ကိုသန်းလွင် - ပါလက်စတိုင်းခေါင်းဆောင် ဘယ်သူဖြစ်မလဲ

ကိုသန်းလွင် - ပါလက်စတိုင်းခေါင်းဆောင် ဘယ်သူဖြစ်မလဲ

(မိုးမခ) မတ် ၄ ၊ ၂၀၂၄

( ၁ ) 

စီနီယာ ဟားမတ် (Hamas) ခေါင်းဆောင်တယောက်က ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲတွင် နောက်တစ်ကြိမ် ညှိနှိုင်းလျှင် အစ္စရေးတို့ ဖမ်းဆီးထားသော သူတို့ ခေါင်းဆောင် ဘာဂူကီ (Marwan Barghouti) ကို လွှတ်ပေးရေး ပါဝင်ရမည်ဟု ပြောလိုက်ပါသည်။ လွန်ခဲ့သော ရက်သတ္တ ၃ ပတ်ကလည်း အစ္စရေးလုံခြုံရေးအရာရှိတစ်ဦးက ပါလက်စတိုင်း ခေါင်းဆောင်များထဲမှ သူသည် “အစ္စရေးနိုင်ငံနှင့် ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံ အတူယှဉ်တွဲကာ နေနိုင်စေရန် ခေါင်းဆောင်နိုင်မည့်သူ” ဟု ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

သူ၏အမည်ကို အမေရိကန်လူမျိုးများစွာက သိကြမည် မဟုတ်ပါ။ သို့သော် ပါလက်စတိုင်း ဆိုလျှင် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသမှာပဲ နေနေ အနောက်ဘက်ကမ်း (West Bank) မှာပဲနေနေ သူ့ကို သိကြပါသည်။ ထို့အတူ သူ့ကို အစ္စရေးခေါင်းဆောင် အများအပြားကလည်း သိကြပါသည်။ လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း ၃၀ ခန့်ကဆိုလျှင် ပါလက်စတိုင်း လူငယ်များထဲမှာ ဖာတာ (Fatah) အုပ်စုဝင် ပါလက်စတိုင်း ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့သူ ရာဆာ အာရာဖတ် ကို ဆက်ခံနိုင်မည့်သူအဖြစ် သိခဲ့ကြပါသည်။

( ၂ )

ထိုအချိန်စ၍ အချိန်အတော်များများကို အစ္စရေး အကျဉ်းထောင်များထဲတွင် ကျင်လည်ခဲ့ရပါသည်။ သူ၏အမှုများမှာ လူသတ်မှုနှင့် အကြမ်းဖက်သူများအသင်းကြီး၏ အဖွဲ့ဝင် ဖြစ်ခဲ့သောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ထိုအချိန်များအတွင်း သူသည် ပါလက်စတိုင်းလူမျိုးများအကြား ထင်ရှားလာပြီး ယခုအချိန်တွင် အနောက်ဘက်ကမ်းဒေသနှင့် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသတွင် ပါလက်စတိုင်းတို့၏ နောင်အနာဂတ်တွင် ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ထင်ရှားလာခဲ့သည်။

သို့သော် ပါလက်စတိုင်းလူမျိုးတို့အပေါ် အမြဲတစေ တင်းမာခဲ့သည့် ဝန်ကြီးချုပ် နာကာညာဟု အနေဖြင့် သူ့ကို လွှတ်ပေးလိမ့်မည်ဟု မမျှော်လင့်နိုင်ပါ။ အောက်တိုဘာလ ၇ ရက်နေ့က ဟာမတ်တို့၏ အစ္စရေးကို တိုက်ခိုက်မှုအပြီးတွင် အစ္စရေးအများစုကလည်း သဘောတူညီကြလိမ့်မည်ဟု ထင်ပါသည်။

သို့သော် ပါလက်စတိုင်း ခေါင်းဆောင်သစ်ကို ရှာဖွေရခြင်းမှာ အစ္စရေးနှင့်သူ၏ မဟာမိတ်များအတွက်လည်း ဂါဇာစစ်ပွဲကြီး၏နောက်တွင် တာဝန်ရှိလာပါသည်။ အမေရိကန်နှင့် အာရပ်နိုင်ငံများက စစ်ပွဲနောက်တစ်ကြိမ် မဖြစ်ပွားရေးမှာ အဓိကကျလှပါသည်။ အထူးသဖြင့် အပျက်အစီးများ များပြားလှပြီး ရိုးရိုးမဟုတ်သည့် စစ်ပွဲကြီး၏နောက်တွင် ဘာတွေ ဖြစ်လာမည်ကို စောင့်ကြည့်နေကြပါသည်။ ခေါင်းဆောင်သစ်ကို ရှာဖွေရာတွင် ဟာမတ်နှင့် မနီးစပ်သူဖြစ်ပြီး အသက်အရွယ် အိုမင်းပြီး ခြစားမှုများဖြင့် ပြည့်နေသော ပါလက်စတိုင်းအဖွဲ့ (Palistine Authority) ၏ လက်ရှိခေါင်းဆောင်အသက် ၈၈ နှစ်ရှိပြီးဖြစ်သည့် မာမုအာဘတ် (Mahmoud Abbas) ကို အလေးထိုးရန် လိုအပ်လာပါသည်။

