ဥရောပ ယိုယွင်းလာနေတာ ကောင်းတယ်

ဥရောပ ယိုယွင်းလာနေတာ ကောင်းတယ်

Anton Jäger, New York Times (ဘာသာပြန် နိုင်ငံတကာသာဂိ)
(မိုးမခ) ဒီဇင်ဘာ ၁၇၊ ၂၀၂၅

မစ္စတာ Jäger သည် အာဘော်အမြင်ဆောင်းပါးရေးသားသူတစ်ဦးဖြစ်ပြီး အောက်စ်ဖို့ဒ်တက္ကသိုလ်တွင် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ဆရာတစ်ဦးအဖြစ် လုပ်ကိုင်နေသူ ဖြစ်သည်။ သူသည် ဘရပ်ဆဲလ်မြို့မှ ရေးသားထားခြင်း ဖြစ်သည်။

ခေတ်သစ် ဥရောပစာရေးဆရာများထဲတွင် ဝတ္ထုရေးဆရာ Michel Houellebecq သည် အကောင်းမြင်ဝါဒဖြင့် ထင်ရှားခြင်း မရှိချေ။ သူ၏ ဆယ်စုနှစ်သုံးခုကျော် ကာလကို လွှမ်းခြုံထားသော လက်ရာများတွင် လူသားတို့၏ ယိုယွင်းပျက်စီးမှုသည် ရှောင်လွှဲခြင်းငှာ မတတ်သာဟု အဓိက မီးထိုးပြီး ရေးလေ့ရှိ၏။ အင်တာနက်ပေါ်က အပြာရုပ်ရှင်အရည်အသွေးမှသည် ဥရောပယဉ်ကျေးမှုကိုယ်တိုင်အထိ အဆိုးမြင်ပြီး ဝေဖန်သူ ဖြစ်၏။ “ပြင်သစ်နိုင်ငံ ကျဆုံးသွားပြီ” ဟု သူက ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ရေးသားခဲ့သည်။ “ကျွန်ုပ်တို့ အားလုံးဟာ ကိုယ့်နိုင်ငံထဲမှာ ဧည့်ခရီးသွားတွေ မျှသာတင်မဟုတ်ဘဲ ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှာ ဝန်ထမ်းတွေလိုဖြစ်နေပြီ။” လို့ နမိတ်ဖတ်ခဲ့သည်။

ယနေ့ခေတ်တွင်မူ မစ္စတာ Houellebecq ၏ နမိတ်ဆိုးအတိုင်း ဖြစ်လာနေသည်။ အီးယူတခုလုံး၏ စီးပွားရေး တိုးတက်မှုဟာ ကြာရှည်စွာ အားနည်းချိနဲ့ နေခဲ့ရာမှ ယခုအခါ သုညနီးပါး ကျဆင်းသွားခဲ့ပြီ။ ဂျာမနီ၏ စက်မှုလုပ်ငန်း ဧရာမကြီးပင် ကျဆင်းနေသည်။ တက်ကြွမှု ပျောက်ဆုံးသွားပြီး နာကျင်ဖွယ် သူတပါးကို မှီခိုအားထားနေရမှုများက အစားထိုးလိုက်သည်။ ဥရောပရဲ့နည်းပညာကို အမေရိကန်က တင်သွင်းလာပြီး အရေးပါသော သတ္တုတွင်းထွက်များက တရုတ်က ဝင်လာသည်။ အီးယူတခွင်လုံးတွင် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည်များ လှည့်လည် ကျက်စားရာ ကစားကွင်းအဖြစ် ပြောင်းလဲလိုက်ခြင်း၊ စီးပွားရေးများကလည်း ဧည့်သည်များကို ဝန်ဆောင်မှုပေးရန် ဦးတည်ထားခြင်းဟာ ယခုအခါ အမှန်တကယ်ဖြစ်လာသော စိတ်ကျဖွယ် မြင်ကွင်း ဖြစ်လာသည်။

