ကိုသန်းလွင် - မပြီးဆုံးသေးသောတိုက်ပွဲ
(မိုးမခ) စက်တင်ဘာ ၃၀၊ ၂၀၂၁
(၁)
သမ္မတ ဘိုင်ဒန်၏ ကုလသမဂ္ဂတွင်ပြောသောမိန့်ခွန်းတွင် အနှစ်၂၀ အတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် အခြားနိုင်ငံတွေမှာ စစ်ပွဲများမရှိတော့ပြီ ဖြစ်ကြောင်း၊ အမေရိကန်နိုင်ငံသည် မျက်နှာစာအသစ်ဖွင့်လှစ်လိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့ပါသည်။
ထိုနေ့မတိုင်မီတစ်ရက်က ဆီးရီးယားနိုင်ငံအနောက်မြောက်ပိုင်းမှ လူသူကင်းမဲ့နေသောလမ်းမပေါ်တွင် ကားတစီးကို ဒရုန်းဖြင့်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပါသည်။ ထိုတိုက်ခိုက်မှုမှာ အယ်ခိုင်ဒါကိုရည်ရွယ်ပါသည်။ ထိုနေ့မတိုင်မှီ ၃ ပါတ်က ဆိုမားလီးယားနိုင်ငံတွင် ဆိုမာလီစစ်သွေးကြွအုပ်စု (Sahab Military Group) ကိုတိုက်ခိုက်ရန်အတွက် စစ်ဆင်ရေးတခုပြုလုပ်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။
လွန်ခဲ့သည့်လများအတွင်းအမေရိကန်စစ်ဆင်ရေးမှာ စိတ်၍စိတ်၍လာပါသည်။ အမေရိကန်စစ်သားဟူ၍ အာဖဂန်နစ္စတန်မှာမရှိတော့ပါ။
သို့ပါသော်လည်း အမေရိကန်တို့၏စစ်ပွဲသည် မပြီးဆုံးသေးဘဲ တိုက်ခိုက်ရဆဲရှိပါသည်။
(၂)
ဘိုင်ဒန်၏ အရှည်ကြာဆုံးစစ်ပွဲသည် အာဖဂန်နစ္စတန်မှာ အဆုံးသတ်ပြီဆိုသည့်နေ့နှင့် အာဖဂန်နစ္စတန်တွင်ကျဆုံးခဲ့သော နောက်ဆုံးစစ်သားကို ဗာဂျီးနီးယားပြည်နယ် အာလင်တန်အမျိုးသားသင်္ချိုင်းမှာ မြှုပ်နှံသဂြိုလ်ခင်းတို့သည် တရက်ထဲကျပြီး လွန်ခဲ့သော အင်္ဂါနေ့ကဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ ဤသည်မှာ စက်တင်ဘာ ၂၀၀၁ မှစ၍ အမေရိကန်သမ္မတတစ်ယောက်က အမေရိကန်သည် ဘယ်စစ်ပွဲမှ မတိုက်ခိုက်တော့ပါဘူးဟု တိုင်းပြည်သို့ပြောကြားခြင်းဖြစ်ပါသည်။
ဇွန်လတွင် အမေရိကန်ကွန်ကရက်လွှတ်တော်သို့ စာရေးသားပေးပို့ရာတွင် အမေရိကန်တို့ ပါဝင်ပတ်သက်နေသော စစ်ပွဲများအကြောင်း၊ စစ်တိုက်ခိုက်နေရသောနိုင်ငံများပါဝင်ခဲ့ပါသည်။ ထိုစာရင်းတွင် အီရတ်၊ ဆီးရီးယား၊ ယီမင်နှင့် ဖိလိပိုင်၊ နိုင်ဂျီးရီးယားတို့ ပါဝင်ခဲ့ပါသည်။
ယခုအခါ အရှေ့အလယ်ပိုင်းတွင် အမေရိကန်စစ်တပ်က တပ်စွဲထားသောတပ်သားအရေအတွက်မှာ ၄၀၀၀၀ ခန့်ရှိပြီး ၎င်းတို့တွင် အီရတ်တွင် ၂၅၀၀ ၎င်းသည် မစ္စတာဘုရှ်က ၁၈ နှစ်အကြာက စစ်ကြေညာအပြီး ဝင်တိုက်ခဲ့ခြင်းနှင့် သမ္မတအိုဘားမားလက်ထက်က ၂၀၁၅ ခုနှစ်က ဆီးရီးယားတွင်တပ်စွဲခဲ့သော စစ်သား ၉၀၀ တို့ ပါဝင်ပါသည်။ ထို့အပြင် သမ္မတကပြောသည်မှာ အာဖဂန်နစ္စတန်တွင် နိုင်ငံပြင်ပမှ စစ်တပ်၏လုပ်ဆောင်စရာကိစ္စအဖြစ် အစွန်းရောက်များကာကွယ်ရန်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုပါသည်။