ယခင်လက ဂါဒီးယန်း သတင်းစာကြီးနှင့် အင်တာဗျူးလုပ်ရာတွင် အိုင်လွန် (Ami Ayalon) အစ္စရေး အစိုးရ၏ တစ်ချိန်က လွန်စွာအားထားရသော ရှင်ဘတ် လုံခြုံရေးအဖွဲ့၏ ခေါင်းဆောင်နှင့် အစ္စရေး ကက်ဘိနက် ဝန်ကြီးဟောင်းဖြစ်သူက အနာဂတ် ပါလက်စတိုင်း ခေါင်းဆောင်မှာ ဘာဂူကီဖြစ်ကြောင်း သူသည်”အစ္စရေး တို့နှင့်အတူ ယှဉ်တွဲနေထိုင်ရန်အတွက် ခိုင်မာသော ဆန္ဒရှိကြောင်း၊ ပြီးသူက အစ္စရေးအကျဉ်းထောင်ထဲမှာ ရှိနေခြင်းကိုက ကျွန်တော်တို့အတွက် ကောင်းတဲ့ အခွင့်အရေးဖြစ်ပါတယ်” ဟု ပြောသည်။

ဖာတာ တို့နှင့် ပဋိပက္ခဖြစ်ခဲ့သော ဟားမတ် အုပ်စုအနေဖြင့် အဘယ်ကြောင့် ဘာဂူတီလွတ်မြောက်ရေးကို ကြိုးပမ်းနေရသည်ကို မသိရပါ။ တနည်းအားဖြင့် တွေးဆရသော် ကာတာနိုင်ငံတွင် ရှိနေသည့် ဟားမတ် ခေါင်းဆောင် ဟာနီယာ့ (Ismail Haniyah) အနေဖြင့် သူတို့၏ခေါင်းဆောင်အဖြစ် ဘာဂူတီကို ရွေးချယ်ခြင်း အပေါ် ဆိုးရွားလှသော စစ်ပွဲကြီးအပြီးတွင် ပါလက်စတိုင်းတို့ အလယ်တွင် လက်ခံကြလိမ့်မည်ဟု အစ္စရေး အစိုးရပိုင်းက ယူဆပါသည်။

၁၉၉၉ ခုနှစ်က(Oslo Accord) အော့စလို သဘောတူညီချက်အရ ပါလက်စတိုင်းကောင်စီ ဖွဲ့စည်းရာတွင် သူသည် အဖွဲ့ဝင်အသစ် အဖြစ်မှာသာ ရှိပါသေးသည်။ သေးငယ်ပြီး အလွန်စူးစိုက်အားကောင်းသော ၃၇ နှစ်အရွယ် လူငယ်ကလေးတစ်ယောက်သာ ဖြစ်ပါသည်။ သူသည် သတင်းထောက်များအတွက် အမြဲအဆင်သင့်ရှိနေပြီး ခန်းမဆောင်ထဲတွင် လူတိုင်းနှင့် သင့်တင့်အောင် နေတတ်သူ ဖြစ်ပါသည်။ များမကြာမီ သူသည် အစ္စရေးအစိုးရအဖွဲ့ဝင် လူကြီးများနှင့် ရင်းနှီးကာ ပါလက်စတိုင်း(Palestine Legistative Council) အဖွဲ့သားများနှင့် အချင်းချင်းလည်း အဆင်သင့် ရင်းနှီးအောင် နေခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က အော်စလို သဘောတူညီချက်သည် ကြီးမားသောခြေလှမ်းဖြစ်သည်ဟု ပြောလေ့ရှိပါသည်။