ဤဖြစ်စဉ်ကို အမှန်အတိုင်း သုံးသပ်ကြရန် အရေးကြီးသည်။ ဥရောပသမဂ္ဂက ကိုယ်ပိုင် Silicon Valley မထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်းနှင့် လူဦးရေ ဘီလီယံကျော်ရှိသော နိုင်ငံတခုနှင့် စုစုပေါင်း ထုတ်ကုန်တန်ဖိုး (GDP) မနှိုင်းယှဉ်နိုင်ခြင်းများသည် ကျဆင်းမှု ယိုယွင်းမှုဟု တရားသေ ကောက်ချက်ဆွဲရန် မလိုအပ်ပါ။ သို့သော် ဥရောပဟာ ဂျာမန်ဒဿနပညာရှင် Hans-Georg Gadamer တစ်ခါက ခေါ်ဆိုခဲ့သလို “နိုင်ငံကြီးအဆင့်မဟုတ်တော့ဘဲ ပြည်နယ်လေးအဆင့် ဖြစ်သွားခဲ့ပြီ” ဆိုတာ ငြင်းမရချေ။ ယူကရိန်းစစ်ပွဲ အဆုံးသတ်ရန် ညှိနှိုင်းမှုများက ဤအဖွဲ့အစည်းဟာ ကမ္ဘာ့ရေးရာတွင် ဒုတိယအဆင့် ပါဝင်သူအဖြစ် သို့ တဖြည်းဖြည်း လျော့ကျသွားခဲ့ကြောင်း ပြသသည်။ သမ္မတ ထရမ့်၏ အမြင်တွင်မူ ဥရောပဟာ “ယိုယွင်းပျက်စီးနေပြီ” ဖြစ်ပြီး “ယဉ်ကျေးမှု ပျက်သုဉ်းခြင်း” အန္တရာယ်နှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်ဟုပင် ဝေဖန်ခြင်းကို ခေါင်းငုံ့ခံစားနေရပြီ ဖြစ်သည်။

ဤအရာအားလုံးဟာ ဥရောပသားများအတွက် ခြိမ်းခြောက်မှုလို ချိုးနှိမ်ခံရမှုလို ထင်မြင်ကြသည်။ သို့သော် အဆင့်နိမ့်ကျခြင်းဟာ စိတ်ဒဏ်ရာ ဖြစ်စရာ မလိုပါ။ ယင်းအစား ဥရောပ၏ ယိုယွင်းမှု — ယဉ်ကျေးမှု၊ နိုင်ငံရေးနှင့် အထူးသဖြင့် စီးပွားရေး — ကို ရင်ဆိုင်ရင်း လက်ရှိအချိန်ကို ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်အောင် ကိုယ်ရည်စစ်ခြင်း၊ ဝိတ်လျော့ခြင်းအဖြစ် ချည်းကပ် သင့် သည်။ ဥရောပဟာ နှစ်ပေါင်း တရာစုကြာ အပေါ်စီးက စီးပိုး အုပ်ချုပ်ခဲ့ပြီး ရလဒ်များက အလွန်ရှုပ်ထွေးခဲ့သည့်နောက်၊ ထိုအရာဟာ ဥရောပသားများကို အတိတ်မျှော်သည့် အထည်ကြီးပျက်တို့၏ စိတ္တဇဖြစ်နေသည့် ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးမှ လွတ်မြောက်စေနိုင်သည်။

အနည်းဆုံး အီးယူ၏ ဗဟိုချက် ဘရပ်ဆဲလ်တွင်မူ ထိုလက်တွေ့အဖြစ်ကို ပြန်လှန်ငြင်းဆိုမှု မရှိတော့ချေ။ နယ်ပယ်အားလုံးတွင် ဥရောပဟာ နောက်ကျကျန်ရစ်နေကြောင်း သတိပြုမိမှု ရှိနေပြီ ဖြစ်သည်။ ဥပမာ တစ်ခုမှာ ယမန်နှစ်က ဥရောပ ဗဟိုဘဏ် အရင်ဥက္ကဋ္ဌ Mario Draghi ၏ ဝန်ခံချက်ဖြစ်သည်။ ငွေကြေးအကျပ်အတည်းနောက်ပိုင်း ယူရိုငွေကို ကယ်တင်ခဲ့သူအဖြစ် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ချီးကျူးခံရသူ မစ္စတာ Draghi က ပြင်းထန်သော အစီရင်ခံစာတစ်ခုတွင် ဥရောပ စီးပွားရေး၏ ဒုက္ခများကို စာရင်းပြုစုခဲ့သည်။ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်း မရှိခြင်းမှ ထုတ်လုပ်မှု နောက်ကျခြင်းအထိ ပါဝင်သည်။

