Breaking News

စိုင်းဇင်ဒီဒီဇုံ - လျှို့၀ှက်တပ်မတော် (ချန်ကေရှိတ်နှင့် ရွှေတြိဂံက ဘိန်းစစ်ဘုရင်များ)၊ အခန်း (၁၇) မြန်မာ့ဝေဟင်ပေါ်က လေကြောင်းတိုက်ပွဲနဲ့ အမေရိကန် လက်နက်များ

စိုင်းဇင်ဒီဒီဇုံ - လျှို့၀ှက်တပ်မတော် (ချန်ကေရှိတ်နှင့် ရွှေတြိဂံက ဘိန်းစစ်ဘုရင်များ)

အခန်း (၁၇) မြန်မာ့ဝေဟင်ပေါ်က လေကြောင်းတိုက်ပွဲနဲ့ အမေရိကန်လက်နက်များ
အောက်တိုဘာ ၄၊ ၂၀၂၁

လျိုယွမ်လင်နဲ့ တရုတ်ဖြူ ယူနန် အပျော်တမ်းတပ်တော် အများစုဟာ လာအိုဘက်ကို ဆုတ်သွားပြီးတဲ့နောက် ယီးဖူအန်းရဲ့ အမှတ် (၃၄) အထူးစစ်ဆင်ရေးလေယာဉ်အုပ်က ထိုင်း−မြန်မာ နယ်စပ်က တွမ့်ရှီးဝင်ရဲ့ တပ်တွေကို ဆက်လက် ထောက်ပံ့ပေးနေရတယ်။ ၁၉၆၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက်မှာ သူတို့ လေယာဉ်အုပ်က အမေရိကန်လုပ် ကွန်ဆိုလီဒိတ်တစ် ဗါတီ ပီဘီဖိုးဝိုင်−၂ တံဆိပ်မဲ့1 လေယာဉ် တစီး ထောက်ပံ့ရေး ပစ္စည်းတွေ သွားပို့တဲ့အခါ ဆိုးဆိုးဝါးဝါးတွေ ဖြစ်ကုန်တော့ပါတယ်။ အဲဒီ အမည်မသိ လေယာဉ်ဟာ လွယ်တုံးအနား လေထီးနဲ့ ပစ္စည်းတွေ ချပေးဖို့ မလာခင် မွန်းလွဲ ၂ နာရီလောက်မှာ တပ်တော် (၅) အခြေစိုက်ရာ မြန်မာလေတပ်က လက်နက်တပ်ဆင်ထားခြင်း မရှိတဲ့ ဆက်ဆနာ လေယာဉ် တစီးကို မောင်းလာတဲ့ လေယာဉ်မှူးက ထိုင်းနယ်စပ်ရဲ့ မြောက်ဘက် ၁၀ မိုင် အကွာလောက်မှာ စစ်သားတွေ အချက်ပြအဝတ်စကို ဝှေ့ရမ်းပြနေတာနဲ့ မီးခိုးနဲ့ အမှတ်အသားတွေ လုပ်ပြနေတာကို မြင်လိုက်တယ်။ ကျိုင်းတုံကို ပြန်ဆင်းပြီးတာနဲ့ လေယာဉ်မှူးက ဒီအကြောင်းကို သတင်းပို့တယ်။ ကျိုင်းတုံ လေယာဉ်ကွင်းမှာက မဲခေါင်စစ်ဆင်ရေးမှာ သုံးတဲ့ ဗြိတိသျှလုပ် ဟော်ကာ ဆီးဖျူရီ တိုက်လေယာဉ် ငါးစီး ရှိနေတယ်။ ပစ္စည်းချမယ်လို့ သံသယရှိရတဲ့ နေရာကို ညနေ ၄ နာရီ ၅ မိနစ်မှာ ဆီးဖျူရီ သုံးစီးက အမြင့်ပေ ၇,၅၀၀ ကနေ ရောက်သွားပြီး အစိမ်းနုရောင် မွဲခြောက်ခြောက်နဲ့ တံဆိပ်မဲ့ လေယာဉ်တစီးဟာ သူတို့ထက် အမြင့်ပေနိမ့်ပြီး အရှေ့ဘက်က ပျံသန်းလာတာကို တွေ့လိုက်ရတယ်။