သူသည် ကောင်စီဝင်တစ်ယောက် ဖြစ်ရန် အများသိသော လမ်းကြောင်းအတိုင်း လျှောက်ခဲ့ပါသည်။ ၁၅ နှစ်အရွယ်တွင် ပထမဆုံး အဖမ်းခံခဲ့ရပြီး ၁၉၇၈ ခုနှစ်တွင် စာရေးသားရာ၌ အစ္စရေးအကျဉ်းထောင်များထဲတွင် အညှဉ်းဆဲခံ၊ ဖိနှိပ်ခံသူ ဖြစ်ခဲ့ရကြောင်း၊ ကြမ်းကြမ်းတမ်းတမ်း စစ်မေးခြင်းကိုလည်း ခံခဲ့ရကြောင်း ရေးသားဖူးပါသည်။ နောင်တွင် ဤအဖြစ်ကို ပြောပြရာ၌ သူသည် ပရမ်းပတာ အဖမ်းခံခဲ့ရပြီး ညှဉ်းပန်းအနှိပ်စက်ခံရသည်ဟု ပြောပါသည်။ အကျဉ်းထောင်တွင်းမှာပင် သူ၏ အလယ်တန်း စာမေးပွဲကို ဖြေဆိုအောင်မြင်ခဲ့ပြီး ဟီဘရူးဘာသာကို သင်ခဲ့သည်။ သူ ထောင်မှလွတ်သော် အနောက်ဘက်ကမ်း၌ရှိသော Birzeit University ၌ ပညာသင်ခဲ့ရသည်။ ထိုတက္ကသိုလ်မှာ ပါလက်စတိုင်း တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများကို မွေးဖွားပေးရာ နေရာ ဖြစ်ခဲ့သည်။ နောက် အင်တီဖာတာ (Intifada) တွင် တက်ကြွသူ ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက် ဖြစ်လာခဲ့သည်။

၁၉၈၈ ခုနှစ်တွင် အဖမ်းခံရပြီး ဂျော်ဒန်နိုင်ငံသို့ အပို့ခံရသည်။ အော့စလို သဘောတူညီချက်အရ အစ္စရေးသို့ ပြန်လာပြီး ပါလက်စတိုင်း ကောင်စီဝင် ဖြစ်လာပါသည်။ ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ် တိုင်းမဂ္ဂဇင်းတွင် ပါလက်စတိုင်းထဲမှ အလားလာရှိသော ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်အဖြစ် ဖော်ပြခြင်းခံရသည်။ ရာဆာအာရာဖတ်ကို အမွေခံသူများ (Arafat’s Heir) ဟူသော ခေါင်းစဉ်အောက်တွင် ဖော်ပြခဲ့ပါသည်။ မစ္စတာ အရာဖတ်က နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်များသို့ သွားရောက်ပြီး အစ္စရေးကို တိုက်ခိုက်နေစဉ်က သူတို့သည် အနောက်ဘက်ကမ်းနှင့် ဂါဇာ ကမ်းမြောင်ဒေသတို့တွင်နေပြီး တော်လှန်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပါသည်။ သူတို့သည် အစ္စရေးတို့ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် နေခဲ့ပြီး အစ္စရေး၏ အောင်မြင်မှုများကိုလည်း အနီးကပ်တွေ့မြင်ခဲ့ကြသည်။ သူတို့ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရပါကလည်း ထိုအတိုင်းပင် ဆောင်ရွက်မည်ဟု သန္နိဋ္ဌာန်ချထားသူများ ဖြစ်ကြပါသည်။

ထိုပါလက်စတိုင်း လူငယ်များမှာ ရာဆာအာရာဖတ်ကိုပင် ချဲ့လင့်လုပ်လိုသူများ ဖြစ်ကြပြီး ကောင်စီ အစည်းအဝေးများတွင် အမိန့်ဖြင့် ခိုင်းစေခြင်းကို ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြသူများ ဖြစ်သည်။ တခါတရံ အစည်းအဝေး ကျင်းပနေစဉ်မှာပင် စည်းဝေးခန်းမအတွင်းမှ ထွက်ခွာသွားခဲ့ကြသူများ ဖြစ်သည်။ ထိုကဲ့သို့သော အစည်းအဝေ; တစ်ခုတွင် ရာပေါင်းများစွာသော ဟားမတ်နှင့် အစ္စလာမ်စစ်သွေးကြွ (Islamic Jihard) များကို ဗုံးခွဲမှုများအတွက် ဖမ်းဆီးရန် အမိန့်ပေးခံရသူများ၏ အမည်စာရင်းကို လူသိရှင်ကြား ကြေညာရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြ သည်။ အစည်းအရုံးအတွင်း အမိန့်ကို တသဝေမတိမ်း လိုက်နာရန်လိုအပ်သော မစ္စတာအာရာဖတ်၏ လုပ်ရပ်ကို နားမလည်နိုင်ခဲ့ကြ။ ထိုစဉ်က ဤသို့ ဖမ်းဆီးခြင်းကို အစ္စရေးနှင့် အမေရိကန်တို့က ထောက်ခံခဲ့ကြသည်။