သို့သော် ယနေ့ ကြိုးပမ်းနေသည့်ကုသမှုများစွာသည် ဥရောပရောဂါကို ပိုဆိုးလာစေနိုင်သည်။ လက်ယာစွန်းများက ဥရောပကို လူမျိုးရေးအရ ခွဲခြားမှုများဖြင့် ထားရှိရန် ဆေးညွှန်းပေးနေကြသည်။ ဥရောပ၏ အလယ်အလတ် အဖွဲ့ကမူ စစ်ရေး ပြန်လည်တည်ဆောက်မှုနှင့် နည်းပညာ တိုးတက်မှုများဖြင့် ပြန်လည်နိုးကြားရေး မဟာဗျူဟာကို ဟုတ်နိုးနိုး ဟောပြောနေကြပြန်သည် ။ လက်ဝဲယိမ်းအဖွဲ့ကမူ ဥရောပ၏ အလွန်အကျွံ ချဲ့ထွင်မှုကို ဆန့်ကျင်သည် ပြီးတော့လည်း ဥရောပ၏ နောက် ဆုတ် မှု ဝါဒကို ကြိုဆိုသည်ဟုလည်း မတင်မကျ ဆိုနေကြပြန်သည်။ လိုအပ်ချက်မှာ သမိုင်းပညာရှင် Eric Hobsbawm ၏ စကားကို ယူသုံးရလျှင် အတွင်းပိုင်းနှင့် အပြင်ပိုင်း နှစ်မျိုးလုံးကို ကြည့်ရှုသုံးသပ်ပြီး “နိုင်ငံရေးယိုယွင်းမှု”မှ ဘ၀သစ် တခု တည်ဆောက်ကြရန် ဖြစ်သည်။

အတွင်းပိုင်းတွင်မူ ၁၉၉၀ ခုနှစ်များကတည်းက ဥရောပမူဝါဒချမှတ်သူများကို ဖမ်းစားထားသော တန်းတူညီမျှ ချွေတာရေးဝါဒမှ ခွဲထွက်ရန် လိုအပ်သည်။ စီးပွားရေး သမိုင်းပညာရှင် Adam Tooze က ဈေးကွက်အခြေခံမူဝါဒများကို ဥရောပက မလိုက်နာခဲ့ပဲ တင်းခံနေသော ဥရောပသမဂ္ဂ နည်းပညာရှင်များကို “နီယိုလစ်ဘယ်ရေးဝါဒ၏ တာလီဘန်များ” ဟု အမည်ဆိုးပေးခဲ့ခြင်းမှာ အကြောင်းရှိလေသည်။ ဤယုံကြည်ချက်ကို စွန့်ပစ်ရန် အရေးကြီးသည်။ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအတွက် ဘဏ္ဍာရေး စည်းမျဉ်းများကို လျှော့ပေါ့ပေးခြင်းဟာ အများပြည်သူတို့ လွတ်လပ်စွာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု မဟာဗျူဟာကနေ စီးပွားရေးအမီလိုက်ရန် လမ်းပွင့်မည် ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံရေးအရဆိုလျှင် အသိ သတိကြီးကြီးဖြင့် ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုကို တဖက်က ကိုင်စွဲပြီး အချုပ်အခြာ အာဏာများကိုလည်း နိုင်ငံအားလုံးခွဲဝေကျင့်သုံးနိုင်ခွင့် လိုအပ်မည်။ ဤအရာဟာ ဥရောပ၏ ပုံမှန်လုပ်ငန်းစဉ်မှ ကြီးမားသော ခွဲခွာမှု ဖြစ်လိမ့်မည်။ ခွဲမထွက်ကြရေးဟာ ဥရောပတွင် ကြာရှည်စွာ လွှမ်းမိုးခဲ့ပြီး တကယ့် ဥရောပသမဂ္ဂ၏ မူဝါဒ ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ဟန့်တားခဲ့သည်။ နိုင်ငံများကို ဘုံရည်မှန်းချက်တွင် ပေါင်းစည်းရန် အရေးကြီးဆုံး ဖြစ်မည်။ ဥရောပအဖွဲ့အစည်းများက ယေဘုယျအားဖြင့် ရှောင်ရှားခဲ့သော ဒီမိုကရေတစ်ကျကျ တာဝန်ယူမှု တာဝန်ခံမှု တဦးချင်းစီအလိုက် ပါဝင်ရန် လိုအပ်သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆို ဥရောပကို ပြန်လည်စတင်ရန် တာဝန်ပေးခံရမည့် အဖွဲ့အစည်းများဟာ အများပြည်သူ ထောက်ခံမှု မရှိဘဲ လုပ်ဆောင်နိုင်ဖွယ် မရှိချေ။

