအဖွဲ့ဝင် ဥရောပအရှေ့ဘက်ခြမ်း မဟာမိတ်နိုင်ငံတွေဖြစ်ကြတဲ့ ဘူဂေးရီးယား၊ ချက်ဇ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ၊ အက်စတိုးနီးယား၊ ဟန်ဂေရီ၊ လတ်ဗီးယား၊ လစ်သူရေးနီးယား၊ ပိုလန်၊ ရိုမေး နီးယား၊ စလိုဗက်ကီးယားတို့ ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ (၁၉/၂/၂၀၂၃) ဗုဒ္ဓဟူးနေ့မှာ တွေ့ဆုံခဲ့တယ်။ အဲဒီ အရှေ့ဘက်ခြမ်း နေတိုး အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေကို ဘူခါရက် ၉ နိုင်ငံလို့လည်း သိကြတယ်။ အဲဒီ နိုင်ငံအများစုက ရုရှား ကျူးကျော်စစ်ကို ရှုံ့ချပြီး ယူကရိန်းကို စစ်ရေး အကူအညီပေးဖို့ ခိုင်ခိုင်မာမာ ထောက်ခံကြတဲ့ နိုင်ငံတွေဖြစ်တယ်။
ပိုလန်နိုင်ငံ ဝါဆောမြို့ တော်မှာ ဖေဖေါ်ဝါရီ ၂၂ ရက်နေ့က ပြောကြားခဲ့တဲ့မိန့်ခွန်းမှာ ယူကရိန်းကို ထောက်ခံမှု ယိမ်းယိုင် သွားမှာ မဟုတ်သလို နေတိုးမဟာမိတ်အဖွဲ့ကလည်း ကွဲသွားမှာ မဟုတ်ဘူးလို့ အမေရိကန် သမ္မတဂျိုးဘိုင်ဒင်က တင်းတင်းရင်ရင်း ပြောခဲ့တာ တွေ့ရတယ်။ “ယူကရိန်းဟာ ရုရှားအတွက် အောင်ပွဲမဖြစ်စေရ၊ ဘယ်တော့မှ မဖြစ်စေရ” လို့လည်း ဘိုင်ဒင်က ဆိုတယ်။ ရုရှားကို ခုခံကာကွယ်ရာမှာ နေတိုး အဖွဲ့ဝင်မဟုတ်တဲ့ ယူကရိန်းကို လက်နက်နဲ့ လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီပေးရာမှာ နေတိုးမဟာမိတ်တွေက ပိုပြီးတောင် ပြတ်သားလာတယ်လို့ ဘိုင်ဒင်က ဆိုတယ်။
ဖေဖော်ဝါရီ ၂၂ ရက်နေ့က ရုရှား သမ္မတပူတင်ကလည်း နိုင်ငံတော် အခြေပြမိန့်ခွန်းပြောကြားခဲ့ရာမှာ အနောက်နိုင်ငံတွေ က ရုရှားကို တိုက်ခိုက်နေတာ ဖြစ်တယ်လို့ ပြောသွားတယ်။ ပူတင်ပြောသလို အနောက်နိုင်ငံတွေက ရုရှားကိုတိုက်ဖို့ လျှို့ဝှက်ကြံစည်တာမျိုး မရှိဘူးလို့ သမ္မတဘိုင်ဒင်က ဝါဆောမှာ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၂ မှာပဲ ရှင်းလင်းပြောကြားခဲ့တယ်။ ရုရှားက လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်တဲ့ ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်ခဲ့ကြောင်း အမေရိကန်က ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်လို့ မြူးနစ်လုံခြုံရေး ညီလာခံမှာ အမေရိကန် ဒုတိယသမ္မတ Kamala Harris က ပြောကြားခဲ့တယ်။ အရှက်မရှိ လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန် တဲ့ ရာဇဝတ်မှုကို ရုရှားနိုင်ငံက ယုတ်မာစွာ ကျူးလွန်ခဲ့တယ်လို့ အမေရိကန်သမ္မတဘိုင်ဒင်က ဝါဆောမှာ ထပ်မံ ပြောကြားခဲ့တယ်။
ဒီအခြေအနေကို ထောက်ရှုရင် အမေရိကန်အပါအဝင်ဖြစ်တဲ့ နေတိုးမဟာမိတ်အဖွဲ့ဝင်တွေရဲ့ ရုရှားအပေါ် သဘောထား အတော်တင်းမာကြောင်း မြင်သာတယ်။ ဒီ့အပြင် တရုတ်-ရုရှားဆက်ဆံရေးအပိုင်းနဲ့ ပတ်သက်လို့လည်း အမေရိကန်က မျက်ခြည်မပြတ် စောင့်ကြည့်နေတာ တွေ့ရတယ်။ ရုရှားကို လက်နက်ခဲယမ်းတွေပေးဖို့ တရုတ်နိုင်ငံက စဉ်းစားနေတယ်လို့ အမေရိကန် ထောက်လှမ်းရေး အသိုင်းအဝိုင်းက ယူဆထားတယ်။ တရုတ်-ရုရှားဆက်ဆံရေးမှာ စစ်ရေးအရ တရုတ်က ပါဝင်ပတ်သက်လာမယ်ဆိုရင် ပြဿနာအကြီးအကျယ်ဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Antony Blinken က သတိပေးထားတာ တွေ့ရတယ်။ တရုတ်က ရုရှားကို စစ်လက်နက်တွေ ထောက်ပံ့မယ့်အပေါ် အမေရိကန်က စိုးရိမ်နေတာ ကြာပြီလို့ဆိုတယ်။