တံဆိပ်မဲ့ လေယာဉ်ဟာ ပစ္စည်းထုပ်အကြီး နှစ်ထုပ်ကို လေထီးနဲ့ ချလိုက်တဲ့အခါ မြန်မာလေယာဉ်မှူး ခေါင်းဆောင်က ရေဒီယိုနဲ့ လမ်းကြောင်းလွှဲပျံသန်းပြီး ကျိုင်းတုံမှာ သွားဆင်းဖို့ အမိန့်ပေးလိုက်တယ်။ တံဆိပ်မဲ့ လေယာဉ်ဟာလည်း တောင်ဘက်ကို လှည့်ပြီး ထိုင်းနယ်စပ်ဘက်ကို ပျံသွားဖို့ရင်းနဲ့ နောက်မြီးမှာ တပ်ထားတဲ့ ၂၀ မီလီမီတာ အမြောက် နဲ့ ပစ်ပါတယ်။ ဆီးဖျူရီ တိုက်လေယာဉ် သုံးစီးမှာလည်း ၂၀ မီလီမီတာ အမြောက်တွေ တပ်ထားတော့ ခပ်နှေးနှေးပဲ သွားနိုင်တဲ့ တံဆိပ်မဲ့ လေယာဉ်ကို ချက်ခြင်းပဲ လိုက်ပစ်နိုင်ပါတယ်။ ဒုတိယအကြိမ် ကပ်ကျော်ဖြတ်ပျံပစ်ခတ်ပြီးတဲ့အခါ ပီတာ နိုဝယ် (ဗြိတိန်မှာ တိုက်ပွဲဝင်ဖူးတဲ့ ဘုရင့်လေတပ်က အင်္ဂလိပ်−မြန်မာ ကပြား လေသူရဲဟောင်း) နဲ့ သူ့တောင်ပံသမား က သူတို့လေယာဉ် နှစ်စီးစလုံးကို စက်သေနတ်ထိသွားပြီလို့ ရေဒီယိုနဲ့ သတင်းပို့ပါတယ်။ တောင်ပံသမားကတော့ ကျိုင်းတုံကို ပြန်ပါတယ်။ လေယာဉ်အမြီး တခုလုံးနီးပါး စုတ်ပြတ်နေလို့ အရေးပေါ် အခြေအနေနဲ့ ဆင်းလိုက်ရပါတော့တယ်။ နိုဝယ် ကတော့ ကံမကောင်းရှာပါဘူး။ အကြီးအကျယ် ပျက်စီးသွားတဲ့ သူ့ဆီးဖျူရီ တိုက်လေယာဉ်ဟာ ထိုင်းနိုင်ငံထဲ လေးမိုင်လောက်မှာရှိတဲ့ စပါးခင်းထဲကို ထိုးစိုက် ဆင်းသွားပြီး မီးချက်ခြင်းထလောင်လို့ သေသွားပါတယ်။ နောက်ပိုင်း စုံစမ်းစစ်ဆေးကြတဲ့အခါ သူ့လေယာဉ်ကိုယ်ထည်နဲ့ တခြား အပျက်အစီးတွေမှာ ၂၀ မီလီမီတာ အမြောက်ကျည် အပေါက်တွေကို တွေ့ရပါတယ်။

တံဆိပ်မဲ့ လေယာဉ်ကြီးက ထိုင်းလေပိုင်နက်ကို ဝင်သွားတော့မှာမို့လို့ တယောက်တည်း ကျန်ခဲ့တဲ့ မြန်မာလေယာဉ်မှူး ခေါင်းဆောင်က နောက်ဆုံးအကြိမ် ကပ်ကျော်ဖြတ်ပျံ ပစ်ခတ်ပါတယ်။ သူ့လေယာဉ် ဘယ်ဘက်တောင်ပံက နိမ့်ကျလာပြီး ကိုယ်ထည်မှာလည်း မီးလောင်နေပါပြီ။ တိုက်ပွဲစပြီး လေးမိနစ် အကြာမှာတော့ အကြီးအကျယ် ထိခိုက်သွားတဲ့ တံဆိပ်မဲ့ လေယာဉ်ဟာလည်း ထိုင်းနိုင်ငံထဲ နှစ်မိုင်အလွန် လွယ်တုံးတောင်စောင်းပေါ် ပျက်ကျသွားပါတော့တယ်။ အနောက်တောင်ဘက်ကို ဦးတည်လျက် တောင်ကြောရဲ့ ထိပ်အပေါ်တည့်တည့် ကျပါတယ်။ ဒုတိယအကြိမ် တခါ ပြန်မြောက်တက်လာပြီး သုံးကြိမ်မြောက်မှာတော့ လျှိုထဲကျသွားပြီး မီးလောင်သွားပါတယ်။ လေယာဉ်ကိုယ်ထည် အပျက်အစီးတွေကို သွားရောက် စစ်ဆေးခဲ့တဲ့ အမေရိကန်နဲ့ ထိုင်းအရာရှိတွေက တံဆိပ်မဲ့ လေယာဉ်မှာ နိုင်ငံအမှတ်အသားတွေ မပါရှိဘူးလို့ ပြောပါတယ်။ လေယာဉ်အပျက်ထဲမှာ အလောင်းလေးလောင်း တွေ့ရပြီး ဆိုးဆိုးဝါးဝါး မီးလောင်ထားတာကြောင့် ဘယ်သူဘယ်ဝါ ဖြစ်ကြောင်း မသိရဘူးလို့ ဆိုတဲ့အပြင် ဒီလို လေယာဉ်အမျိုးအစားမှာ တပ်ဆင်လေ့ရှိတဲ့ အမြောက် ၁၂ လက်ရဲ့ အရိပ်အယောင်ကိုလည်း မတွေ့ရဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။