အပြင်ပိုင်းတွင်မူ နိုင်ငံခြားရေးတွင် ဘယ်အရာတွေကို ဦးစားပေးမလဲဆိုတာ ပြန်စဉ်းစားကြရမည် ဖြစ်သည်။ လွန်ခဲ့သော ဆယ်စုနှစ်အတွင်း ဥရောပသမဂ္ဂက အမေရိကန်ထံမှ စစ်ရေး သို့မဟုတ် ဘဏ္ဍာရေး အထောက်အပံ့များ နှောင်ကြိုးမဲ့ အလိုအလျောက် လွယ်ကူစွာ ရနေမယ်လို့ မျော်လင့်ခဲ့မှုဟာ မှားယွင်းခဲ့ကြောင်း သက်သေပြခဲ့သည်။ ယင်းအစား ဥရောပဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအပေါ် ပိုမို အားကိုးမှီခိုနေရမှု နွံထဲ နစ်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ဤလမ်းကြောင်းဟာ ဥရောပသမဂ္ဂ ခေါင်းဆောင်များ ညည်းညူနေသော ဥရော၏ယိုယွင်းမှုကို ရပ်တန့်မည် မဟုတ်ဘဲ ပိုဆိုးလာစေမည်။ ဥပမာ - အမေရိကန် လက်နက်များနှင့် စွမ်းအင်များကို အမြောက်အများ ဝယ်ယူနေရခြင်းဟာ ဥရောပစက်မှုလုပ်ငန်းကို ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်း ပြန်မဖြစ်စေချေ။

ဥရောပဟာ ကိုယ်တိုင်ကို ပြန်လည်တီထွင်လိုပါက ပို၍ မတူညီသော နည်းလမ်းများဖြင့် တွေးခေါ်ရမည်။ ဘရပ်ဆဲလ်တွင် အများကလက်ခံမခံနိုင်ဟု ယူဆထားသော အငြင်းပွားဖွယ်ရာချည်းကပ်မှုအသစ်တစ်ခုကို စဉ်းစားရမည်။ တရုတ်နှင့် လက်တွေ့နည်းကျ ပေါင်းစည်းနိုင်မှု ဖြစ်သည်။ “လက်တွေ့နည်းကျ” ဟု ဆိုရာတွင် အဓိပ္ပာယ် နှစ်မျိုး ရည်ရွယ်သည်။ တစ်ဖက်တွင် ဤပါဝင်ပတ်သက်မှုဟာ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှု တိုက်ဖျက်ရေးအတွက် အရေးကြီးဆုံး ဖြစ်ပြီး ယခုအခါ တရုတ်က ဦးဆောင်နေသည်။ သို့သော် အခြားတစ်ဖက်တွင် ဤလက်တွဲမှုဟာ အခြေအနေအချိန်အခါပေါ် မူတည်ပြီး သတိဖြင့် ပူးပေါင်းမှုဖြစ်ရမည်။ ဘေဂျင်းကို ခေါင်းလျိုဝင်ခြင်းမျိုး မဖြစ်ဘဲ ကုန်သွယ်ရေး သို့မဟုတ် အလုပ်သမား အခွင့်အရေး ဆိုင်ရာ ၎င်း၏ အမည်းစက်ရာဇဝင်တွေကို မျက်ကွယ်ပြုခြင်း မရှိစေရ။ လိုအပ်ပါက တင်ပို့ကုန် ထိန်းချုပ်မှုများကို ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် တွဲ၍ လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။

ဥရောပဟာ ၂၀ ရာစု၏ ကျဆုံးမှုတခုဖြစ်သော ဗြိတိန်၏ ဖြတ်သန်းမှုကို လေ့လာရမည်။ ကမ္ဘာစစ်ပွဲနောက်ပိုင်း ကမ္ဘာတွင် အင်ပါယာ ပြိုကျနေချိန်တွင် ထိုနိုင်ငံသည် ရှေ့တွင် လမ်းကြောင်း နှစ်ခု တွေ့ခဲ့သည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအတွက် အဖြည့်ခံအဖြစ် ဆောင်ရွက်ကြမလား။ ထိုသို့ဆိုလျင် - စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒကို အမေရိကန် လိုအပ်ချက်များနှင့် ချည်နှောင်နိုင်သည်။ သို့မဟုတ် ပိုကြီးသော ဆွီဒင်နိုင်ငံ တစ်ခု ဖြစ်အောင် လုပ်ကြမလား။ စက်မှုအခြေခံ၊ လူမှုဖူလုံရေးစနစ်နှင့် နိုင်ငံခြားရေး လွတ်လပ်မှု အတိုင်းအတာ တစ်ခု ထိန်းသိမ်းနိုင်မည်။ နောက်ဆုံးတွင် အကြိမ်ကြိမ် ရုန်းကန်ခဲ့ပြီးနောက် ဗြိတိန်ဟာ ပထမလမ်းကြောင်းကို ရွေးချယ်ခဲ့ပြီး အမေရိကန်၏ အရာပေးဆက်ဆံခံရရေးအတွက် အမျိုးသားလွတ်လပ်မှုကို စွန့်လွှတ်ခဲ့သည်။ (ယခု ထရန့်အမေရိကား၏ ဗြိတိန်အပေါ် လွှမ်းမိုးနေမှုကို ကြည့်ပါ)