“ကျွန်တော်တို့ရဲ့စစ်သားတွေဟာ အိမ်မပြန်နိုင်သေးပါဘူး”
ကွန်ဂရက်ကပြုလုပ်သည့် ကြားနာပွဲမှာ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မစ္စတာဘလင်ကင်က ပြောသည်။ သူတို့ဟာ သူတို့နေတဲ့အရပ်မှာဘဲ နောက်တနေရာရွှေ့ရမှာပါ။ သူတို့ဟာ အကြမ်းဖက်သူများဆန့်ကျင်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို အာဖဂန်နစ္စတန်အပါအဝင် နိုင်ငံတွေမှာ လုပ်ရမှာပါဟု ပြောသည်။
“အစ္စလာမ်နိုင်ငံတော် (ISIS) ပြိုကွဲခြင်းကြောင့် အာဖရိကမှာ သူတို့အဖွဲ့တွေပေါ်လာတဲ့ကိစ္စတွေကြောင့် စစ်ရေးပြင်ဆင်စရာရှိတာတွေကို ဆက်လုပ်ရမှာပါ” ဟု မစ္စတာဘိုင်ဒန်က သူ၏ကွန်ဂရက်သို့ရေးပို့သောစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။ ထိုစစ်ရေးဆိုင်ရာ ဆုံးဖြတ်ချက်များတွင် နေ့စဉ်နှင့်အမျှ
တိုက်နေရသောတိုက်ပွဲများ မပါဝင်ပါ။
သို့သော် နေရာအတော်များများတွင် အမေရိကန်တပ်များသည် မိမိကိုယ်ကို ခုခံကာကွယ်ရာတွင် ပါဝင်နေရသည်ဟု ပြောပါသည်။ ယခင်လက ထုတ်ပြန်ခဲ့သော ပင်တဂွန်၏စာတွင် အီရတ်နှင့်ဆီးရီးယားတို့၌ နေ့စဉ်တိုက်ခိုက်ရခြင်းများ ပါဝင်ပါသည်။ အီရတ်နှင့် အာဖဂန်နစ္စတန်တွင် ဒရုန်းနှင့် စပါယ်ရှယ်တပ်ဖွဲ့များ၏ တိုက်ခိုက်ရသူများသည် စက်တင်ဘာ ၁၁ အလွန်ကာလများအတွက်မူ သမိုင်းဖြစ်သွားခဲ့ပါပြီ။
သူတို့နှင့်တိုက်ခိုက်ရာတွင် ပိုမို၍ ရှင်းရှင်းလင်းလင်း အသေအပျောက်မရှိ တိုက်ခိုက်ရခြင်းမှာ အမေရိကန်သမ္မတများအတွက် ပြောကောင်းစရာဖြစ်ရပါသည်။ အိုဘားမားက ေ၀◌းလံသောကမ္ဘာ့နေရာများတွင် စစ်သားမရှိရဘူး (Boot on the ground) ဟု အကြိမ်ကြိမ်ပြောခဲ့ပါသည်။ သို့သော်သူ့အစိုးရက စပါယ်ရှယ်တပ်ဖွဲ့များကို ခြွင်းချက်ထားခဲ့ပါသည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်က သတင်းထောက်များက အီရတ်နှင့်ဆီးရီးယားတွင် စစ်သားများရှိနေခြင်းကိုမေးမြန်ရာတွင် သမ္မတက ဤအရာမှာ သူ့စကားကိုပယ်ဖျက်ခြင်းမဟုတ်ကြောင်း၊ ကျွန်တော်တို့ဟာ အီရတ်မှာရော ဆီးရီးယားမှာပါ အရင်ကအီရတ်ကိုဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့သလို တိုက်ခိုက်မှာမဟုတ်ကြောင်း ရှင်းပြခဲ့သည်။ ပထမဦးစွာ စစ်သား ၂၀၀ ကို “အထူးတာဝန်ပေးအပ်ခံရသော အချက်အလက်ရှာဖွေရေးမစ်ရှင်” အဖြစ်စေလွှတ်ခြင်းသာ ဖြစ်သည်ဟု ပြောခဲ့သည်။