တံဆိပ်မဲ့ လေယာဉ် ပျက်ကျသွားပေမယ့် လေယာဉ်ပေါ်ပါလာတဲ့ လူနှစ်ယောက်ကတော့ လေထီးနဲ့ ကောင်းကောင်း ဆင်းသွားနိုင်ပါတယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံထဲက ကျသွားတဲ့ တယောက်ကိုတော့ ထိုင်းရဲတွေက ချက်ခြင်းပဲ ဘန်ကောက်က တရုတ်ဖြူသံရုံးကို ပို့ပေးလိုက်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံက ကျသွားတဲ့တယောက်ကိုတော့ နောက်တပတ် အကြာမှာ အစားအစာ ငတ်ပြတ်နေတာကလွဲလို့ အကောင်းပကတိ အတိုင်း သူ့ကို တပ်တော် (၅) က ကယ်တင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ နိုဝယ် ရဲ့ အလောင်းကို ထိုင်းအာဏာပိုင်တွေက မြန်မာအာဏာပိုင်တွေလက်ထဲ မယ်ဆိုင်မြို့မှာ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ပါတယ်။ ချင်းမိုင်က မြန်မာ ကောင်စစ်ဝန်ကို မြန်မာ့လေတပ် ဆီးဖျူရီ တိုက်လေယာဉ် အပျက်ကို စစ်ဆေးဖို့အတွက် ခွင့်ပြုပေးခဲ့ပါတယ်။ တံဆိပ်မဲ့ လေယာဉ် ပျက်ကျတဲ့ နေရာကို သွားရောက်ကြည့်ရှုဖို့ကိုတော့ တားမြစ်ပါတယ်။ ပြီးတော့ လေကြောင်းတိုက်ပွဲဟာ မြန်မာ့လေပိုင်နက်ထဲ ဖြစ်ခဲ့တာ မဟုတ်ဘဲ ထိုင်းလေပိုင်နက်ထဲမှာ ဖြစ်ခဲ့တာလို့လည်း စွပ်စွဲပါတယ်။

စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုတွေအရ ဒီတံဆိပ်မဲ့ လေယာဉ်ကို အမေရိကန်က တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံကို စစ်ရေးအကူအညီ အစီအစဉ်နဲ့ ပေးအပ်ခဲ့ကြောင်း ပေါ်ထွက်လာပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ၁၉၅၈ နှစ်လယ်ကစလို့ ဒီလေယာဉ် အတွက် စစ်ရေးအကူအညီအစီအစဉ်က ဆက်လက် မထောက်ပံ့တော့အခါ ယီးဖူအန်းရဲ့ အထူးစစ်ဆင်ရေးလေယာဉ်အုပ်ကို ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ပြီး တရုတ်ဖြူ ထောက်လှမ်းရေး ဘတ်ဂျတ်နဲ့ စတင် ထောက်ပံ့ခဲ့ပါတယ်။

ပျက်ကျသွားတဲ့ လေယာဉ်ရဲ့ မူလနဲ့ ပုံစံ အနေထားနဲ့ ဘာကိစ္စနဲ့ လာသလဲဆိုတာကို ဖုံးကွယ်ဖို့ အတွက် ထိုင်းအာဏာပိုင်တွေက တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ အရာရှိတွေ၊ လွယ်တုံးက တရုတ်ဖြူတပ်တွေနဲ့ အတူ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ရှိကြောင်း ဘန်ကောက်မှာ သံအမတ်ကြီး ဟန်လိဝူ က အမေရိကန် သံအမတ်ကြီး ကို ပြောပြပါတယ်။ ထိုင်း−အမေရိကန် ပူးတွဲအဖွဲ့ တရားဝင် စစ်ဆေးဖို့ မရောက်ခင်လေးမှာ ထိုင်းရဲတွေဟာ လွယ်တုံးက တရုတ်ဖြူတွေကို ဝင်ခွင့်ပေးပြီး လေယာဉ်ပျက်က အစိတ်အပိုင်းတွေနဲ့ လက်နက်တွေကို ဖြုတ်သိမ်းဖယ်ရှားသွားကြတယ်လို့ မြေပြင်မှာလည်း ထိုင်းဘုရင့်ကြည်းတပ်က အရာရှိကြီး တယောက်နဲ့ ဒေသခံ ရွာသားတွေက အမေရိကန်တွေကို ပြောပြပါတယ်။ ဒါတောင်မှ စစ်ဆေးရေးအဖွဲ့က ၂၀ မီလီမီတာ ကျည်ခွံတွေကို တံဆိပ်မဲ့ လေယာဉ်ကိုယ်ထည်ထဲမှာ တွေ့ရလို့ လက်နက်တပ်ဆင်ထားတယ်ဆိုတာ ထင်ရှားပါတယ်။ ထိုင်းအစိုးရရဲ့ တရားဝင် ထုတ်ပြန်ချက်တွေ အရတော့ အသက်ရှင်ကျန်ရစ်သူ မရှိဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် လေယာဉ် အမှုထမ်း တယောက်ကို သူတို့ကယ်တင်ခဲ့ရတယ်လို့ ထိုင်းရဲတွေက ဝန်ခံတဲ့အပြင် တခြားတယောက်ကိုလည်း လေထီးနဲ့ ဆင်းသွားတာ တွေ့ရတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။2

