ကောကော် - ကယားပြည်နယ်မှ ရေရှားပါးမှုပြဿနာနှင့် အမျိုးသမီးများဘဝ (Kaw Kaw - Water Scare and Women in Kayar State)

ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်အတွင်းရှိ ကျေးရွာတချို့မှာ ကယားပြည်နယ်ရှိ ရေအရှားပါးဆုံးဒေသများ ဖြစ်သည်။ ရေအရင်းအမြစ်ရှိသည့်နေရာမှ ရရှိသော သောက်သုံးရေကို ပုံးဖြင့်ထည့်ပြီး ထိုပုံးကို ပလိုင်းဖြင့် သယ်ဆောင်ကြသည် (ဓာတ်ပုံ – ကောကော်/HI)


ကောကော်  - ကယားပြည်နယ်မှ ရေရှားပါးမှုပြဿနာနှင့် အမျိုးသမီးများဘဝ
(Myanmar Now) မိုးမခ၊ ဧပြီ၊ ၁၀၊ ၂၀၁၉

ကယားပြည်နယ်၊ ဒီးမော့ဆိုမြို့မှ စတင်ပြီး ကန်ခုနှစ်ဆင့်အနီးရှိ လမ်းတစ်လျှောက် ဒေါတမကြီးရွာသို့ သွားရာ လမ်းသည် ကတ္တရာခင်းထားသည့်အတွက် လမ်းကြမ်းသည်ဟု မဆိုနိုင်ပေ။ သို့သော် တောင်တက် တောင်ဆင်းလမ်းဖြစ်သဖြင့် အကွေ့အကောက် များလှပေသည်။

လမ်းမကြီးဘေးရှိ တောင်တန်းများမှာ သစ်ပင်များ၊ ချုံနွယ်များ ထူထပ်လျက်ရှိပြီး ခြောက်သွေ့ကာ နေကလည်း အလွန်ပူပြင်းနေသည်။

ခရီးမိုင်ပေါင်း(၂၅)မိုင်ခန့် ရောက်ရှိသွားချိန်တွင် လမ်းမဘေးတောင်တန်းများနှင့် ရွာများကို တွေ့ရပြီး အိမ်တိုင်းလိုလိုတွင် (၅)ဂါလံဆံ့ ပုံးအဝါရောင်များကို တွေ့ရသည်။ ပြည်ပမှ တင်သွင်းသည့် စားသုံးဆီပုံးကို ရေသိုလှောင် သယ်ဆောင်သည့်ပုံးအဖြစ် ပြန်လည်အသုံးပြုခြင်းဖြစ်သည်။ သွားလာနေသော ဆိုင်ကယ်တို့၏ ဘေးနှစ်ဖက်တွင်လည်း ပုံးဝါများ ချိတ်ပြီး တင်ဆောင်ထားကြသည်။

ပိုပြီးထူးခြားသည်မှာ အမျိုးသမီးများက ထိုပုံးဝါများကို ပလိုင်းထဲ ထည့်ကာ သယ်ဆောင်လာကြခြင်းပင်။

တောင်တက်လမ်း အကွေ့အကောက်အတိုင်း အမျိုးသမီးများသည် ပလိုင်းကို ကျောနောက်တွင်ထား၊ လွယ်ကြိုးကို နဖူးဖြင့် ထိန်းကာ ဖြည်းဖြည်းချင်း တက်လာနေကြသည်ကို တွေ့ရသည်။

သောက်သုံးရေ၊ ချက်ပြုတ်ရေ ရရှိရန် တောင်အောက်ရှိ ချိုင့်ထဲမှ သယ်ယူလာကြခြင်း ဖြစ်သည်။

အသက် (၃ဝ) အရွယ်ရှိ ဒေါ်ရီးမိုမှာ ဒေါဖုကျေးရွာမှာ နေထိုင်ပြီး ရေရှားပါးမှုကြောင့် အိပ်ရေးပျက်သည့် ဒဏ်ကို တစ်နွေလုံးခံရသည်ဟု ဆိုသည်။

῝နောက်တစ်လလောက်ဆို ရွာအပြင် တောင်အောက်ချိုင့်ထဲမှာ ရေသွားခပ်ရတော့မယ်၊ မနက် (၃)နာရီ လောက် ထသွားရတာပေါ့၊ ရေရှားပြီဆို အိပ်ရေးတောင် မဝတော့ဘူး၊ ကိုယ်က အစောကြီးမထနိုင်ရင် သူများဦးသွားတော့ ရေရဖို့ အကြာကြီးစောင့်ရတယ်῎

မနက်စောစောထပြီး ရေခပ်သွားရာလမ်းတွင် မြွေများရှိသည့်အတွက် မြွေအန္တရာယ်ကိုလည်း ကြုံရသည်။

