ဆာအက်ဒွင်အန်းလ်ဒ် - အာရှတိုက်ရဲ့အလင်းရောင်

ဆာအက်ဒွင်အန်းလ်ဒ် - အာရှတိုက်ရဲ့အလင်းရောင်

မောင်သာနိုး ဘာသာပြန်

(မိုးမခကောက်နုတ်ချက်) ဇန်နဝါရီ ၃၊ ၂၀၂၀

အဲ့ဒီတညလုံး
ဘုရင် သု​ဒ္ဓေါန အိပ်မက်ဆိုးတွေ မက်တယ်။

သူ့အိပ်မက်ရဲ့ ပထမကြောက်ဖွယ်က အလံ ။

ကျယ်ဝန်းခမ်းနားပြီး ဣန္ဒရဲ့ အမှတ်အသား
ရွှေ နေနဲ့ ဝင်းရဲ့ ၊ မုန်တိုင်း တိုက်ခတ်လာ၊
နတ် အောင်လံကို ဆုတ်ဖြဲကာ ၊ မြေမှုန်ထဲ
လွှင့်ချပစ်တယ် ။ 

ဒီတွင် အရိပ်လိုလ ပရိသတ်
ရောက်လာကာ ပိုးစအစုတ်ကို ကောက်ယူပြီး
မြို့တံခါးကနေ အရှေ့ဆီ သယ်သွားကြတယ်။

ဒုတိယကြောက်ဖွယ်က ဆင်ကြီး ဆယ်ကောင် ၊
ငွေအစွယ်တွေနဲ့ ၊ ကမ္ဘာတုန်တဲ့ခြေတွေနဲ့ ၊
တောင်ဘက်လမ်းအတိုင်း ၊ ချီတက်လာကြတော့တယ်။

ရှေ့ဆုံးက ဆင်ပေါ်ထိုင်လာသူကတော့
သားတော်ပ၊ တခြားလူတွေ နောက်လိုက်တွေပ ။

တတိယကြောက်ဖွယ်က ရထား ၊ မျက်စိစူးဖွယ်
အလင်းနဲ့ ထွန်းပတယ် ၊ မီးခိုးဖြူ မှုတ်ထုတ် ၊
မီးလျှံအမြုပ် ဝါးတဲ့ မြင်းလေးကောင် ကတယ်။

ရထားထဲမှာ သိဒ္ဓတ္ထ မင်းသား ထိုင်လို့
စတုတ္ထကြောက်ဖွယ်က လည် ၊ လည်နေတဲ့ဘီး ၊
ပုံတောင်းက ရွှေဝင်း ၊ ကန့်ထောက်တွေ ကျောက်စီ ၊
ဘီးကွပ်မှာ အထူးအဆန်းတွေ ရေးသားထားပြီး ၊
ဘီးလည်တော့ မီးလိုလို ဂီတလိုလို ။

ပဥ္စမကြောက်ဖွယ်က စည်ကြီး၊ မြို့တော်နဲ့
တောင်များအကြား လမ်းခုလတ်မှာ ချထားတယ်။

ဒါကို မင်းသား သံတုတ်နဲ့ တီးခတ်ရာ ၊
အသံဟာ မိုးကြိုးမုန်တိုင်းနှယ်မြည်ဟီးပြီး
ကောင်းကင်အနှံ့နဲ့ အဝေးဆီ ဟိန်းသွားတော့တယ်။

ဆဌမကြောက်ဖွယ်က မျှော်စင် ။ မြို့တော်ထက်
မြင့်-မြင့်သွားခဲ့ရာ ခံညားတဲ့ထိပ်ဟာ
တိမ်သရဖူနဲ့ ဝင်းပ ၊ ထိပ်မှာ မင်းသား
ရပ်တဲ့ပြီး လက်နှစ်ဖက်နဲ့ ဟိုဟိုဒီဒီ
ချစ်ဖွယ်တောက်ပတဲ့ ကျောက်တွေ ကြဲတော့ရာ၊
ကျောက်နီနဲ့ ပတ္တမြား မိုးရွာထင့်။ 

တကမ္ဘာလုံး
လာ ၊ အရပ်လေးမျက်နှာကျတဲ့ ရတနာတွေ
လုကောက်ကြရဲ့။ 

သတ္တမကြောက်ဖွယ်ကတော့
ငိုကြွေးတဲ့အသံ ၊ ကြည့်စမ်းတော့ ၊လူခြောက်ယောက်
ငိုယို ၊ အံတွေကိုကြိတ် ၊ လက်ဝါးတွေကို
ပါးစပ်မှာတင် ၊ ယူကျုံးမရ ၊ လျှောက်သွားကြပေါ့ ။