၂၀၂၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၄ ရက်နေ့ ယူကရိန်းအပေါ် ရုရှားကကျူးကျော်မှု မတိုင်ခင် သီတင်းပတ် အနည်းငယ်မှာ ရုရှားသမ္မတ Vladimir Putin နဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့စဉ် တရုတ်သမ္မတ Xi Jinping က အကန့်အသတ်မရှိတဲ့ မိတ်ဖက်တွေ အဖြစ် ရည်ညွှန်းပြောကြားခဲ့တာကိုလည်း ဝန်ကြီး Blinken က ထောက်ပြထားတယ်။ တရုတ်နဲ့ ရုရှားခေါင်းဆောင်တွေ တွေ့ဆုံပြီး နောက်ပိုင်း ဆက်ဆံရေး ပိုအားကောင်းလာတယ်လို့လည်း ဆိုတယ်။
အမေရိကန်က နီးနီးကပ်ကပ် စောင့်ကြည့်လာခဲ့ရာမှာ တရုတ်က ရုရှားကို နိုင်ငံရေး၊ သံတမန်ရေးအရ အားပေးထောက်ခံခဲ့ တာ တွေ့ရသလို ယူကရိန်းစစ်ပွဲမှာ ရုရှားကို စစ်လက်နက်အကူအညီပေးဖို့ စဉ်းစားနေတယ်ဆိုတဲ့သတင်းတွေကြောင့် စိုးရိမ်မိကြောင်း ၁၉-၀၂-၂၀၂၃ တနင်္ဂနွေနေ့က ထုတ်လွှင့်တဲ့ တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်းမှာ ဝန်ကြီး Blinken က ပြောခဲ့တယ်။ ဂျာမနီနိုင်ငံ၊ မြူးနစ်မြို့လုံခြုံရေး ညီလာခံမှာ တရုတ် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး Wang Yi နဲ့ တွေ့စဉ်ကလည်း ဒီကိစ္စဟာ ပြဿနာကြီးတခု ဖြစ်လာ နိုင်ကြောင်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်း အသိပေးခဲ့တယ်လို့ Blinken က ဆိုတယ်။ ရုရှား ကိုပံ့ပိုးတာတွေ လုပ်မယ်ဆိုရင် ဘယ်လိုအကျိုးဆက်တွေ ရှိနိုင်သလဲဆိုတာ ကို တရုတ်အနေနဲ့ နားလည်လိမ့်မယ်လို့ ယူဆကြောင်း အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Antony Blinken က တူရကီမှာ ကျင်းပတဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာပြောကြားခဲ့တယ်။
တရုတ် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရ Wang Wenbin ကတော့ အမေရိကန်အနေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေး ရေး အရှိန်မြှင့်လုပ်ဆောင်ဖို့၊ အပြစ်တင်တာတွေ ၊ သတင်းအမှားတွေ ဖြန့်နေတာတွေ ရပ်ဖို့ လိုတယ်ဆိုပြီး ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀ ရက်နေ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ မှာ တုံ့ပြန်ထားတာ တွေ့ရတယ်။
အမေရိကန် သမ္မတ Joe Biden ဖေဖေါ်ဝါရီ ၂၀ ရက်နေ့ ယူကရိန်းနိုင်ငံ Kyvi ကို ရုတ်တရက် ရောက်ရှိသွားခဲ့တယ်။ ယူကရိန်းကို ရုရှားကျုးကျော်ခဲ့တဲ့ စစ်ပွဲ တနှစ်ပြည့်ဖို့ ရက်ပိုင်းပဲအလိုမှာ သမ္မတ Joe Biden က ကြိုတင် မကြေညာဘဲ ယူကရိန်းသမ္မတ Volodymyr Zelenskyy နဲ့ သွားရောက် တွေ့ဆုံခဲ့တာဖြစ်တယ်။ ဒီမိုကရေစီဟာ ခင်ဗျားတို့ဘက်မှာ ရပ်တည်နေပါတယ်၊ အမေရိကန် ပြည်သူတွေနဲ့ ကမ္ဘာဟာ ခင်ဗျားတို့နဲ့အတူ ရပ်တည်နေပါတယ်။ Kyiv ဟာ ကျနော့နှလုံးသားထဲမှာ ရှိနေတဲ့မြို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျနော် ဒုသမ္မတအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့တဲ့အချိန်က ၆ ကြိမ်ရောက်ဖူးပြီး အခု သမ္မတအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့တဲ့အချိန်မှာ ပထမဆုံးရောက်လာတာပါလို့ သမ္မတ Joe Biden က ယူကရိန်းသမ္မတ Zelenskyy နဲ့ ပူးတွဲကျင်းပတဲ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ပြောဆိုသွားခဲ့တယ်။