ရေအပြည့်ပါသော ပုံးအဝါကို ပလိုင်းထဲထည့်ရွက်ကာ အမျိုးသမီးတချို့မှာ လက်တစ်ဖက်စီတွင် ပုံးငယ်များကို ဆွဲထားသေးသည်ဟု ဆိုသည်။

῝မနက်အစောကြီးဆိုတာက ရွာမှာ မီးလည်း မရ၊ တောလမ်းအတိုင်းသွားရတာ ဆိုတော့ မှောင်တယ်လေ။ မြွေတွေဆို အကြီးကြီးပဲ၊ တွေ့ဖူးတယ်῎

ရွာမှ ရေခပ်သွားရာ ရေကန်သို့ အသွားအပြန် လမ်းခရီးမှာ (၁)နာရီခွဲခန့်ကြာပြီး တောင်တက် တောင်ဆင်းလမ်းများ ဖြစ်သည့်အတွက် အမျိုးသမီးတို့သည် ရေခပ်သည့်အလုပ်ကို လုပ်ရာတွင် တစ်နေကုန် အချိန်ပေးရသည်။

ရေသယ်နေရသဖြင့် အိမ်မှုကိစ္စများ၊ နေ့စားအလုပ်များ၊ တောင်ယာအလုပ်များ လစ်ဟင်းကာ စားရေး သောက်ရေးပင် ထိခိုက်လာသည်ဟု ဆိုသည်။

ထိုမိုးရေကန်ကို ရွာပေါင်း(၃)ရွာခန့်က စုပေါင်းခပ်ယူကြသည်။ ရေသိုလှောင်ရာကန်မှရေသည် မိုးရာသီတွင် လှောင်ထားခြင်းဖြစ်ပြီး ရွာအောက်ဖက်ရှိ ချိုင့်ထဲမှ မိုးရေကိုသာ အသုံးပြုရန် ခပ်ယူကြရသည်။ အဝတ်လျှော်ရန်နှင့် ရေချိုးရန် ထိုနေရာအနီးတွင်သာ လုပ်ဆောင်ကြပြီး ချက်ပြုတ်ဆေးကြောသောက်သုံးရန် အတွက်မူ အိမ်သို့ထမ်းပြန်ရသည်ဟု ရပ်မိရပ်ဖတစ်ဦးဖြစ်သူ ဦးပိုးရယ်က ပြောသည်။

ရေကန်ထဲရှိရေသည် သန့်ရှင်းမှုမရှိဘဲ တစ်ခါတရံ ကျောက်မှုန့်၊ သဲမှုန့်များ ပါတတ်ပြီး ဝမ်းလျှောဝမ်းပျက် ရောဂါများ ဖြစ်ခဲ့သည်ဟု ဦးပိုးရယ်က ပြောသည်။

῝အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးတွေ ရာသီလာတဲ့အချိန်ဆို တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းမှုက မလုပ်နိုင်တော့ တချို့ဆို အမျိုးသမီးရောဂါဖြစ်ကြတယ်၊ သန့်ရှင်းတဲ့ရေ မရလို့ တစ်ခါကလည်း ရွာထဲမှာ ရွာလုံးကျွတ် ဝမ်းလျှောဝမ်းပျက် ဖြစ်သေးတယ်῎

WATER_KAYAH.JPG


သောက်သုံးရေကို ငါးဂါလံဆံ့ပုံးဖြင့် သယ်ယူနေသည့် ကယားပြည်နယ် ဒီးမော့ဆိုမြို့မှ ဒေသခံ အမျိုးသမီးတစ်ဦး။ (ဓာတ်ပုံ – ကောကော်/HI)

မိုးရာသီတွင် မိုးရေခံပြီး အိမ်မှ အုတ်စည်ထဲ သိုလှောင်ထားသော်လည်း တစ်မိုးနှင့် တစ်ဆောင်းစာ အတွက်သာ လုံလောက်ပြီး နွေရာသီတွင် ဝေးလံသော ရေတွင်းရေကန်သို့ ရွာတိုင်း အိမ်တိုင်းလိုလို ရေခပ်သွားကြရသည်။

ဒေါပဲရွာနေ ဒေါ်ဝီမြာသည် ကိုယ်ဝန် (၇)လ ရသည့်တိုင် ရေထမ်းနေရသည့်အတွက် ခြေထောက် ညောင်း ညာ ကိုက်ခဲသည့်ဒဏ်ကို ခံစားရသည်ဟု ဆိုသည်။