ဒီကြောက်ဖွယ်ခုနှစ်ပါး ၊ သူ့အိပ်မက်ပါပဲ။

ဒါပေမဲ့ အတော်ဆုံး အိပ်မက်ဖတ်ဆရာတွေ
အဓိပ္ပာယ် မဖွင့်နိုင်ဘူး။ ဘုရင်ဒေါသဖြစ်ကာ ၊
“ငါ့နန်းတော် အကုသိုလ် ကျရောက်လာရာ
မင်းတို့ တယောက်တလေမှ နတ်မင်းတို့ ဘာနိမိတ်
ညွှန်းလိုကြောင်း ငါ့ကို ပြောမပြနိုင်ကြဘူး။”

ဒီတော့ ဘုရင် ကြောက်ဖွယ်ခုနှစ်ပါးအိပ်မက်ကို
မြင်ရာ ဘယ်သူမှ မဖတ်နိုင်သမို့ မြို့တော်မှာ
လူတို့စိတ်မကောင်းကြ၊ ဒါပေမဲ့ တံခါးဆီ
ဘယ်သူမှ မသိတဲ့ ၊ ရသေ့အသွင်နဲ့ ၊သမင်ရေကို
ဝတ်ရုံထားတဲ့အဘိုးအိုတဦး ဝင်လာကာ၊
“ငါ့ကို ဘုရင့်ဆီခေါ်သွား ၊ သူ့အိပ်မက်ကို
ငါဖတ်နိုင်တယ်”တဲ့ ။ 

ဒီနောက် သူသန်းခေါင်ယံ
အိပ်မက်ရဲ့ လျှို့ဝှက်ခုနှစ်ပါးကို ကြားတော့၊
အလေးအမြတ် ဦးညွှတ်လျှောက်ထားတယ် 

“မဟာရာဇာ
ဒီနန်းတော် ငါ ခရီးဦးကြိုရဲ့ ။ ဒီက
နေထက် ပျံ့တဲ့ အလင်းရောင် ထွက်ပေါ်လိမ့်မယ်၊
ကြောက်ဖွယ် ခုနှစ်ပါးဟာ မင်္ဂလာခုနှစ်ပါးသာ ။

ပထမ၊ ကျယ်ဝန်း ၊ ခမ်းနား၊ ဣန္ဒ အမှတ်အသား
ရွှေချထားတဲ့အလံ ကျသွား ၊ ပြီးကောက်ယူ
သွားတာ မြင်တဲ့အဓိပ္ပာယ်က အယူဟောင်းတွေ
အဆုံးသတ် အသစ် စတင်မယ်တဲ့။ ပြောင်းလဲမှု
ဆိုတာ လူတင်မက နတ်တို့လည်း ရှိရဲ့ ။
ရက်တွေ လွန်သလို ကပ်တွေလည်း လွန်တာပဲ။

ကမ္ဘာကို တုန်စေတဲ့ ဆင်ကြီးဆယ်ကောင်က
ပါရမီဆယ်ပါးကို အဓိပ္ပာယ်ဆောင်နေတယ်၊
ဒါတွေခွန်အားနဲ့ မင်းသား နန်းကိုစွန့်၊
ကမ္ဘာကို တရားမှန်နဲ့ တုန်လှုပ်စေလိမ့်မယ် ၊
ရထားဆွဲ မီးလျှံထွက် မြင်းလေးကောင်ကတော့
သင့်သားကို သံသယနဲ့ အမှောင်ထုကနေ
အလင်းဆီ ပို့ပေးမယ့် တရားလေးပါးပါပဲ ။

ရွှေရောင် လောင်ညီးတဲ့ ပုံတောင်းနဲ့ ဘီးကတော့
တလောကလုံး မြင်သာအောင် သူလည်စေမယ့်
အဖိုးထိုက်ဆုံး မြတ်တရားဘီးဝန်းဖြစ်ပေတယ်။