ဒီအခင်းအကျင်းတွေကို လေ့လာရင် အမေရိကန်-အီးယူ အနောက်နိုင်ငံအုပ်စုနဲ့ ရုရှား-တရုတ်ကွန်မြူနစ်အုပ်စုတို့ ထိပ်တိုက်တွေ့မှုဟာ အတော်အတန် ပြင်းထန်တယ်လို့ဆိုနိုင်ပြီး၊ လက်ငင်း ရုရှား-ယူကရိန်း စစ်ပွဲက တဆင့် ကျယ်ပြန့် တဲ့ နိုင်ငံတကာစစ်ပွဲတခုဆီ ဦးတည်နေတယ်လို့ ဆိုရမယ်။ လက်ရှိ ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်ပွဲ အနေအထားက လွယ်လွယ်နဲ့ နောက်ပြန်ဆုတ်မရနိုင်တော့ဘူးလို့ ဆိုတယ်။ ရုရှားခေါင်းဆောင် ပူတင်နဲ့ ယူကရိန်း ခေါင်းဆောင် ဇလင်စကီးတို့ နှစ်ဦးစလုံးအတွက်လည်း ဂုဏ်သိက္ခာစစ်ပွဲအသွင် ဆောင်နေတာကြောင့် နောက်ဆုတ်ဖို့ ခက်ခဲနေပုံပါပဲ။
မြန်မာ့အရေးကိစ္စမှာလည်း ဂျန်ဇီးလူငယ်မျိုးဆက်တွေ ဆင်နွှဲနေတဲ့ နွေဦးတော်လှန်ရေးကလည်း (ယူကရိန်းခုခံစစ်လိုပဲ) နောက်ကြောင်းပြန်မလှည့်ဘူးလို့သန္နိဋ္ဌာန်ချထားကြတာ တွေ့ရတယ်။ ဒါကြောင့် တရုတ်၊ ရုရှားနဲ့ အာဆီယံအဖွဲ့တို့ မျှော်လင့်နေကြတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲ ဆိုတာမျိုးက မြေပြင်အခြေအနေနဲ့ လုံးဝ ဆန့်ကျင်နေတယ်။ ရွာတွေ မီးရှို့ပြီး လူသတ်ဝါဒ ကျင့်သုံးနေတဲ့ ဖက်ဆစ် စစ်အာဏာရှင်တွေနဲ့ ဆွေးနွေးဖို့မဖြစ်နိုင်တော့တာ လက်တွေ့အခြေအနေ ဖြစ်တယ်။ ဒီလို မြေပြင်လက်တွေ့အနေအထားကို ကုလသမဂ္ဂ၊ အမေရိကန်နဲ့ တရုတ် အပါအဝင် အာဆီယံနိုင်ငံတွေ မြင်အောင်ကြည့်ဖို့လိုတယ်။ မျိုးဆက်အပြောင်းအလဲနဲ့အတူ ပေါ်လာတဲ့ နိုင်ငံရေးအမြင်၊ အတွေးအခေါ်အသစ်ကို လက်ခံကြဖို့ လိုပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေက အကြမ်းဖက်စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကို အမြစ်ကလှန်ဖို့ လူငယ်မျိုးဆက်သစ်တွေက ဆုံးဖြတ်ထားကြတာ ဖြစ်တယ်။ သွေးကြွေးမှာ ဆွေးနွေးစရာ မရှိလို့ ခံယူထားကြတာ မြင်တွေ့ရတယ်။ ဒီသဘောထားကို ဖီဆန်ရင် အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီနဲ့ အလိုတူအလိုပါ ဖြစ်သွားပေလိမ့်မယ်။
ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၈ ရက်နေ့က အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Blinken နဲ့ တရုတ် ဗဟိုနိုင်ငံခြားရေးရာ ကော်မရှင်ရုံး အကြီးအကဲ ဝမ်ယိတို့နှစ်ဦး တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး ရက်ပိုင်းအတွင်း အာရှရေးရာ တရုတ်အထူးကိုယ်စားလှယ် Deng Xijun က တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့တွေကို သွားရောက်တွေ့ဆုံခဲ့တယ်။ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေနဲ့ တရုတ်အထူး