῝ကလေးကတော့(၃)ယောက်ရပါပြီ၊ တစ်သက်လုံး ဒီလိုပဲ ရေရှားတော့ ရေသွားထမ်းရတယ်။ အန္တရာယ်တော့ မရှိဘူး။ တစ်ခါတလေ တစ်ရက်ကို (၃)ခေါက်လောက် သွားနိုင်တယ်။ တစ်ခါကြာချိန်က (၁)နာရီဝန်းကျင်ပေါ့῎

ကယားပြည်နယ်ရှိ ရေအရှားပါးဆုံးဒေသမှာ ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်အတွင်းရှိ ကျေးရွာအချို့ဖြစ်ပြီး ဒုတိယမှာ ဖရူဆိုမြို့နယ်မှ ကျေးရွာများဖြစ်သည်။ ရေရှားပါးသည့် ဒေါဖူးကျေးရွာအုပ်စုတွင် ကျေးရွာ(၆)ရွာရှိပြီး ရေအရှားဆုံး နေရာများဖြစ်ကြသည်။

နွေဦးကာလမှစပြီး မိုးဦးကျသည့်အထိ တစ်နွေလုံး ရေရှားပါးသည့်ဒဏ်ကို ခံရကာ သောက်သုံးရေအဖြစ် မိုးရေလှောင်ကန်မှရေကို အသုံးပြုရသည့်အတွက် သန့်ရှင်းသောရေကို သုံးနိုင်ခြင်း မရှိပေ။

῝နွေရာသီမှာဆို ပိုပူတဲ့အတွက် ရေကန်ထဲက ရေတွေ အလိုအလျောက် ခမ်းသွားနိုင်တဲ့ အခြေအနေမှာ ရှိတယ်၊ အဝီစိတွင်းတူးကြည့်မလား ဆိုပြီး အစိုးရဖက်ကို တင်ပြသေးတယ်၊ သူတို့က နည်းပညာရှင်တွေနဲ့ ပူးပေါင်းပြီး ရွာထဲအထိ ဝင်လာဖို့ လမ်းကျဉ်းတဲ့အတွက် စက်တွေနဲ့ အဆင်မပြေသေးဘူး ပြောတယ်῎ ဟု ဒေါဖုကျေးရွာအုပ်စု အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဦးရီရယ်က ပြောသည်။

သူစတင်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည့် ၂ဝ၁၅ ခုနှစ်မှစပြီး ဒီးမော့ဆိုမြို့နယ်၊ အထွေထွေ အုပ်ချုပ်ရေးရုံးသို့ ရေရရှိနိုင်ရေး တင်ပြခဲ့ပြီး အဝီစိတွင်းတူးပေးရန် နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ကြိုးစားခဲ့သေးသည်ဟု ဆိုသည်။ ပြည်နယ်လွှတ်တော်အမတ်များနှင့်တွေ့ဆုံကာ သန့်ရှင်းသော သောက်သုံး ရေရရှိရန် တင်ပြသွားမည်ဟု အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက ပြောသည်။

ယခုနှစ်ထဲတွင် ကယားလူမျိုးတို့၏ ရိုးရာဖြစ်သော တိုက်နယ်တံခွန်တိုင်ပွဲ ဒေါဖုရွာတွင် ကျရောက်မည် ဖြစ်သောကြောင့် သောက်သုံးရေ၊ ချက်ပြုတ်ရန်ရေတို့အတွက် စိတ်ပူနေကြပြီး လူထု ဗဟိုပြု စီမံကိန်းအဖွဲ့က လှောင်ကန်အတွက် အကူအညီပေးမည်ဟု ရပ်မိရပ်ဖတစ်ဦးက ပြောပြသည်။

ကျေးရွာမှ ပြည်သူများ တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းမှုအတွက် ရေအသုံးပြုနည်းကို သင်ကြားပေးသော်လည်း ရေရှားပါးမှုကြောင့် ထိရောက်မှု မရှိဟု ကျေးလက်ကျန်းမာရေးဆရာမတစ်ဦးကလည်း ဆိုသည်။

῝အိမ်သာတက်ရင် ဘယ်လိုဆေးကြောရမယ်၊ တက်ပြီးရင် လက်ဘယ်လိုဆေးရတယ်၊ ဒါတွေကို ပြောပြပေမဲ့ သူတို့က … 'ရေမှ မရှိတာ ဆရာမ၊ ချွေတာသုံးနေရတာ' ဆိုတော့ ကျွန်မတောင် ဘယ်လို ပြန်ပြောရမှန်းမသိဘူး῎

(အမျိုးသမီးများ အသံကို အဓိက ဖော်ထုတ်နေသည့် Honesty Information သတင်းဌာန၏ အွန်လိုင်းစာမျက်နှာ http://www.hiburma.net တွင် ဖော်ပြထားသော ဆောင်းပါး ဖြစ်သည်။)