Breaking News

ကိုသန်းလွင် ● အာရပ်နိုင်ငံများ၏ ဒီမိုကရေစီအရေး

ကိုသန်းလွင် ● အာရပ်နိုင်ငံများ၏ ဒီမိုကရေစီအရေး
(မိုးမခ) ဇူလိုင် ၁၅၊ ၂၀၁၉

(၁)
၂၀၁၁ ခုနှစ် အာရပ်နွေဦးကာလတော်လှန်ရေးဖြစ်ပွားစဉ်ကစ၍ ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားနှင့် အာရပ်စော်ဘွားများ နိုင်ငံ (UAE - United Arab Emirates) တို့သည် စစ်တပ်အာဏာရှင်များနှင့် အာဏာရှင်စနစ်များကို ထူထောင်နိုင်ရန် အားသွန်ခွန်စိုက်လုံးပန်းလျက်ရှိကြပါသည်။ သူတို့သည် ဘာရိန်းနိုင်ငံ အုံ့ကြွမှု နှိမ်နင်းဖို့ကို အားပေးခဲ့ကြသည်။ စစ်တပ်ဦးစီးသော အာဏာ ရှင်စနစ်ကို အီဂျစ်နိုင်ငံတွင်ပေါ်ပေါက်အောင် ငွေကြေးကိုပုံအော ထောက်ပံ့ခဲ့ကြပါသည်။ လစ်ဗျားနိုင်ငံတွင်ဖောက်ပြန်သည် ဟုယူဆရသော စစ်တပ်ခေါင်းဆောင်ကို အားပေးခဲ့ပြီး ယီမင်နိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ပြောင်းလဲရန်ကြိုးစားနေခြင်းကို ဝင်ရောက်နှောက်ယှက်ပြီး ပြည်တွင်းစစ်ကိုရှည်ကြာစေခဲ့ပါသည်။

(၂)
ဆော်ဒီအာရေဗီးယားနှင့် အာရပ်စော်ဘွားများနိုင်ငံတို့၏ ဒီမိုကရေစီရေးကို ဆန့်ကျင်သောလှုပ်ရှားမှုများမှာ တဖြေးဖြေး ပုံ ပေါ်လာနေပြီး ဆူဒန်နိုင်ငံတွင် စစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများသည် ဒီမိုကရေစီရေးဆန္ဒပြသူများကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် နှိမ်နင်းလျက် ရှိပါသည်။

ဇွန်လ ၃ ရက်နေ့က ဆူဒန်စစ်တပ်သည် မြို့တော်ခါတွန်တွင် ဆန္ဒပြသူများကိုပစ်ခတ်ခဲ့ရာ ဆန္ဒပြသူ ၁၀၀ ကျော် သေဆုံး၍ လူ ၅၀၀ ကျော်ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြပါသည်။ အင်တာနက်ကို ပိတ်ထားသည့်တိုင် သွေးထွက်သံယိုဖြစ်ရမှု ဗွီဒီယိုများမှာ တစ တစ ပြန့်နှံ့နေခဲ့ပါသည်။ ဆရာဝန်များကို အဖွဲ့လိုက်ဝိုင်း၍ မုဒိန်းကျင့်ခြင်း၊ အပိုင်းပိုင်းဖြစ်နေသော ဆန္ဒပြသူများ၏ ခန္ဓာကိုယ် များ ဆန္ဒပြသူများကို ပိတ်လှောင်၍ မီးလောင်တိုက်သွင်းခြင်းတို့မှာ မမြင်ချင်အဆုံး ဖြစ်ပါသည်။

