မြန်မာနွေဦး ခရိုနီကယ် - နိုဝင်ဘာ ၆ မြင်ကွင်း

(မိုးမခ) နိုဝင်ဘာ ၇၊ ၂၀၂၄⁨⁨⁨⁨⁨⁨

ဘာကြောင့် ဒီမိုကရက်တွေ ရှုံးသွားသလဲ ထရန့် နိုင်တဲ့ နောက် ဘာတွေဖြစ်မလဲ

ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပရာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ နိုဝင်ဘာ ၅ ရက်နေ့ ည သန်းခေါင်ဝန်းကျင်၊ အာရှမှာတော့ ၆ ရက်နေ့ နံနက်ပိုင်း ရောက်ချိန်မှာ မဲတွေအားလုံး မရေတွက်ရသေးတဲ့တိုင် အမေရိကန် သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲမှာ ဒေါ်နယ်ထရန့် အနိုင်ရတဲ့အကြောင်း အမေရိကန် အစိုးရက တည်ထောင်ထားတဲ့ VoA မီဒီယာမှာ ဖော်ပြလိုက်တဲ့အခါ ဒါတော့သေချာသွားပြီ ဆိုတာ နားလည်သဘောပေါက်လိုက်ပါတယ်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ နေထိုင်ကြတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ မှာ မွေးဖွားသူတွေ၊ မြန်မာနိုင်ငံ ဒီမိုကရေစီ အရေးကို ကူညီဆောင်ရွက်နေကြတဲ့ အမေရိကန်ရောက် မြန်မာတွေ ၊ မြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ အဖွဲ့က တာဝန်ရှိသူတွေ၊ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေ ရီပတ်ဗလစ်ကန် သမ္မတလောင်း ထရန့်နိုင်သွားတာကို ဘယ်လို ခံစားကြသလဲ၊ ဘယ်လို သုံးသပ်ချဥ်းကပ် ကြသလဲဆိုတာလည်း တွေးတောမိပါတယ်။

ထရန့်ကို အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု အတွက်ပဲကြည့်သူ၊ လက်ယာအယူအဆဝါဒီ (အမှန်တကယ် မဟုတ်သည့်တိုင်) ကိုယ်ကျိုးကာကွယ်တဲ့ အယူအဆရှိသူ၊ ကျန်တဲ့နိုင်ငံတွေအရေးထက် အမေရိကန်က မာလ်တီနေရှင်နယ် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းကြီးတွေ၊ မီလျံနာ၊ ဘီလျံနာ ချမ်းသာသူတွေ အရေးကို ပိုမိုအလေးထားသူ ဥရောပမှာ အဓိကလှုပ်ရှားအသက်ဝင်တဲ့ နေတိုးလို စစ်ရေးမဟာမိတ် အဖွဲ့ အနေနဲ့ ဥရောပ လုံခြုံရေးအတွက် စစ်ရေးအသုံးစရိတ်တွေ ဘာကြောင့် အမေရိကန်က အများအပြားကျခံတာကို သဘောမတွေ့ပဲ အသုံးစရိတ် ဖြတ်တောက်မယ့်သူအဖြစ် သိရှိကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက သူတွေကတော့ ထရန့်ရဲ့ မူဝါဒတွေက မြန်မာ့အရေးမှာ ဘယ်လို အကျိုးသက်ရောက်မလဲ ဆိုတဲ့အပေါ် အမြင်အမျိုးမျိုး ရှိနေကြတာ ကြားသိရပါတယ်။ အရပ်ဖက် အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ အမျိုးသမီး အခွင့်အရေး လှုံ့ဆော်သူ၊ လူ့အခွင့်အရေးဦးစားပေးသူတွေနဲ့ လစ်ဘရယ် အမြင်ရှိသူတွေ အဖို့ ထရန့်ကို ဘယ်လိုမှ မနှစ်သက်ကြသော်လည်း သာမန်လူတွေထဲက အချို့ကတော့ ထရန့်ကို ထောက်ခံ အားပေးကြတာတွေ့ ရပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံ နဲ့ ပတ်သက်တဲ့ မူဝါဒ၊ မြန်မာနိုင်ငံ ဒီမိုကရေစီအရေး ဆောင်ရွက်နေတဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကို ထရန့်က ဆက်ပြီး ထောက်ခံအားပေးမှာလား အကူအညီ ပေးမှာလား ဆိုတာတော့ သူတို့လည်း ဂဃနဏ မသိကြပါဘူး။