စီအေတီ လေကြောင်းလိုင်းပိုင် စင်းလုံးငှား အရပ်ဖက် လေယာဉ် တစီးဟာ “ကရုဏာတာဝန်” နဲ့ “ကယ်ဆယ်ရေး အစားအစာ” တွေ သယ်ဆောင်သွားရင် တရုတ်နိုင်ငံ အနောက်တောင်ဘက်ကို အရောက်မှာ နောက်ဆုံးအဆက်အသွယ်ရပြီး ပျောက်ဆုံးသွားကြောင်း ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇ ရက်မှာ ထိုင်ပေက ကြေညာပါတယ်။ နောက်တရက်မှာ ဖရီးချိုင်းနားရီလစ်ဖ် အသင်းရဲ့ ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ်က “တရုတ်ဒုက္ခသည်တွေ” တွေ အတွက် ထောက်ပံ့ရေး ပစ္စည်းတွေ သွားပို့တဲ့ အင်ဂျင် လေးလုံးတပ် လေယာဉ်ကို မြန်မာ တိုက်လေယာဉ်တွေက ပစ်ချလိုက်တယ်လို့ သတင်းစာဆရာတွေကို ပြောပါတယ်။ လေယာဉ်ဟာ လက်နက်တပ်ဆင်ထားခြင်းမရှိတဲ့ စင်းလုံးငှား လေယာဉ်ဖြစ်ကြောင်း ပြောပါတယ်။ ဘယ်သူက ပို့တာလဲ၊ ဘာလေယာဉ်အမျိုးအစားလည်းဆိုကိုတော့ ဖြေဖို့ ငြင်းပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က ဆိုဗီယက်ဘက်က အမေရိကန် ယူ−၂ လေယာဉ်ကို ပစ်ချတုန်းက အဖြစ်အပျက်ကို ရည်ညွှန်းပြီးတော့ တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ ပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ် တယောက်က အမေရိကန်က ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကို မတောင်းခဲ့တာကို ထည့်ပြောပါတယ်။ ဆိုလိုတာကတော့ ထိုင်ပေကလည်း ရန်ကုန်ကို တောင်းပန်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ဆိုလိုတာပဲ ဖြစ်ပါတော့တယ်။

တရုတ်ဖြူတွေကိုင်တဲ့ အမေရိကန်လုပ် လက်နက်တွေ

တံဆိပ်မဲ့ လေယာဉ်ကြီး ပြဿနာကြောင့် ချန်ကေရှိတ် အစိုးရကို ထောက်ပံ့ပေးနေတဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုကို မြန်မာစာနယ်ဇင်းတွေက အခါအားလျော်စွာ တိုက်ခိုက်ရေးသားစရာ ရသွားပါတော့တယ်။ လေကြောင်းတိုက်ပွဲ ဖြစ်တဲ့ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက်မှာ ရန်ကုန် သတင်းစာတွေက မြန်မာစစ်တပ်က သတင်းစာဆရာတွေကို မိုင်းပါလျိုး ခေါ်ပြတဲ့သတင်းကို အပြည့်အစုံ ရေးသား ဖော်ပြကြပါတယ်။ သိမ်းဆည်းရရှိတဲ့ ပစ္စည်းတွေဟာ အမေရိကန်က လာတာ ဖြစ်ကြောင်း သတင်းတွေထဲမှာ အသားပေး ဖော်ပြထားတဲ့အပြင် အမေရိကန်က နိုင်ငံရပ်ခြားကို ကူညီတဲ့ ပစ္စည်းအဖြစ် ထင်ရှားစေတဲ့ လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်နေတဲ့ လက်ပုံတံဆိပ်ပါ သေတ္တာပါ ဓာတ်ပုံတွေလည်း ဝေဝေဆာဆာ ဖော်ပြကြပါတယ်။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက တိုက်ရိုက် သို့မဟုတ် သွယ်ဝိုက်ပြီး တရုတ်ဖြူတွေကို အဆင့်မြင့် လက်နက်တွေ ထောက်ပံ့နေတာကြောင့် မြန်မာတွေ တရုတ်ဖြူတွေကို တိုင်းပြည်က တိုက်ထုတ်ဖို့ ခက်ခဲကြောင်းကို အလေးပေး ဖော်ပြကြတယ်။ ဒေါသထွက်နေတဲ့ အရပ်သား ၈၀၀ လောက်ပါတဲ့ လူအုပ်ကြီးက ရန်ကုန်ရှိ အမေရိကန်သံရုံးကို ဝင်ရောက်စီးနင်းဖို့ ကြိုးစားတာကို မြန်မာရဲတပ်ဖွဲ့က လူစုခွဲလိုက်တဲ့အခါ လူအုပ်ကြီးက ပန်အမေရိကန်အဲယားဝေးရုံးကို မီးရှို့ဖို့ ထွက်သွားကြပါတော့တယ်။

