လှကျော်ဇော - ဒေါက်တာမာဘူဘာနီရဲ့ တခြားအမြင်များ - ၁

အမေရိကန်ရဲ့ သေနင်္ဂဗျူဟာအမှားများ

(မိုးမခ) ဇူလိုင် ၈၊ ၂၀၂၀

လွန်ခဲ့တဲ့အနှစ် ၂၀၀ ၊ ၁၉ရာစုနဲ့ ၂၀ရာစု တွေဟာ အနောက်နိုင်ငံများ ရွှေထီးဆောင်းခဲ့တဲ့ နှစ်များပါ။ အစောပိုင်းရှိခဲ့တဲ့ ယဉ်ကျေးမှုကြီးများကို ကျော်တက်နိုင်ခဲ့ပြီး စက်မှုလက်မှုတော်လှန်ရေးများ၊ တွေးတောစဉ်းစားနည်းသစ်များ (ဒီမိုကရေစီအယူအဆများနဲ့ အရင်းရှင်စနစ်) နဲ့ ကမ္ဘာကြီးကို လွှမ်းမိုးလာခဲ့ပါတယ်။ တကယ်လည်း ကမ္ဘာပေါ်မှာ ပေါ်ခဲ့ဖူးသမျှ ယဉ်ကျေးမှုကြီးများမှာ၊ ဒီအနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ တန်ဖိုးများဟာ အအောင်မြင် ဆုံးဖြစ်ခဲ့တာပါ ... တဲ့ ။

အရင်းရှင်နိုင်ငံကြီးများအကြား နေရာလုတဲ့ ကမ္ဘာစစ်ကြီး (၂) ပွဲ အပြီးမှာတော့ အနိုင်ရလိုက်တဲ့ အမေရိကန်အမှူးပြုတဲ့ နိုင်ငံတကာပါဝင်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းကြီးတွေ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပါတယ်။ ကုလသမဂ္ဂ၊ နိုင်ငံတကာငွေကြေးရန်ပုံငွေအဖွဲ့၊ ကမ္ဘာဘဏ်၊ စသဖြင့် အလွန် စနစ်ကျတဲ့ ဗဟုစုံဝါဒ(Multilateralism) ကို အခြေခံတဲ့ အဖွဲ့အစည်းကြီးတွေဟာ ကမ္ဘာကြီးတရပ်လုံး စစ်ဒဏ်တွေကနေ နာလန်ထူရေးအတွက်ရော၊ နိုင်ငံအချင်းချင်းကြား ပေါ်ပေါက်တဲ့ ပဋိပက္ခများဖြေရှင်းရေးအတွက်ရော အလွန်အသုံးတည့်ခဲ့တာပါ။

ဥပမာအားဖြင့် -ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ပြီးပြီးချင်း ဥရောပနိုင်ငံများ နာလန်ထူရေးအတွက် လုပ်ဆောင်ခဲ့တဲ့ အမေရိကန်ရဲ့ မာရှယ်စီမံကိန်းဆိုရင် အတော်ကောင်းမွန်အောင်မြင်တာကို တွေ့ရပါတယ်။ မိမိတို့နိုင်ငံသားများကိုသတ်ခဲ့တဲ့ ဂျာမနီတို့၊ အီတလီတို့ကိုတောင် အမေရိကန်တွေဟာ ပြန်လည်နာလန်ထူရေးအတွက် မာရှယ်စီမံကိန်းထဲထည့်ပြီး လုပ်ဆောင်ပေးမှုတွေက အမေရိကန်ရဲ့ နိုင်ငံရေးသြဇာနဲ့ ဂုဏ်သိက္ခာကို မြင့်တက်စေခဲ့ပါတယ်။

ဒါ့အပြင် တကမ္ဘာလုံးကပြည်သူများအတွက် အလွန်ကောင်းမွန်တဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အစီအစဉ် (ဥပမာ ကုလသမဂ္ဂက ဖော်ဆောင်နေတဲ့ ထောင်စုနှစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနဲ့ စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးရေးစီမံကိန်းများ)များပေါ်ထွက်လာခဲ့ပါတယ်။ ဒါတွေအားလုံးအတွက် အမေရိကန် အမှူးပြုတဲ့ အနောက်နိုင်ငံများကို ကျန်ကမ္ဘာသူ ကမ္ဘာသားများက ကျေးဇူးတင်သင့်ပါတယ် ... တဲ့။ အနောက်နိုင်ငံများအနေနဲ့ကလည်း မိမိတို့ကျင့်သုံးနေတဲ့စနစ်တွေကို စဉ်ဆက်မပြတ် ဆန်းစစ် ဝေဖန် နေသင့်ပြီး ခေတ်ကာလနဲ့လျှော်ညီစွာ ပြောင်းလဲဖို့လိုအပ်ပါတယ်။
ဒီနေရာမှာ အမေရိကန်ရဲ့သေနင်္ဂဗျူဟာအမှားများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပါတယ်။