အမေရိကန် မဲဆန္ဒရှင်တွေထဲက အချို့ကတော့ နိုင်ငံ စီးပွားရေးတိုးတက်ဖို့ လူနေမှု အဆင့်အတန်း ပိုမြင့်မားဖို့တွေကို ဘိုင်ဒင် အစိုးရရဲ့ အနေနဲ့ မစွမ်းဆောင်နိုင်ဘူးလို့ မှတ်ယူကြတဲ့ အချက်၊ အခြေချ ရွှေ့ပြောင်းသူတွေ နှစ်စဥ် သန်းနဲ့ချီ ဝင်ရောက်ခွင့်ပေးနေတဲ့ မူဝါဒ၊ ကျင့်သုံးမှုအပေါ် စိုးရိမ်မှုတွေ ရှိလာကြတဲ့ အချက်တွေက ထရန့်နိုင်ဖို့ ဖြစ်လာစေတာလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ နိုင်ငံခြားရေး မူဝါဒ အရပ်သား စကားနဲ့ နားလည်အောင်ပြောရရင် အမေရိကန်က ကမ္ဘာ့အရေးကိစ္စတွေမှာ ဘာတွေလုပ်နေ ဘယ်လိုသဘောထားတွေ ကြောင့် မဲပေးမယ် မဲမပေးဘူး ဆိုတာမျိုးက လူနည်းစုဖြစ်လေ့ရှိတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ဘိုင်ဒင် အစိုးရက ယူကရိန်းစစ်ပွဲ မဖြစ်ခင်ကတည်းက ရုရှားက ကျူးကျော်လိမ့်မယ် စစ်ဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ ကြိုတင် ကောက်ချက်ချခဲ့သလို စစ်ပွဲဖြစ်လာချိန်မှာလည်း လက်နက်တွေ ပုံအော ထောက်ပံ့ပေးတာ၊ ရုရှားကို စီးပွားရေး အကြီးအကျယ် ပိတ်ဆို့မှုတွေ လုပ်ဖို့ အနောက် ဥရောပနိုင်ငံတွေနဲ့ အတူလုပ်ဆောင်ခဲ့တာတွေ က ကမ္ဘာမှာ လောင်စာဆီ၊ ဓာတ်ငွေ့၊ စားသုံးဆီ စတဲ့ အခြေခံကုန်ပစ္စည်းတွေ ဈေးမြင့်တက်စေခဲ့ပြီး အမေရိကန်သာမက အနောက်ဥရောပနိုင်ငံတွေမှာပါ ငွေကြေးဖောင်းပွမှု မြင့်တက်စေခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီရှုထောင့်ကနေ ချဥ်းကပ်ရင် ဒီမိုကရက် သမ္မတ ဘိုင်ဒင်ဟာ ကမ္ဘာမှာ လက်နက်ခဲယမ်း၊ ခေတ်မှီနည်းပညာစစ်လက်နက် ပစ္စည်းတွေ ထုတ်လုပ်ကြတဲ့ ကုမ္ပဏီကြီးတွေ အကျိုးရှိပြီး သာမန်လူတွေ အခြားသောစီပွားရေးလုပ်ငန်းတွေ အတွက် အကျိုးမများတဲ့ ယူကရိန်းစစ်ပွဲ (ယူကရိန်းက စတင်တာမဟုတ်သော်လည်း အရှိန်မြင့်အောင် နောက်က အားပေးရပ်ခံခဲ့) နဲ့ အစ္စရေးလ်ရဲ့ ပါလစ္စတိုင်း အရပ်သား ၃သောင်းကျော် ၄ သောင်း သေဆုံးစေတဲ့ စစ်ဆင်ရေးတွေကို လက်နက် အကူအညီ သံတမန် အကူအညီပေးခဲ့တဲ့ မူဝါဒ နဲ့လုပ်ဆောင်မှုအတွက် တာဝန်ရှိဆုံးသူ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီက လစ်ဘရယ်ဒီမိုကရေစီ စံနှုန်းကို ကိုင်စွဲတယ်လို့ ယေဘုယျဆိုပေမယ့် အစ္စရေးလ် နဲ့ ပါလစ္စတိုင်း ပြဿနာမှာ လက်နက်ပုံအော ထောက်ပံ့ စစ်စရိတ်ထောက်ပံ့ပေးတာက အစ္စရေးလ်ရဲ့ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ကို အားပေးအားမြှောက်ပြုခဲ့သလို ဖြစ်ကာ တက္ကသိုလ်တွေမှာ ကျောင်းသားဆန္ဒပြပွဲတွေ ပါလစ္စတိုင်း ထောက်ခံဆန္ဒပြပွဲတွေ ဖြစ်စေခဲ့ပြီး ဂျိုးဘိုင်ဒင်သာမက ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီနဲ့ အခု သမ္မတဝင်ရွေးတဲ့ ကင်မလာဟဲရစ် အရှုံးနဲ့ ရင်ဆိုင်ရဖို့ အကြောင်းတချက် ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ပါလစ္စတိုင်းကို စာနာသူ၊ ထောက်ခံအားပေးသူတွေက ထရန့်ကို မကြိုက်သည့်တိုင်၊ ထရန့်ကို မဲမပေးချင်သည့်တိုင် ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီကို ဆန့်ကျင်မဲပေးဖို့ ဒဏ်ခတ်ဖို့ လှုံ့ဆော်ခဲ့ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုဟာ ဒီမိုကရေစီ၊ လူ့အခွင့်အရေးကို လေးစားတန်ဖိုးထားပါတယ်လို့ ဆိုခဲ့ပေမယ့် ဂါဇာမှာ အစ္စရေးလ်ရဲ့ စစ်အင်အားနဲ့ အနိုင်ယူ တိုက်ခိုက် သတ်ဖြတ်တာတွေကို မိမိကိုယ်ကို ကာကွယ်ပိုင်ခွင့်ဆိုတဲ့ စကားလုံး ဆင်ခြေနဲ့ သူ့နိုင်ငံတွင်းမှာတောင် လူကြိုက်အနည်းဆုံး အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် နောက်ကနေ အပြည့်အဝ ရပ်တည်ခြင်းက အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာ နိုင်ငံတကာအလယ်မှာ ဆုံးရှုံးခဲ့ရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို အကြောင်းအကျိုး ဆက်နွယ်မှုတွေနဲ့ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီရဲ့ အမျိုးသမီး သမ္မတလောင်း ကမ်မလာဟဲရစ် ရှုံးနိမ့်ခဲ့ရပြီး ပြစ်မှုမြောက်တဲ့ အမှု ၃၀ ကျော် ရင်ဆိုင်နေရသူ ထရန့်က သမ္မတဖြစ်လာခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံက စစ်အာဏာရှင်အဖို့တော့ မြန်မာ့အရေးကို ဒီလောက် အလေးမထား စိတ်မဝင်စားသူ သမ္မတ အရွေးခံရခြင်းအတွက် ထရန့်ကို ကြိုက်သည် ဖြစ်စေ၊ မကြိုက်သည်ဖြစ်စေ စိတ်သက်သာရာရသွားမယ့် သဘောလို့လည်း မှန်းဆကြည့်ရပါတယ်။ အာရှမှာ တရုတ်နဲ့ စီးပွားရေးစစ်ပွဲတွေ ဆင်နွှဲကောင်း ဆင်နွှဲလာနိုင်ပါတယ်။ သို့ပေမဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဒီမိုကရေစီ ပေါ်ထွန်းရေး ဆိုတာမျိုးတွေအတွက် ထရန့်က စိတ်ဝင်စားမှာ မဟုတ်တာ အလေးထားမှာ မဟုတ်တာ သေချာပါတယ်။