အငြင်းပွားစရာတွေ ဖြစ်နေတဲ့ကြားထဲ ပျက်ကျသွားတဲ့ လေယာဉ်နဲ့ သိမ်းဆည်းရမိတဲ့ လက်နက်တွေဟာ ဘယ်က လာသလဲဆိုတာ သေချာ မသိရသေးပေမယ့် “အမြဲတမ်း မဟုတ်တဲ့ တပ်ဖွဲ့တွေ [တရုတ်ဖြူ] လက်ထဲမှာ တွေ့ရတဲ့ အမေရိကန် စစ်သုံးပစ္စည်းတွေဟာ မိမိတို့ မသိရဘဲ၊ မိမိတို့ကို မတိုင်ပင်ဘဲ ရောက်သွားတာဖြစ်တယ်” လို့ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈ ရက်မှာ ဝါရှင်တန်က ကြေညာပါတယ်။ တကယ်လို့ “စုံစမ်းစစ်ဆေးပြီးတဲ့နောက် မြန်မာနိုင်ငံကို ရောက်သွားတဲ့ ပစ္စည်းတွေဟာ ရှိပြီးသား [စစ်ရေးအကူအညီ အစီအစဉ်] သဘောတူညီချက်နဲ့ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေ ချိုးဖောက်ကြောင်း ထင်ရှားတယ်” ဆိုရင် မဆိုင်းမတွ မှန်မှန်ကန်ကန် အရေးယူ ဆောင်ရွက်ပေးမယ်လို့ နိုင်ငံခြားရေးဌာနက ကတိပေးပါတယ်။ အမေရိကန်သံရုံးက သူတို့စစ်သံမှူးကို ချက်ခြင်း စေလွှတ်ပြီး သိမ်းဆည်းရမိတဲ့ လက်နက်တွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ စုံစမ်းစစ်ဆေးချင်ပါတယ်လို့ ဆိုပေမယ့် မြန်မာအစိုးရ က ခဏလောက်စောင့်ဆိုင်းပြီး အင်ဒိုနီးရှား၊ ပါကစ္စတန်၊ အိန္ဒိယနဲ့ ထိုင်း စစ်သံမှူးတွေနဲ့ အတူကြမှ စစ်မြေပြင်ကို သွားကြည့်ပါလို့ ပြောပါတယ်။

မြန်မာအစိုးရက ကတိပေးထားအတိုင်း ရန်ကုန်က စစ်သံမှူးအဖွဲ့ကို ဖေဖော်ဝါရီ ၂၂ ရက်မှာ စစ်မြေပြင် လေ့လာရေး ခရီးစဉ်အဖြစ် သွားခွင့်ပေးခဲ့ပါတယ်။ မိုင်းပါလျိုးနဲ့ ကျိုင်းလပ်မှာ မြန်မာစစ်တပ် အရာရှိတွေက သိမ်းဆည်းရမိထားတဲ့ အမေရိကန်၊ ဂျပန်၊ တရုတ်ဖြူနဲ့ ဗြိတိသျှလုပ် လက်နက်နဲ့ စစ်ဝတ်တန်ဆာတွေ အမျိုးမျိုးကို ခင်းကျင်းပြသထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အမေရိကန်လုပ် ပဲ့ချိတ်အင်ဂျင်နဲ့ လေယာဉ် တာယာဘီးတွေကိုလည်း ပြထားပါတယ်။ မိုင်းပါလျိုး လေယာဉ်ကွင်းမှာ ပြင်ဆင်ထားတဲ့ ခင်းကျင်းပြသမှုမှာ လက်နက် အမြောက်အမြားနဲ့ “တာဝန်ခံ အရာရှိ၊ လေကြောင်းကုန်စည်ပို့ဆောင်ရေးဂိတ်၊ ထရဗစ် လေတပ်စခန်း၊ ကယ်လီဖိုးနီယား” ဆိုတဲ့ တံဆိပ်တွေ ပါတဲ့ ပစ္စည်းပို့ပုံးတွေ ပြထားပါတယ်။ ဆက်စပ်မှု ရှိတဲ့ အမေရိကန်လုပ် လက်နက် အနည်းငယ်ကိုပဲ ပြထားပြီး အမေရိကန် အကူအညီ အမှတ်တံဆိပ်ဖြစ်တဲ့ နှုတ်ဆက်နေတဲ့လက်ပုံပါတဲ့ ပုံးခွံ အလွတ် ၂၇ ခုကို ပြထားသေးတယ်။ ခင်းကျင်းပြသထားတဲ့ ပစ္စည်းတွေ၊ ခဲယမ်း ထုတ်လုပ်မှု အမှတ်စဉ်တွေ၊ လက်နက် အမှတ်စဉ်တွေကို အမေရိကန် အရာရှိတွေက ဓာတ်ပုံရိုက်ယူပြီးတော့ ဝါရှင်တန်၊ ထိုင်ပေက သံရုံးနဲ့ ပစိဖိတ်စစ်ဌာနချုပ် တပ်မှူးချုပ် ဆီကို ပို့ပါတယ်။ ဒီလို အခွင့်မရှိဘဲ လက်နက်တွေကို အလွဲသုံးစားပြုတာဟာ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု−တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ အကြား စစ်ရေးအကူအညီပေးရေး သဘောတူညီချက်တွေကို ချိုးဖောက်ရာ ရောက် မရောက် မေးမြန်းပါတယ်။