၁။ ၁၉၉၁ ဆိုဗီယက်ပြိုကွဲပြီး စစ်အေးခေတ်ပြီးသွားပါတယ်။ ဒီမှာတင် ဖူကူရာမားရဲ့ သမိုင်းနိဂုံးချုပ်ခြင်းနဲ့အတူ အမေရိကန်များ အိပ်မောကျ သွားပါတယ်။ ဒီအချိန်မှာ တခြားနိုင်ငံများ၊ အထူးသဖြင့် အာရှနိုင်ငံများ နိုးထလာကြပါတယ်။ ဒီကမှတဆင့် ကမ္ဘာ့တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးမှု ဗဟိုအချက်အချာဟာ အာရှသို့ ရောက်ရှိသွားပါတော့တယ်။

၂။ ၁၁-၉-၂၀၀၁ အမေရိကန်ကုန်သွယ်ရေးမျှော်စင်ကြီး အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်ခံလိုက်ရတဲ့အဖြစ်က အမေရိကန်များကို (ဒေါသနဲ့အတူ) ပေါ်လစီအမှားများဘက် ရောက်သွားစေပါတယ်။ အမေရိကန်ဟာ - အကြမ်းဖက်ဝါဒတိုက်ဖျက်ရေးဆိုတဲ့ ကြွေးကြော်သံအောက်မှာ၊ တဦးတည်းထင်ရာစိုင်းဝါဒကို ဖြစ်စေတဲ့၊ တခြားနိုင်ငံများရဲ့ပြည်တွင်းရေးကို စစ်ရေးနဲ့ ဝင်ရောက် စွက်ဖက်တာ၊ ကိုယ်မကြိုက်တဲ့အစိုးရကို အပြောင်းအလဲများ ဖြစ်အောင်ဖန်တီးတာ (အရောင်တော်လှန်ရေးများ) စတဲ့ လူကြိုက်နည်းတဲ့ပေါ်လစီတွေ လုပ်လာတာပါ။ ဒီအတွက် အမေရိ ကန်ဟာ မိမိပြည်သူများအတွက် ဘာအကျိုးကျေးဇူးမှမရှိဘဲ အလွန်အကုန်အကျများတဲ့ (ဒေါ် လာထရီလျှံချီ) စစ်ပွဲများကို အတိုင်းအဆမရှိ ဆင်နွှဲပြီး ကမ္ဘာ့ပုံရိပ် ကျသထက်ကျလာကာ နိုင်ငံ စီးပွားရေးလည်း ထိခိုက်လာပါတယ်။

၃။ ဒီအချိန်မှာပဲ တရုတ်ပြည်ဟာ ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့ထဲ ဝင်ရောက်ခွင့် ရလိုက်ပါတယ်။ တရုတ်ပြည်က ဈေးပေါပြီး လုပ်ရည်ကိုင်ရည်လည်းပြည့်ဝတဲ့ အလုပ်သမား သန်း (၄၀၀) ကျော် အရင်းရှင်စနစ်ထဲ ဝေါခနဲ ဝင်ရောက်လာတာပါ။ ဒါကို အမေရိကအပါအဝင် အနောက်နိုင်ငံများက မိမိတို့ရဲ့ စီးပွားရေး စက်ယန္တရားကို ဘယ်လိုထိန်းသိမ်းမယ် စတာတွေ (ဥပမာ - အလုပ်သမားတွေကို တခြား အတတ်ပညာတွေသင်ပေးပြီး ပြင်ဆင်ဖို့) မလုပ်ခဲ့ပါဘူး။ အဲဒီတော့ မိမိတို့နိုင်ငံက စက်ရုံတွေ တရုတ်ပြည်ကို ပြောင်းရွှေ့သွားပြီး အလုပ်လက်မဲ့ပြဿနာတွေ ပေါ်ပေါက်ခဲ့တာပါ။