မင်းသား တီးခတ်လိုက်တာ စည်သံ နိုင်ငံ
အားလုံး လျှံသွားတဲ့ မဟာစည်ကြီးကတော့
သူဟောမယ့် တရားတော်ကို ဟောပြောမှုရဲ့
မိုးချုန်းသံပဲ ။ မိုးထိမြင့်တဲ့ မျှော်စင်
ဒီ ဗုဒ္ဓရဲ့ တရားမြတ် ဖွံ့ဖြိုးပုံပ ။

ဒီကနေ ကြဲတဲ့ ရှားပါး ရတနာတွေက
နတ်လူတို့ မြတ်နိုးအပ် လိုလားအပ်တဲ့
ပြောမကုန်တဲ့ တရားမြတ် ရတနာတွေပါပဲ ။

ဒါ မျှော်စင်ရဲ့ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်ပါ။

နှုတ်ကိုပိတ်ကာ ငိုသူခြောက်ဦးကတော့
သင့်သားက တရားစစ်နဲ့ မချေပနိုင်တဲ့
စကားနဲ့ ၊ အမိုက်အမဲတွေဖြစ်ကြောင်းပြသမယ့်
ဆရာကြီးခြောက်ဦးပါ ။မင်းကြီး ၊ ဝမ်းမြောက်တော့ ၊
အရှင်မင်းသားရဲ့ဥစ္စာဟာ မင်းအဖြစ်ထက်
ပိုတယ်။ သူ့သင်္ဃန်းစုတ်ဟာ နုလှတဲ့
ရွှေထည်တို့ထက် လွန်မယ် ။ ဒါ သင့်အိပ်မက်။
ခုနှစ်ရက် ခုနှစ်ညစေ့ရင် ဒါတွေ ဖြစ်မယ်။”

ရသေ့ကြီး ဒီလိုပြောဆိုကာ ပျပ်ဝပ်ခြင်း
ရှစ်မျိုးပြု ၊ မြေကို သုံးကြိမ်ထိပြီးနောက်
လှည့်ထွက်သွားတယ် ။ ဘုရင်က လှူဒါန်းစရာများ
သူ့နောက် လိုက်အပို့ခိုင်းတဲ့အခါ တမန်တော်တွေ
ဆိုပုံက “စန္ဒြ ကျောင်းထဲ သူဝင်လို့
သွားရာဆီရောက်တော့ အတွင်းမှာ ဘယ်သူမှ မရှိ ၊
ဇီးကွက်ညိုတကောင်သာ ပျံထွက်သွားရဲ့” တဲ့။
နတ်တို့ ဒီလို လာတတ်ရဲ့။

ဘုရင်ခမျာမတော့
အံ့ဩပြီး ၊ စံနန်းကချေသည်တို့အလယ်
သိဒ္ဓတ္ထနှလုံးသား ကျွန်ပြုထားနိုင်ဖို့
ပျော်မှုအသစ်တွေ ဖန်တီးကြ မိန့်လိုက်တယ်။

ကြေးတံခါးအားလုံးမှာလည်း အစောင့်တပ် နှစ်ထပ်ချလိုက်တယ်။
ကံကို ဘယ်သူ ပိတ်ပင်နိုင်လိမ့် ။

ဆာအက်ဒွင်အန်းလ်ဒ်/ Sir Edwin Arnold
မြန်မာပြန်-မောင်သာနိုး

(မှတ်ချက်- အထက်ဖေါ်ပြပါကဗျာကောက်နှုတ်ချက်ကတော့ အာရှတိုက်ရဲ့အလင်းရောင် ကဗျာရှည်ကြီးရဲ့ တတိယကျမ်းမှ သိဒ္ဓတ္ထမင်းသား ဘုရားဖြစ်ဖို့ တောထွက်ကာနီး အချိန်ကာလမှ ခမည်းတော် သုဒ္ဓေါနမင်းကြီး အိပ်မက်မက်တဲ့အကြောင်းနဲ့ ရသေ့တပါးအသွင်နဲ့ နတ်တပါးက အိပ်မက်ကို အနက်လာဖတ်ပြပြီး မင်းသား ဘုရားဖြစ်တော်မူမယ်လို့ ဟောကြားတဲ့အခန်းဖြစ်ပါတယ်။

စာညွှန်း
မောင်သာနိုး၊ အာရှတိုက်ရဲ့အလင်းရောင်၊ တတိယအကြိမ် ၂၀၀၀ ခုနှစ်၊ ကျောက်ဆောက်စာအုပ်တိုက် ၊
ရန်ကုန်။ (ပထမအကြိမ် ၁၉၇၇ )