အမေရိကန်တွေကို ရန်ကုန်မှာ ထိန်းသိမ်းထားတဲ့ဆိုတဲ့ နောက်ထပ်ရှိသေးတဲ့ သိမ်းဆည်းရမိ လက်နက်တွေ စစ်ဆေးခွင့်ပေးမယ်လို့ မိုင်းပါလျိုးက မြန်မာအရာရှိတွေ ကတိပေးပေမယ့် ရန်ကုန် စစ်ရုံးကတော့ ခွင့်မပြုပါဘူး။ တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံက အမြဲတမ်း မဟုတ်တဲ့ တပ်ဖွဲ့တွေဆီကို “အမေရိကန်လုပ် အများစု ဖြစ်တဲ့ ခေတ်မီ စစ်သုံးပစ္စည်းတွေ အမြောက်အမြား” ထောက်ပံ့ပေးထားတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ် ဒက် ဟမ်းမားစကို ဆီ မြန်မာအစိုးရက တိုင်တန်းပါတယ်။ အဲဒီလက်နက်တွေ အကြောင်း စုံစမ်းစစ်ဆေးဖို့ မြန်မာတွေက ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု မရှိဘူးလို့ အမေရိကန်က တုံ့ပြန်ပါတယ်။

အစိုးရက စေ့ဆော်မှုကြောင့် ရေးကြတဲ့ သတင်းစာပါ ဆောင်းပါးတွေကို “မှန်ကန်မှု မရှိဘဲ အငြိုး” နဲ့ “အမေရိကန်ရဲ့ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးနဲ့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ ယေဘုယျ ဆက်ဆံရေးကို ပျက်ပြားစေလိုလို့” ရေးကြတာလို့ အမေရိကန်က စွပ်စွဲပါတယ်။ အမေရိကန်တွေကို ထုတ်ပြတဲ့ လက်နက်ဆိုလို့ ပတ္တူစအိတ်ထဲ ထည့်ထားတဲ့ စတင်းဂန်း သေနတ်တွေနဲ့ ကလင်တန်တပ်မြို့၊ အိုဟိုင်းယိုး လို့ စာထွင်းထားတဲ့ သစ်သားပြား တချပ်သာဖြစ်ပါတယ်။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက စတင်းဂန်းသေနတ်ကို အသုံးမပြုသလို တခါမှလည်း ထုတ်လုပ်ခဲ့ခြင်း မရှိပါဘူးလို့ သံအမတ်ကြီး ဝီလီယမ် ပီ စနိုးက မြန်မာတွေကို ပြောပါတယ်။ စစ်ရုံးက ထုတ်ပေးတဲ့ အမေရိကန်လုပ် ပစ္စည်းများစာရင်းကို စစ်ဆေးပြီးတဲ့အခါ သူတို့ကို ပြတဲ့ ဒီနောက်ဆုံးစာရင်းဟာ အရင်တုန်းက ပြောတဲ့ ဖမ်းဆီးရမိတယ် ဆိုတဲ့ ပစ္စည်းအရည်အတွက်ရဲ့ တဝက်တောင် မရှိတော့ဘူးလို့ အမေရိကန် စစ်သံမှူးတွေက လို့ သုံးသပ်ပါတယ်။

ရန်ကုန်က ကန့်ကွက်၊ ဝါရှင်တန်က ဖုံးဖိ

မိုင်းပါလျိုးနဲ့ ကျိုင်းလပ်က အဖြစ်အပျက်တွေ အပြီးမှာ ဝန်ကြီးချုပ် ဦးနုက သမ္မတ ဂျွန် အက်ဖ် ကနေဒီ ဆီ စာအရှည်ကြီး ရေးပါတယ်။ တရုတ်ဖြူတွေ ရှိနေတာကြောင့်၊ အမေရိကန်ရဲ့ အနီးကပ် မဟာမိတ်ဖြစ်တဲ့ ထိုင်ဝမ်းကနေ ဒီတရုတ်ဖြူတပ်တွေကို ထောက်ပံ့နေတာကြောင့် မြန်မာ့စီးပွားရေး တိုးတက်မှုနဲ့ ပြည်တွင်း သူပုန် နှိမ်နင်းရေးကို ထိခိုက်စေကြောင်း ရေးပါတယ်။ ရန်ကုန်က အမေရိကန် ဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြပွဲကြောင့် အမေရိကန်ကသာ မကူညီဘူးဆိုရင် ထိုင်ဝမ်းဟာ ရပ်တည်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူးဆိုပြီး မြန်မာတွေ တဖြည်းဖြည်း တွေးလာကြပြီလို့ ဦးနု က ရေးပါတယ်။ ဝါရှင်တန်က ထိုင်ပေကို မထိန်းချုပ်နိုင်တာဟာ နားလည်ရခက်ပြီး ဒါဟာ ရန်ကုန်နဲ့ ဝါရှင်တန် အကြားက “ရင်းနှီးတဲ့ ချစ်ကြည်မှုကို ပျက်စီးစေနိုင်တဲ့ အန္တရယ်” တခု လို့ ဦးနု က ဆိုပါတယ်။ သမ္မတ ကနေဒီ က မတ် ၆ ရက်မှာ စာပြန်ပါတယ်။ အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုက ထိုင်ဝမ်းကို အကူအညီ အမြောက်အမြား ပေးခဲ့ကြောင်းကို ဝန်ခံပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဝါရှင်တန်က အချုပ်အခြာပိုင် နိုင်ငံတခုကို ဘာလုပ်ပါလို့ အမိန့်ပေး ညွှန်ကြားလို့ မရကြောင်း ရှင်းပြပါတယ်။ ဘယ်လိုပဲ ဖြစ်ဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ တပ်တွေကို ထောက်ပံ့ပေးနေတာ ရပ်ဖို့ ဝါရှင်တန်က ထိုင်ပေကို တောင်းဆိုသွားမှာဖြစ်ပြီး သိမ်းဆည်းရမိတဲ့ လက်နက်တွေ ဘယ်ကလာသလဲဆိုတာကို စုံစမ်းစစ်ဆေးနေပါတယ်လို့ ကနေဒီ က စာပြန်ပါတယ်။