(စကားချပ် - ဒီအထဲဝင်ရဖို့ လျှောက်လွှာတင်ရေးမှာတောင် တရုတ်ပါတီထဲမှာကို အတော်တိုက်ယူရတာပါ။ ကျန်ဇီမင်ခေတ်ပါ။ သမရိုးကျသမားများနဲ့ ပြုပြင်ရေးသမားများအကြား တိုက်ပွဲ)။ ဒါပေမဲ့ ဆိုဗီယက်ပြိုရတဲ့ အကြောင်းမှာ နိုင်ငံပိုင်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းကြီးတွေ ခေတ်နဲ့အညီမလိုက်နိုင်မှုက တကြောင်းအဖြစ် ပါနေတာကို တရုတ်များက သင်ခန်းစာယူထားလို့၊ သူတို့ရဲ့ စီးပွားရေးစနစ်ကို အရင်းရှင်စနစ်ထဲ (အထူးသဖြင့်ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းလှိုင်းကို စီးပြီး) ဝင်ယှဉ်ပြိုင်ရင်း ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးတွေ လုပ်နိုင်ခဲ့တာ။ အနောက်နိုင်ငံတွေကလည်း တရုတ် (WTO) ကို ဝင်လာရင် သူတို့အရင်းရှင်စနစ်ထဲ ပါလာလိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ခဲ့တာ။ အခုတော့ တရုတ်ကို ဝင်ခွင့်ပေးလိုက်မိတာမှားတယ် လို့ သုံးသပ်နေကြပါပြီ။)

ဒီအမှားတွေအပြင် တခြားအမှားတွေလည်း ရှိသေးတယ် ... တဲ့။

မာဘူဘာနီက စစ်အေးခေတ်အစမှာ ဆိုဗီယက်ကို ဘယ်လို ရင်ဆိုင်သင့်တယ်ဆိုတာ ရေးသားပြောဆို အကြံပေးခဲ့တဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးသံတမန်ဟောင်းလည်းဖြစ်၊ စာရေးဆရာလည်းဖြစ်တဲ့ (ဂျော့ချ် ကဲနင်) ရဲ့ အဆိုအမိန့်တွေကို ကိုးကားလိုက်ပါတယ်။ သူက ဒီလို ပြောခဲ့တယ် ... တဲ့။

၁။ ပထမဦးဆုံး မိမိပြည်တွင်းစီးပွားရေးကို ကောင်းအောင်တည်ဆောက်ပြီး ပြည်သူတွေရဲ့ နိုင်ငံရေးအရထောက်ခံမှုကို ရအောင် ကြိုးစားရမယ် ... တဲ့။

ဒါပေမဲ့ လက်တွေ့ အမေရိကန်နိုင်ငံရဲ့ ဒီနေ့အခြေအနေကိုကြည့်ရင် အရှုံးအနိုင်မပေါ်ဘဲ ထွက်ပေါက်လည်းမရှိတဲ့ စစ်ပွဲများကြောင့် (အခုပေါ်ထွက်လာတဲ့ စာရင်းများအရ) လွန်ခဲ့တဲ့အနှစ် (၂၀)အတွင်း အမေရိကန်ပြည်သူ (၅၀%)ရဲ့ ဘဝတွေဟာ တိုးတက်မှုမရှိရုံမက မျှော်လင့်ချက်ပါ ပျောက်သလောက်ဖြစ်လာပါတယ်။ ဒီအခြေအနေကနေ ဒီနေ့တွေ့ရတဲ့ အမေရိကန်ပြည်သူများ ရဲ့ မကြုံစဖူး ဆင်းရဲချမ်းသာကွာခြားမှုတွေ၊ လူမျိုးရေးခွဲခြားမှုအပေါ် မကျေနပ်မှုတွေနဲ့အတူ ပြည်သူတရပ်လုံး အကွဲကွဲအပြားပြား ဖြစ်နေရပါတော့တယ်။ လက်ရှိအစိုးရအပေါ် ထောက်ခံ မှုကလည်း(၃၀%)ပဲရှိတယ် တဲ့။

၂။ မဟာမိတ်များကို တတ်နိုင်သမျှ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်နဲ့ ခိုင်ခိုင်မာမာ ဖွဲ့ရမယ် ... တဲ့။

အခုထရန့်အစိုးရခေတ်မှာ အမေရိကန်အတွက်ဆိုတဲ့ ဆောင်ပုဒ်အောက်မှာ၊ နိုင်ငံတကာ အထူးသဖြင့် မိတ်ဖက်မဟာမိတ်တွေအဖြစ် တောက်လျှောက်ရှိခဲ့တဲ့ ဥရောပနိုင်ငံများ၊ နေတိုးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ စတာတွေနဲ့ ပဋိပက္ခတွေ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်နေမှုများက အမေရိကန်ရဲ့ နိုင်ငံတကာမှာရှိခဲ့တဲ့ သြဇာနဲ့သိက္ခာကို အတော်ထိခိုက်စေပြီး၊ မိမိရဲ့အင်အားကိုလည်း လျော့နည်း သွားအောင် လုပ်ရာကျတယ် ... တဲ့။

၃။ တခြားနိုင်ငံများ သို့မဟုတ် လူမျိုးများကို မစော်ကားရဘူးတဲ့။ ရန်သူဖြစ်ပါစေ လေးလေးစားစား ဆက်ဆံရမယ် ... တဲ့။