သံကိုယ်စားလှယ်တို့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရာမှာ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) နိုင်ငံခြားရေးရုံး ဝါရှင်တန်ဒီစီမှာ ဖွင့်ခွင့်ရတဲ့ကိစ္စကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြပြီး၊ ဒီကိစ္စအပေါ် တရုတ်ဘက်က သိပ်မကြိုက်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့တယ်လို့ ဆွေးနွေးပွဲ တက်ခဲ့သူတွေကို ကိုးကားပြီး မဲခေါင်သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားကြောင်းလည် သိရတယ်။
ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၃ ရက်နေ့က အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု၊ ဝါရှင်တန်ဒီစီမြို့တော်မှာ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) ရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးရုံးခန်း တရားဝင်ဖွင့်ပွဲ အခမ်းအနားကို ကျင်းပခဲ့တယ်။ အခမ်းအနားကို NUG နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဒေါ်ဇင်မာအောင်နဲ့ ကုလသမဂ္ဂဆိုင်ရာ မြန်မာသံအမတ်ကြီး ဦးကျော်မိုးထွန်းတို့နဲ့အတူ အမေရိကန်အစိုးရဘက်က လက်ထောက်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Mrs. Uzra Zeya အပါအဝင် တာဝန်ရှိသူအချို့ တက်ရောက်ခဲ့တယ်။
အမေရိကန်လက်ထောက်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက " အမေရိကန်အစိုးရအနေနဲ့ Burma Act ဥပဒေမှာ ပြဋ္ဌာန်းပါရှိတဲ့အတိုင်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ အားလုံးပါဝင်တဲ့ ဒီမိုကရေစီလမ်းကြောင်းပေါ် ပြန်ရောက်ဖို့ ဆက်လက်အားပေးထောက်ခံနေတယ်" လို့ ဖွင့်ပွဲမိန့်ခွန်းထဲမှာ ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့တယ်။ စစ်ကောင်စီက ကျင်းပဖို့ ပြင်ဆင်နေတဲ့ အတုအယောင် ရွေးကောက်ပွဲကို အမေရိကန်က လက်မခံကြောင်း၊ ဒေသတွင်းနိုင်ငံတွေအနေနဲ့လည်း လက်မခံကြဖို့ အရေးကြီးကြောင်း Mrs. Uzra Zeya က တိုက်တွန်းခဲ့တယ်။
ဒီအတောအတွင်း အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Antony Blinken နဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Retno Marsudi တို့ဟာ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအဖွဲ့ အာဆီယံရဲ့ မြန်မာ့အရေး ဖြေရှင်းဖို့ ကြိုးစားတာအပါအဝင် ဒီနှစ် ၂၀၂၃ အတွင်း အင်ဒိုနီးရှားရဲ့ အာဆီယံဆိုင်ရာ ဦးစားပေးဆောင်ရွက်မယ့် ကိစ္စရပ်တွေကို ကြာသပတေးနေ့မှာ ဆွေးနွေးခဲ့တယ်လို့ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရ Ned Price က ကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ပြောဆိုပါတယ်။ အမေရိကန်-အာဆီယံ ညှိနှိုင်းဆက်ဆံရေးမှာ အင်ဒိုနီးရှားက ဌာနေကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်မှုကိုရော အာဆီယံအဖွဲ့ကြီးရဲ့ ဒီနှစ်အတွက် အလှည့်ကျ သဘာပတိအဖြစ် ဆောင်ရွက်မှုကိုပါ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက ထောက်ခံပံ့ပိုးမှာဖြစ်ကြောင်း ဝန်ကြီး Blinken က ထပ်လောင်းအတည်ပြုခဲ့တယ်လို့ ကြေညာချက်မှာ ဖော်ပြထားတယ်။