သုံးနိုင်ငံ နယ်စပ်ဒေသက သူ့တပ်တွေ ဆုတ်ခွာဖို့ ချန်ကေရှိတ်ကို အမေရိကန် တွန်းအားပေးနေသလို ထိုင်ပေမှာရှိတဲ့ အမေရိကန် သံရုံးကလည်း မိုင်းပါလျိုးမှာ သိမ်းဆည်းရမိတဲ့ “အားလုံးမဟုတ်တောင် အများစုက” ဟာ “အမေရိကန်လုပ် သို့မဟုတ် အမျိုးအစားတွေ ဖြစ်ကြပြီး ခဲယမ်းတွေကလည်း စစ်ရေး အကူအညီ အစီအစဉ်အရ ဖော်မိုဆာ [ထိုင်ဝမ်း] ကို ထောက်ပံ့ပေးထားတာတွေ” ဖြစ်တယ်လို့ သုံးသပ်ပါတယ်။ ကာကွယ်ရေးဌာနရဲ့ တရားဝင် အစီရင်ခံစာမှာတော့ သိမ်းဆည်းရမိတဲ့ ခဲယမ်းတွေကတော့ စစ်ရေးအကူအညီ အစီအစဉ်က ထောက်ပံ့ပေးထားတဲ့ ခဲယမ်းတွေဖြစ်တာ ထင်ရှားကြောင်း ဆိုပါတယ်။ သိမ်းဆည်းရမိတဲ့ လက်နက်တွေကတော့ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်နဲ့ ကိုရီးယားစစ်ပွဲခေတ်က ဗြုတ်စဗျင်းတောင်း လက်နက် အဟောင်းတွေဖြစ်ပြီး ဒီလိုမျိုး လက်နက်တွေကို ဒေသအတွင်းက လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့တွေ အတော်များများမှာ သုံးစွဲနေကြတာလည်း ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အမေရိကန်လုပ် ပစ္စည်းတွေ ဆိုတာကလည်း ခြေရာကောက်ရန် ခက်ခဲကြောင်း ဆိုပါတယ်။

ရန်ကုန်က သံအမတ်ကြီး စနိုး ကတော့ အတော်လေး ဒေါသထွက်နေပြီး ဒါဟာ ဆင်သေကို ဆိတ်သားရေနဲ့ ဖုံးတာလို့ ဆိုပါတယ်။ ကာကွယ်ရေးပစ္စည်း ထောက်ပံ့ရေးလုပ်ငန်းမှာ အတွေ့အကြုံရှိဖူးတဲ့ စနိုးဟာ အမေရိကန် အစိုးရအနေနဲ့ နိုင်ငံခြားအစိုးရတွေဆီကို ပေးပို့တဲ့ စစ်လက်နက် ပစ္စည်းတွေရဲ့ အမှတ်စဉ်တွေ၊ ထုတ်လုပ်မှု အမှတ်စဉ်တွေနဲ့ တခြား အတည်ပြုနိုင်တဲ့ အချက်အလက်တွေကို သေချာစွာ မှတ်တမ်းတင်လေ့ ရှိကြောင်းကို သူကောင်းကောင်းသိပါတယ်။ ဝါရှင်တန်မှာ အပြောအဆို ပွင့်လင်းမှု မရှိဘူးလို့ ဆိုပြီး စနိုး က ထိုင်ပေမှာရှိတဲ့ စစ်ရေးအကူအညီပေးရေး အကြံပေးအဖွဲ့ရဲ့ မှတ်တမ်းတွေတဆင့် စစ်ရေးအကူအညီ အစီအစဉ်ရဲ့ လက်နက်ခဲယမ်းတွေဟာ “တိတိကျကျ ခြေရာခံပြီး သတ်မှတ်လို့ မရဘူး” ဆိုတာ ရယ်စရာကောင်းတယ်လို့ စနိုးက ဆိုပါတယ်။