အခုကတော့ ထရန့်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ပွန်ပီရိုပဲဖြစ်ဖြစ် တရုတ်အပေါ် အပြောအဆိုတွေက ရိုင်းစိုင်းရုံမက အချက်အလက် အခိုင်အမာမရှိဘဲ ရမ်းရမ်းကားကား ပြောဆိုမှု (ဥပမာ - ကိုဗစ်၁၉ ဗိုင်းရပ်ပိုး ဝူဟန့်ဓာတ်ခွဲခန်းက ထုတ်လုပ်တယ် ဆိုတာမျိုး) တွေဟာ မိမိတို့ရဲ့ဂုဏ်သိက္ခာကိုသာ ထိခိုက် စေခဲ့တယ် ... တဲ့။

၄။ အားလုံး ဝိုင်းဝန်းအဖြေရှာတဲ့နည်းများဖြင့်၊ တူညီတဲ့သဘောထားတွေကို ရှာကြံရမယ် ... တဲ့။

တကယ်တော့ ဒီသဘောထားရဲ့အရင်းခံဟာ ဗဟုစုံဝါဒပေါ်ရေးကို ရည်ရွယ်တာပါ။ ဒီလိုနည်းနဲ့ နိုင်ငံတကာစည်းဝိုင်းထဲကို ဆိုဗီယက်ကိုဝင်လာစေပြီး နိုင်ငံတကာကကျင့်သုံးနေတဲ့ စည်းမျဉ်းဘောင်ထဲသွင်းရေးအတွက် ရည်ရွယ်တာပါ။

အခု ထရန့်ကတော့ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့တွေထဲက နုတ်ထွက်နေတာ တောက်လျှောက်ပါပဲ။ ပဲရစ်ရာသီဥတုထိန်းသိမ်းရေးစာချုပ်က နုတ်ထွက်တာ၊ အီရန်အနုမြူ လက်နက်ကန့်သတ်ရေးစာချုပ်က နုတ်ထွက်တာ၊ တီပီပီလို့ခေါ်တဲ့ အာရှပစိဖိတ်ဒေသ လွတ်လပ်တဲ့ ကုန်သွယ်ခွင့်ဒေသ ပြင်ဆင်မှုက နုတ်ထွက်တာ၊ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းအမျိုးမျိုးက နုတ်ထွက်တာ စသဖြင့် ဆက်တိုက်နုတ်ထွက်နေပါတယ်။ ဒါတွေအားလုံးဟာ အမေရိကန်ရဲ့ ကမ္ဘာ့ဇာတ်ခုံပေါ်က ထိပ်တန်းအဆင့်နေရာကို ယိုင်နဲ့စေတယ် တဲ့။

အမေရိကန်ရဲ့အဆိုးဆုံးအမှားကတော့ ... တဲ့။ မိမိရဲ့ယုံကြည်မှုတန်ဖိုးတွေကို မိမိက ပြန်ဖျက်ဆီးနေမှုပဲ ... တဲ့။

သူက ဥပမာ ပေးတာကတော့ အမေရိကန်တပ်သားတွေရဲ့ ဂွာတာနာမို ထောင်တွင်းက (မွတ်စလင်) အကြမ်းဖက်သမားဆိုပြီး ဖမ်းထားတဲ့ အကျဉ်းသားတွေအပေါ် ပြုကျင့်နေမှုတွေ ... တဲ့။ ဒါဟာ အမေရိကန်တွေရဲ့ပုံရိပ်ကို ကမ္ဘာအလယ်မှာ အလွန်ကို ထိခိုက်စေတယ် ... တဲ့။

ဒါပေမဲ့ သတင်းကောင်းတွေကလည်း ရှိပါသေးတယ် ... တဲ့။

အမေရိကန်တွေထွက်သွားပေမယ့် ကျန်တဲ့နိုင်ငံတွေက စိတ်အားမလျှော့ပဲ ဆက်လက် ကြိုး စားနေမှုတွေ (ဥပမာ တီပီပီ အစား အာဆက် ပေါ်လာတာ) ရှိတာကြောင့် အမေရိကန်အပါအဝင် အနောက်နိုင်ငံများက မိမိတို့ရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို ပြန်လည်ဆန်းစစ်ပြီး ပြုပြင်ရင်ဖြင့် အချိန်မနှောင်းသေးပါဘူး ... တဲ့။

ဒီလိုနည်းနဲ့ ပိုမိုကောင်းမွန် ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးတဲ့ ငြိမ်းချမ်းသာယာတဲ့ကမ္ဘာကြီးကို အားလုံးတက်ညီလက်ညီ တည်ဆောက်နိုင်ပါလိမ့်မယ် ... တဲ့။

လှကျော်ဇော

၆-၇-၂၀၂၀။