မြန်မာ့အရေး ချဉ်းကပ်မှုတွေ အပါအဝင် ဒီနှစ်အတွင်း အာဆီယံက အလေးထားဆောင်ရွက်မယ့် ကိစ္စရပ်တွေကို အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အန်တိုနီဘလင်ကန်နဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ရက်တ်နို မာဆူဒီတို့ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက်နေ့က တယ်လီဖုန်းနဲ့ ဆက်သွယ်ပြောဆိုခဲ့တယ်လို့ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့တယ်။ ဒီနှစ်အတွင်း အာဆီယံ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဆောင်ရွက်မယ့် အင်ဒိုနီးရှားရဲ့ အခန်းကဏ္ဍကို ထောက်ခံအားပေးသွားမယ်လို့ အမေရိကန်ဘက်က ဆိုတယ်။ လွတ်လပ်ပွင့်လင်းတဲ့ အင်ဒို-ပစိဖိတ်ဒေသဖြစ်ရေးမှာ အာဆီယံက အရေးပါပြီး အာဆီယံနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းက သာယာဝပြောရေးနဲ့ လုံခြုံရေး ရရှိဖို့ နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်တယ်လို့လည်း ဝန်ကြီး အန်တိုနီဘလင်ကန်က ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရတယ်။
မြန်မာ့အရေး ဖြေရှင်းဖို့အတွက် သက်ဆိုင်သူအားလုံး ပါဝင်တဲ့ တနိုင်ငံလုံးအဆင့် နိုင်ငံရေးဆွေးနွေးပွဲ ဖြစ်လာအောင် အဓိက ကြိုးပမ်းသွားမယ်လို့ အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌ တာဝန်ယူထားတဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံက ပြောဆိုထားတယ်။ ဒီလိုဖြစ်လာဖို့ သက်ဆိုင်သူ အားလုံးနဲ့ တွေ့ဆုံသွားမယ်လို့ ဆိုတယ်။ ဒီစကားအရ အာဆီယံအနေနဲ့ NUG ၊ CRPH နဲ့ တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များကိုလည်း ထိတွေ့ဆက်ဆံဆွေးနွေးသွားမယ်လို့ ဆိုလိုရာရောက်တယ်။
ဒီ့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံမှာ စစ်မက်ဖြစ်ပွားမှုတွေ အဆုံးသတ်ရေး အာဆီယံရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဘုံသဘောတူညီချက် ငါးချက်ကို တရုတ်နိုင်ငံက ထောက်ခံတဲ့အပေါ် ကျေးဇူးတင်ကြောင်း အင်ဒိုနီးရှား နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ရတ်နိုမာဆူဒီ (Retno Marsudi) က ပြောလိုက်ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ချင်ကန်း (Qin Gang) နဲ့ ဂျကာတာမှာ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၂ ရက်နေ့က တွေ့ဆုံစဉ်မှာ ပြောခဲ့တာဖြစ်တယ်။ ဒီဘုံသဘောတူညီချက် ငါးချက်က မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံရေး အကျပ်အတည်းတွေကို ပြေလည်စေဖို့အတွက် အာဆီယံရဲ့ အဓိကရည်မှန်းချက်ဖြစ်တယ်လို့ မာဆူဒီက ဆိုတယ်။ အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌနိုင်ငံဖြစ်တဲ့ အင်ဒိုနီးရှားအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ အားလုံးပါဝင်တဲ့ အမျိုးသားအဆင့်တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးဖြစ်ဖို့ သက်ဆိုင်သူအားလုံးနဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံသွားမယ်လို့ ဆိုထားတယ်။