အမေရိကန် ရဲ့ နိုင်ငံရေး စနစ်အရ မြန်မာ့အရေးကို စိတ်ဝင်စားပြီး အောက်လွှတ်တော် နဲ့ အထက်လွှတ်တော်တို့မှာ သြဇာရှိတဲ့ ကိုယ်စားလှယ်အချို့က လက်ရှိ မူဝါဒ အကူအညီတို့ကို ဆက်လက် ဆောင်ရွက်နိုင်အောင် ရပ်တည်ကြကောင်း ရပ်တည်ကြမှာမို့ မူဝါဒက ပြောင်းပြန်ဇောက်ထိုးဖြစ်စရာ အလားအလာတော့ မရှိပါဘူး။

တဖက်မှာလည်း ရွေးကောက်ပွဲမှာ ထရန့် အောင်နိုင်ခြင်းဟာ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုရဲ့ နာမည်၊ ဂုဏ်သိက္ခာ ပြန်လည်မြင့်တက်လာဖို့ အလားအလာ မမြင်သော်လည်း၊ အမေရိကန်နဲ့ တိုက်ရိုက်အကျိုးစီးပွားမဟုတ်တဲ့ ကမ္ဘာ့အရေး ကိစ္စတိုင်းမှာ ဝင်ရောက်ပါဝင်တဲ့ မူဝါဒတွေတော့ အားပျော့သွားလိမ့်မယ် လို့ယူဆရပါတယ်။

မြန်မာ့အရေး လှုပ်ရှားနေသူတွေ နွေဦးတော်လှန်ရေး လုပ်ဆောင်နေသူတွေ ထောက်ပို့နေသူတွေအတွက် အထက်ပါဖြစ်ရပ်ကနေ ဘာကိုများ သင်ခန်းစာယူကြမလဲ ဆိုတာကလည်း မိမိဘာသာ ဖြေကြရမယ့် အမေးတခု ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီမိုကရက်တွေဟာ အပြောသက်သက်ကနေ အလုပ်မဖြစ်ခဲ့ကြသူတွေလို့ ကောက်ချက်ဆွဲကြမယ် ဆိုရင်တော့ ရီပတ်ဘလစ်ကန်တွေဟာ မိမိအလုပ်ဖြစ်ရေးအတွက် ကြမ်းကြမ်းရမ်းရမ်း အနိုင်ရဖို့သာ ကစားကြသူတွေလို့ ရှုထောင့်ကနေ မှတ်ချက်ချကြမည်လား။ အမေရိကန်သတင်းသမားတွေကတော့ မျက်မှောက်အခင်းအကျင်းက စိတ်ဝင်စားသူတွေအတွက် မိမိတို့ရပ်တည်တွေးခေါ်ပုံ ချိန်ခွင်ညှာ ပြန်လည်သုံးသပ် ပြင်ဆင်ကြဖို့ (Great Re-Alignment) အချိန်လို့လည်း ပြောနေကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

Join Us @ MoeMaKa Telegram
t.me@moemaka
#MoeMaKaMedia
#WhatsHappeningInMyanmar