ဥရောပဟာ ဗြိတိန်၏ အလွန်ကြီးမားသော ဗားရှင်း ဖြစ်ရန် မလိုပါ။ သမိုင်း၏ ခေါင်းဆောင်နေရာတွင် မရှိတော့သဖြင့် ကိုယ့်အတ္တ မာနဖြင့် ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဖျက်ဆီးမိသော အမှားများကို ရှောင်ရှားနိုင်ပါသည်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးနှင့် ရာသီဥတု သက်သာရေး အရ ရည်မှန်းချက်များကို ပြည့်မီအောင် ကြားဝင်စေ့စပ်သူအဖြစ် လုပ်နိုင်သေးသည်။ အဓိက ကစားသမား မဖြစ်ရတော့ရုံမျှ ဖြစ်သည်။ ထိုအရာအတွက် မျှော်လင့်ချက်အချို့ကို လျှော့ချရန် လိုအပ်မည်။ ရည်မှန်းချက်မှာ ဗြိတိသျှ ဘောလုံး ပရိသတ်များ ခေါ်ဆိုသလို အလယ်အလတ်တန်း ကစားအသင်းအဖြစ် တည် ငြိမ် မှု ရမည်။ လိဂ်ချန်ပီယံ တော့ မဟုတ်ချေ။

ဤအရာဟာ ဥရောပ၏ အထက်တန်းလွှာအတွက် ဆေးခါးကြီး ဖြစ်လိမ့်မည်။ အချို့က လက်တွေ့ဝါဒ ထက် ကမ္ဘာပျက်ဝါဒ၏ ဆွဲဆောင်မှုကို ပိုလိုလားနိုင်ကြပါသည်။ မစ္စတာ Houellebecq လည်း အပျက်မျှော်သူ ဖြစ်၏။ သူ၏ ၂၀၁၀ ဝတ္ထု “The Map and the Territory” တွင် သူက “တောရိုင်းများက အောင် ပွဲ ခံလိုက်ပြီ” လို့ ရေးခဲ့ပြီး ဥရောပစက်ရုံများကို တောရိုင်းများက လွှမ်းမိုးသွားပြီဟု ဥရောပကို မှောင်မိုက်စွာ ဟောကိန်းထုတ်ခဲ့သည်။ သူ့လိုပဲ ဥရောပ ကော်မရှင် အရင် ဒုဥက္ကဋ္ဌ Josep Borrell Fontelles က ဥရောပကို ရန်လိုသော “တောရိုင်းများ” ဝိုင်းရံထားသော “ဥယျာဉ်” ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။

ဥရောပ၏ အလယ်အလတ်နှင့် လက်ယာယိမ်းအဖွဲ့များအတွင်း ကွဲပြားမှုများရှိသော်လည်း အချို့ အခြေခံအရာများတွင် သဘောတူညီကြတာများ ရှိကြသည်။ သို့သော် ဥရောပ ဟာ ပျက်စီးပြိုကွဲယိုယွင်းရာ သို့မဟုတ် တံခါးပိတ်အသိုက်အဝန်း ဖြစ်ရမည်ဟု ဘုရားသခင်က ဗျာဒိတ်ချထားခြင်း မရှိပါ။ အတ္တမာနတွေ အသုံးအစွဲတွေ ရည်မှန်းချက်ကြီးကြီးတွေ လျှော့ချခံရပြီးနောက် ဥရောပဟာ ကမ္ဘာ့ဂေဟစနစ်အသစ်တွင် ကမ္ဘာကြီး၏ မြို့ပြအနီးက ဆင်ခြေဖုံးတခုမျှဖြင့် တင်းတိမ်နိုင်လိမ့်မည်ဟု ဆိုချင်ပါသည်။



Join Us @ MoeMaKa Telegram
t.me@moemaka
Please show your support, donate with Zelle
Like and Subscribe MoeMaKa YouTube Channel
#MoeMaKaMedia
#WhatsHappeningInMyanmar