အာဆီယံငြိမ်းချမ်းရေးမူ ငါးချက်ဟာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့အကျပ်အတည်းတွေအတွက် တရားဝင်သံတမန်ရေးရာ လုပ်ငန်းစဉ် အဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေပေမယ့် အနောက်နိုင်ငံတွေကတော့ ဒီမူတွေနဲ့ရှေ့မဆက်နိုင်သေးတဲ့အပေါ် စိတ်ပျက်နေ ကြတဲ့အကြောင်း အသံတွေ ထွက်နေတယ်။
တချိန်တည်းမှာ တရုတ်အစိုးရရဲ့ အာရှရေးရာအထူးသံ Deng Xijun ဟာ မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းက တိုင်းရင်းသား လက်နက် ကိုင်အဖွဲ့တချို့ဆီ သွားရောက် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း ကြားရတယ်။ ဝပြည်သွေးစည်းညီညွတ်ရေးတပ်မတော် (UWSA)၊ ကချင်လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ (KIO)၊ အမျိုးသား ဒီမိုကရက်တစ် မဟာမိတ်အဖွဲ့ (NDAA) ဌာနချုပ်တွေကို သွားရောက်ပြီး အကြီးအကဲတွေနဲ့ တွေ့ဆုံခဲ့တာဖြစ်တယ်လို့ RFA သတင်းက ဆိုတယ်။ UWSA ပြောခွင့်ရသူ ဦးညီရန်းက တွေ့ကြတာ မှန်ကန်ကြောင်းနဲ့ မြန်မာပြည် ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အဓိက တိုက်တွန်းဆွေးနွေးတာဖြစ်ကြောင်း RFA ကို ပြောတယ်။
လက်တွေ့မြေပြင်အခြေအနေတွေကို ယထာဘူတကျကျ ဆက်စပ်စဉ်းစားတတ်ရင် အာဆီယံနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံတို့အနေနဲ့ မြန်မာပြည်သူ လူထုရဲ့ သဘောထားအမှန်ကို နားလည်လက်ခံသင့်တယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ တိုင်းရင်သားပေါင်းစုံက စစ်ကောင်စီကို ဆန့်ကျင်တော်လှန်နေကြပြီး၊ (၁၉၄၅ ခုနှစ် ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေးတုံးကလို) တိုင်းရင်းသားအချင်းချင်း သွေစည်းညီညွတ်မှု အခိုင်မာဆုံးရရှိနေတာကို အသိအမှတ်ပြုဖို့လိုတယ်။ ဒီနေ့လို တိုင်းရင်းသား ပြည်သူလူထုတွေ အချင်းချင်း အလွန်သွေးစည်းညီညွတ်နေစဉ်မှာ ပြည်သူအလိုမရှိတဲ့ စစ်အုပ်စုနဲ့လက်တွဲဖြုတ်သင့်ကြပြီ ဖြစ်တယ်။ မြန်မာပြည်သူတွေ နဲ့ ရေရှည် ချစ်ကြည်ရင်းနှီးလိုရင် အာဆီယံနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံတို့အနေနဲ့ အကြမ်းဖက်စစ်ကောင်စီကို လက်တွဲဖြုတ်ပြီး၊ ပြည်သူကို အမှန်တကယ် ကိုယ်စားပြုတဲ့ NUG ၊ CRPH PDF အပါအဝင် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းတွေဘက်ကို မျက်နှာမူသင့်ကြပြီဖြစ်တယ်။ အကြမ်းဖက်စစ်တပ်ကို မြန်မာ့နိုင်ငံရေးဇာတ်ခုံပေါ်က ဖယ်ရှားနိုင် မှသာ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့အတူ အာဆီယံဒေသလည်း တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှာဖြစ်တယ်။ စစ်ရာဇဝတ်မှုပေါင်း မြောက်မြားစွာ ကျူးလွန်ထားတဲ့ မြန်မာစစ်အာဏာရှင်ရဲ့ သွေးစွန်းနေတဲ့လက်ကို တရုတ်နဲ့ အာဆီယံခေါင်းဆောင်တွေအနေနဲ့ ဆက်လက်ဆုပ်ကိုင် မထားသင့်တော့ကြောင်း မြန်မာဂျန်ဇီးလူငယ်များက တိုက်တွန်းနှိုးဆော်နေတာကို လျစ်လျူမပြုသင့်တော့လို့ ထင်ပါတယ်။
t.me@moemaka
#MoeMaKaMedia
#WhatsHappeningInMyanmar
Posts