မစ္စတာဘုရှ်က ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ပါကစ္စတန်ပြည်တွင်း၌ အယ်ကိုင်ဒါအသင်းဝင်များကို ဒရုန်းဖြင့်တိုက်ခိုက်ခြင်းကို လူထုအတွင်းသို့ ဘယ်သောအခါမှချမပြခဲ့ပေ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ထိုကိစ္စမှာ စီအိုင်အေ၏ စစ်ဆင်ရေးဖြစ်နေသောကြောင့်ပင်။ ဒေါ်နယ်ထရမ့်လက်ထက်တွင် အီရတ်နှင့် အာဖဂန်နစ္စတွင် စစ်သားများရှိနေခြင်းကို အလေးမထားဟန်ဖြင့် ထိုရန်သူတပ်သားများကိုကြောက်လန့်အောင် ဗုံးနှင့်ရှင်းပစ်မယ်ဟုပြောခဲ့သည်။ ပင်တဂွန်မှ ေ၀ဖန်သူတစ်ဦးကမူ သူ့အနေဖြင့် အိုဘားမားကဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့သောနိုင်ငံများကို ဆက်လက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းသာရှိကြောင်း ပြောပြသည်။
ဘိုင်ဒန်က ရာထူးကိုလက်မခံမှီအချိန်တွင် “အမြဲတစေဖြစ်နေသောစစ်ပွဲများကို ပြီးဆုံးစေရမည်” ဟူသော ဆုံးဖြတ်ချက်တခု ပါလာခဲ့ပါသည်။ ထိုအယူအဆနှင့် ပင်အာဖဂန်နစ္စတန်မှ တပ်များရုတ်သိမ်းခြင်းကို ခုခံပြောဆိုခဲ့ပါသည်။ ထိုအချိန်တွင် အမေရိကန်ပြည်၏ပါတီကြီးနှစ်ခုစလုံးက ေ၀ဖန်ခြင်းကိုခံခဲ့ရပါသည်။ သူ့အစိုးရတာဝန်ရှိသူများက ကြီးမားသောစစ်တပ်ကြီးများကိုအသုံးမပြုသည်မှန်စေ အချို့နိုင်ငံများတွင် စစ်တပ်၏လုပ်ငန်းကိုတော့ ဆက်လက်လုပ်ကိုင်နေဦးမည်သာဖြစ်သည်။ ထိုနေရာများ၌ စစ်တပ်အင်အားလည်း များများသုံးစရာမလို မီဒီယာ၏သေချာစောင့်ကြည့်ခြင်းမခံရသော နိုငံများ၌ဖြစ်ပါသည်။
အချို့ဝေဖန်သူများက ဤအချက်ကို သေချာမမြင်နိုင်ကြပါ။ တချို့ကလည်း လူတစ်ယောက်က သင့်ကို သေနတ်နှင့်လာပစ်နေလျှင် ထိုသို့ပစ်ရခြင်းကိုစစ်ဖြစ်သည်ဟု ယူဆရမည်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုကြပါသည်။
အစိုးရသည်ကြေညာထားသောစစ်ပွဲဖြစ်နေသည့်ဇုံပြင်ပတွင် စစ်ပွဲများ မည်သို့တိုက်မည် ဘယ်အချိန်မှာတိုက်မည်ဆိုခြင်းကို လအတန်ကြာဆုံးဖြတ်ချက်ချရန် အချိန်ယူခဲ့ပါသည်။ ထရမ့်၏အုပ်ချုပ်သွားသော ၄ နှစ်အတွင်း စစ်တိုက်မည်မတိုက်မည်ဆိုခြင်းကို ဘယ်သူမှ ကြိုမသိဘဲ သမ္မတကဆုံးဖြတ်သွားခြင်းကို တာဝန်ရှိ သူတို့အနေဖြင့် အလျော့ပေးလွန်းသည်ဟု ယူဆ၍ဖြစ်ပါသည်။