အော်စလိုသဘောတူညီမှုသည် တဖြည်းဖြည်းပျောက်ကွယ်သွားသည့်နည်းတူ မစ္စတာ ဘာဂူတီ၏ အပေါင်းအပါတို့၏ စိတ်ကူးစိတ်သန်းများသည်လည်း ခရီးမစမီကပင် ပြိုလဲခဲ့ရသည်။ မစ္စတာ တာဂူတီမှာ များမကြာမီ အစ္စရေးတို့၏ အတိုက်အခံဖြစ်ရန် ဖန်တီးလာပြန်ပါသည်။ 

၂၀၀၂ တွင် သူ အဖမ်းခံခဲ့ရပြီး အစ္စရေး မြို့ပြတရားရုံတွင် လူသတ်မှုနှင့် အကြမ်းဖက်မှုများနှင့် တရားစွဲဆိုခြင်းခံခဲ့ရသည်။ သူ့ကို ရုံးထုတ်စဉ် ပထမ သူက ရုံးကို အသိအမှတ်မပြုဘဲ အစ္စရေးဆန့်ကျင်ရေးစကားများကို ဟီဘရူးဘာသာဖြင့် အော်ဟစ်နေခဲ့သည်။ သူက အစ္စရေးကို စွဲချက်တင်လိုသည်ဟု ပြောသည်။ ဒုတိယအကြိမ် ရုံးထုတ်သောအခါ ဆန့်ကျင်ရေးအယူအဆမှာ ပိုမိုပြင်းထန်လာခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင် တသက်တကျွန်းကို နှစ်ကြိမ်ကျခံရန်နှင့် ထောင်အနှစ် ၄၀ ချမှတ်ခံခဲ့ရသည်။ ထိုစဉ်က တရားရုံးမှ အမြင့်ဆုံး ပေးနိုင်သည့် ပြစ်ဒဏ်များ ဖြစ်ပါသည်။

သူသည် သူ့မိန်းမ ဖာဒဝါ (Fadwa Barghouti) အကူအညီနှင့် အတွင်းထောင်ထဲတွင် နိုင်ငံရေးအရ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ဖြစ်နေခဲ့ပါသည်။ သူ့အယူအဆကို မကြာခဏ ထုတ်ဖော်ပြောကြားလေ့ရှိသည်။ အစ္စရေးနိုင်ငံနှင့်အတူ ယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးနှင့် သူတို့အုပ်ချုပ်မှု ဆန့်ကျင်ရေးဝါဒများအကြားတွင် ရှိနေခဲ့သည်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် ပါလက်စတိုင်း အကျဉ်းသားများ ပူးပေါင်း၍ အစာငတ်ခံဆန္ဒပြခြင်းကို ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ထိုအကြောင်းများကို တိုင်းမဂ္ဂဇင်းတွင် ရေး၍ ကမ္ဘာသို့ တင်ပြခဲ့ပါသည်။

( ၃ )

လွန်ခဲ့သည့် သြဂုတ်လအတွင်းက မစ္စ ဘာဂူတီသည် အမေရိကန်၊ အာရပ်ကမ္ဘာနှင့် ဥရောပနိုင်ငံများမှ ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် အစည်းအဝေးလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ရည်ရွယ်ချက်မှာ သူ့ယောကျ်ားကို ထောင်မှလွှတ်ပေးပြီး မစ္စတာအာရာဖတ်၏ အရိုက်အရာကို ဆက်ခံရန် ဖြစ်ပါသည်။ သူသည် ပါလက်စတိုင်း လှုပ်ရှားမှုကြီးကို ဦးစီးဦးဆောင်သူ ဖြစ်လာပါလိမ့်မည်။ ထိုအစည်းအဝေးတွင် အီဂျစ်နှင့် ဂျော်ဒန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အာရပ်အဖွဲ့ (Arab League) ၏ အတွေးတွေ အတွင်းရေးမှူးတို့ ပါသည်ဟု သိရပြီး ဆွေးနွေးကြသည့် အကြောင်းအရာကိုမှု မသိရသေးပါ။ ယခုလို အခြေအနေမျိုးတွင် မစ္စတာ ဘာဂူတီကို လွှတ်ပေးရေးမှာ မဖြစ်နိုင်သေးပါ။ သို့သော် ပါလက်စတိုင်းတို့အကြားတွင် အစ္စရေးနှင့် နှစ်နိုင်ငံ ပူးပေါင်းနေထိုင်ရေး အမြင်ရှိသူမှာ ရှားပါးလိမ့်မည်။

ကိုသန်းလွင်

Ref: An urgent serch for Palestinian leadership By Serge Schnemann NY Times Ferbruary 16 2024

Join Us @ MoeMaKa Telegram
t.me@moemaka
#MoeMaKaMedia
#WhatsHappeningInMyanmar