စနိုးနဲ့ ဒရမ်ရိုက် တို့နှစ်ယောက်သား သံတမန်ရေးရာ ဓမ္မဓိဋ္ဌာန်ကျမှု ရှိ မရှိနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အငြင်းအခုန် ဖြစ်ကြပါတော့တယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ တရုတ်ဖြူတွေ ဖယ်ရှားရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဝါရှင်တန်က ရိုးသားတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ရှိကြောင်း မြန်မာအစိုးရ ခေါင်းဆောင်တွေကို ထပ်မံ အာမခံနိုင်ဖို့ စနိုး က ရည်ရွယ်တယ်။ တဖက်မှာတော့ ဒရမ်ရိုက်က သိမ်းဆည်းရမိတဲ့ လက်နက်တွေအရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး ထိုင်ပေရဲ့ ကုလသမဂ္ဂက ထိုင်ခုံနေရာ အပေါ် သက်ရောက်မှု နည်းနိုင်သမျှ နည်းစေချင်တယ်။ စစ်ရေးအကူအညီ အစီအစဉ် ပြဿနာကို အချိန်တန်ရင် ဝါရှင်တန်က ထိုင်ပေနဲ့ ရှင်းလိမ့်မယ်၊ တကယ်လို့ ဒီအတော အတွင်းမှာတော့ သူ့တပ်တွေ ပြောင်းရွှေ့ထွက်ခွာရေး အတွက် တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံက ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုရင် ထိုင်ပေနဲ့ ညှိနှိုင်းမှု အားလုံးဟာ “ဘောင်ဝင်ဖို့” ပဲ ဖြစ်လိမ့်မယ်လို့ လက်ထောက် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဂျေ ဂရေဟမ် ပါဆန် က ဆုံးဖြတ်လိုက်တယ်။ မိုင်းပါလျိုးမှာ သိမ်းဆည်းရမိတဲ့ လက်နက်တွေ ဘယ်ကလာသလဲ ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်လို့ အမေရိကန် စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးကို ဘယ်လို အဖြေပဲ ထွက်ထွက် ထုတ်ပြန်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

ပါဆန်နဲ့ ဒရမ်ရိုက်က လက်နက်ပြဿနာကို သိုသိုသိပ်သိပ်ဖြစ်အောင် ဖုံးဖိနေပေမယ့် စနိုး ကတော့ ဝါရှင်တန်က လက်နက်တွေကို ခြေရာခံနိုင်စွမ်း မရှိဘူးလို့ ပြောနေတာကိုပဲ စေဒက တက်နေပါတော့တယ်။ သံအမတ်ကြီးရဲ့ ကန့်ကွက်မှုတွေကို ဘယ်သူကမှ အရေးတယူ မလုပ်ကြပါဘူး။ နောက်ပိုင်း စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးတွေကြောင့် စစ်ရေးအကူအညီ သဘောတူညီမှုကို တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံက ချိုးဖောက်တယ်ဆိုတာ ပေါ်ပေါက်လာလိမ့်မယ်လို့ လက်ထောက် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ပါဆန် က ဝန်ခံပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီလို စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးဟာ ခက်ခဲပြီး အချိန်ယူရလိမ့်မယ်၊ ပြီးတော့ ထိုင်ပေက ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ ကုလသမဂ္ဂက တရုတ်နိုင်ငံနေရာကို ခြိမ်းခြောက်လာနိုင်တာမျိုးကတော့ ထုတ်မပြောသင့်ဘူးလို့ ဆိုပါတယ်။ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုအရ အမေရိကန် စစ်ရေးအကူအညီအရ တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံကို ပေးအပ်တဲ့ လက်နက်တွေ အများအစား မပါကြောင်းသာ မြန်မာတွေကို ပြောပြရန် ပါဆန်က စနိုး ကို ညွှန်ကြားပါတယ်။ အဲဒီလို ပြောပေးခြင်းအားဖြင့် သူလည်း ဝါရှင်တန်ထုံး နှလုံးမူပြီးတော့ “လက်နက် ထောက်ပံ့ရေးနဲ့ ပတ်သက်နဲ့ မေးခွန်းကို မှုံဝါးပျောက်ကွယ်သွား” လုပ်ရပါတော့တယ်။

  1. အဲဒီ တံဆိပ်မဲ့ လေယာဉ်ဟာ ဘီ−၂၄ လစ်ဘရေတာ ကို ပြုပြင်ထားတဲ့ အင်ဂျင်လေးလုံးတပ် အမေရိကန်ရေတပ်သုံး ခရီးရှည် ကင်းလှည့် ဗုံးကြဲလေယာဉ်ဖြစ်တယ်။
  2. တကယ်တမ်းတော့ ပီဘီဖိုးဝိုင်−၂ လေယာဉ်ကနေ အလောင်းငါးလောင်း တွေ့ကြောင်း၊ တလောင်းက အမေရိကန် ဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ အလောင်းတွေကို ဘန်ကောက်ပို့ပြီး မီးသင်္ဂြိုလ်လိုက်ကြောင်း ဒေသခံ ရွာသားတွေက အမေရိကန် စစ်အရာရှိတွေကို ပြောပါတယ်။ စာရေးသူတွေကတော့ ဒီအပြောကို ထောက်ခံတဲ့ အထောက်အထားတွေ မတွေ့ခဲ့ရပါဘူး။

Join Us @ MoeMaKa Telegram
t.me@moemaka
#MoeMaKaMedia
#WhatsHappeningInMyanmar