သို့သော် အာဖဂန်နစ္စတန်အစိုးရ လျင်မြန်စွာပြိုကွဲသွားသောအကြောင်းကြောင့် အယ်ဒိုင်ဒါနှင့် အခြားအဖွဲ့များ၏ ပယောဂပါသည်ဟု သံသယဖြစ်ဖွယ်အကြောင်းများပါ်ပေါက်ခဲ့ရပါသည်။ ၎င်းတို့သည် ယခင်က မျှော်မှန်းထားသည်ထက်လျင်မြန်စွာအင်အားတောင့်တင်း လာနိုင်မည်ဟု မျှော်မှန်းနိုင်ပါသည်။ ထို့ကြာင့် အာဖဂန်နစ္စတန်တွင် စစ်တိုက်ခြင်းကို ပိုမိုခွင့်ပြူရမည်ဟု အစိုးရအရာရှိများက ယူဆနေကြပါသည်။ အမေရိကန်သမ္မတ ၄ ယောက်စလုံးသည် ကွန်ဂရက်ကချမှတ်ပေးခဲ့သော သူတို့ဘယ်ချိန်မှာ စစ်တိုက်နိုင်သည်ဟူသောခွင့်ပြုချက်ကို အသုံးချခဲ့ကြပါသည်။ သူတို့အပေါ်အကန့်အသတ်များ ချထားခြင်းမရှိသော အနှစ် ၂၀ကြာမြင့်မည်ဖြစ်သည့် ကွန်ဂရက်က မစ္စတာဘုရှ်ကို စက်တင်ဘာ ၁၁ ရက်နေ့နောက်ပိုင်းတွင်ချပေးခဲ့သော စစ်တိုက်ပိုင်ခွင့်ဥပဒေကို အသုံးချခဲ့ကြပါသည်။
ကွန်ဂရက်မှ ထိပ်တန်းခေါင်းဆောင်များက သမ္မတက ထိုဥပဒေကိုအသုံးပြုခြင်းအပေါ် များစွာဝေဖန်ခဲ့ ကြပါသည်။ တခါတရံ တကယ်လက်တွေ့မရှိသော ရန်သူအင်အားစုများကိုပင် ထိုဥပဒေကိုအသုံးပြု၍ တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြပါသည်။ များသောအားဖြင့် အမေရိကန်လူထုက သတင်းစာခေါင်းကြီးပိုင်းတွင်မပါဝင်သ၍ သမ္မတအဆက်ဆက်တိုက်ခိုက်သော စစ်ပွဲများကိုထောက်ခံခဲ့ကြသည်ချည်းဖြစ်ပါသည်။ နောက်ဆုံး ကာဘူးမြို့တော်တွင်ဖြစ်ပွားခဲ့သော ဒရုန်းဖြင့်တိုက်ခိုက်မှုကိုကြည့်ပါ။ စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများ က Operation Riteous ခေါ်တွင်ကြသော ထိုတိုက်ပွဲမှာ နောက်ဆုံး ပင်တဂွန်က “အပြစ်မရှိသောမိသားစု” ကိုပစ်မှတ်ထားခဲ့သည်ဟု ဝန်ခံရပါသည်။
ယခုအခါ အာဖဂန်နစ္စတန်မှ အမေရိကန်စစ်သားများဆုတ်ခွါခဲ့ပါပြီ။ သို့သော် အမေရိကန်စစ်တပ်၏ အဝေးမှပစ်ခတ်နိုင်သောအားကတော့ ကျန်ရစ်နေပါသေးသည်။ ကွန်ဂရက်တွင် အစိုးရဝန်ကြီးများ တာဝန်ခံခဲ့သလို ဤသည်မှာ စစ်ပွဲ၏ နာက်ထပ်စစ်မျက်မှာသစ်အတွက် စဦးတိုက်ပွဲဖြစ်ပါသည်။
(၃)
အများပြည်သူတို့က အမေရိကန်ပြည်သူတို့ ထာက်ခံသောစစ်တပ်ကို အငြိမ်းစားမယူစေလိုသေးပါ။ ကမ္ဘာကြီး၏ အကြောင်းခြင်းရာ အသေးအကြီး ကိစ္စရပ်များတွင် ပါဝင်ပတ်သက်စေလိုပါသေးသည်။ သမ္မတဘိုင်ဒန်မှာ အသက်အရွယ်ကြောင့် ကိစ္စမြန်မြန်ပြီးစေလိုခြင်းကြောင့် လွယ်လွယ်မဖြတ်စေလိုပါ။ အမေရိကန်သည် ရုရှား တရုတ်တို့နှင့်မတူ၊ ကိစ္စတိုင်းတွင် ဒီမိုကရေစီဘက်က ရပ်တည်၍ ပြတ်ပြတ်သားသားဆောင်ရွက်သည်ကိုနှစ်သက်ကြပါသည်။
ကိုသန်းလွင်
Ref: Not at war, Biden says But conflicts Keep going by Mark Mazzetti New York Times
September 24 2021
t.me@moemaka
#MoeMaKaMedia
#WhatsHappeningInMyanmar
Posts