ထိုသတ်ဖြတ်မှုများအတွက် တာဝန်အရှိဆုံးမှာ ဂျင်နရယ် ဘာဟန် Lt-Gen Abdel Fattah Burhan နှင့် ဂျင်နရယ် ဟမ်ဒမ် (Lt- Gen Mohammed Hamdan) တို့ဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့သည် နိုင်ငံသမ္မတဖြစ်သူ အိုမာ ဘာရှီရာ (Omar Hassen al –Bashir) ကိုဖြုတ်ချပြီး ဒီမိုကရေစီအသွင် ကူးပြောင်းရေးကာလကို တာဝန်ယူထားရသူနှစ်ဦးဖြစ်ပါသည်။ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဟမ်ဒမ်မှာ ဒါဖာတွင် လူသတ်ရာ၌ (Genocide) နာမည်ကြီးသည့် (Rapid Support Forces) တို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည့်စစ်တပ်ကို တာ ဝန်ယူရသူဖြစ်ပါသည်။

ဤကဲ့သို့ဆန္ဒပြသူများအပေါ် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများမှာ စစ်ကောင်စီနှင့် ဆန္ဒပြသူများအကြား ညှိနှိုင်းဖြေရှင်းမှုများ မ အောင်မြင်ဘဲ လိပ်ခဲတင်းတင်းဖြစ်ခဲ့ရသည့်နောက်ပိုင်းတွင်ဖြစ်ပါသည်။ ဆန္ဒပြသူများက အာဏာကို ချက်ချင်းလွှဲပြောင်း ပေးစေလိုသည်။ စစ်ကောင်စီက ဒီမိုကရေစီရွေးကောက်ပွဲများ မပြီးမချင်း အာဏာကိုထိန်းသိမ်းထားလိုသည်။ ရွေးကောက် ပွဲများမှာ ၉ လအတွင်း ကျင်းပရန်ရှိပါသည်။

ဆန္ဒပြသူများကို စိုးရိမ်ကြသည်မှာ စစ်တပ်ကဦးစီးကျင်းပသော ရွေးကောက်ပွဲများသည် လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတသော ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်ဖွယ်မရှိဘဲ စစ်ဏာရှင်တစ်ယောက်ကို ရွေးကောက်ရမည်ကို မလိုလားခြင်းဖြစ်ပါသည်။ အီဂျစ်တွင် ၂၀၁၄ ခုနှစ်က ဗိုလ်ချုပ်ကြီးစီစီ (Field Marshal Abdel Fattah el-Sisi) အာဏာရလာသကဲ့သို့ ဆူဒန်တွင်လည်း အလားတူဖြစ် ရပ်မျိုးကို မဖြစ်စေလိုပါ။ ဆန္ဒပြသမားများက “သူတို့သည် နိုင်လျင် နိုင်မည်၊ မနိုင်လျင် အီဂျစ်လိုဖြစ်မည်” ဟု ယုံကြည်နေ ကြပါသည်။

ဆူဒန်၏ဒီမိုကရေစီရေး တောင်းဆိုသူများသည် မစ္စတာစီစီကို အီဂျစ်တွင် အာဏာရရှိအောင်တွန်းတင်ပေးသော အင်အား စုက ဆူဒန်တွင်လည်း သူတို့ကိုသူတို့ ကြိုးဆွဲစေခိုင်းမှာကို မလိုလားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁၄ ရက်နေ့က အီဂျစ်နိုင်ငံ ရာဘ (Rabaa) စကွဲယားတွင် ဆန္ဒပြသူများကို အီဂျစ်စစ်တပ်က သေနတ်ဖြင့်ပစ်ခတ်ခဲ့ရာ နာရီပိုင်းအတွင်းလူ ၈၀၀ ကျော်သေဆုံးခဲ့ရသည်။ ထိုဆန္ဒပြပွဲမပြီးမှီနှင့် ပြီးသွားသောအခါ ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားနှင့် အာရပ်စော်ဘွားများ နိုင်ငံတို့က သံတမာန်ရေးဆိုင်ရာ အထောက်အပံ့များအပြင် ဘီလီယံချီသော ဒေါ်လာငွေများကို ထောက်ပံ့ခဲ့ပါသည်။
၂၀၁၅ မှ စပြီး ဆူဒန်မှစစ်ဗိုလ်ချုပ်နှစ်ဦးစလုံးမှာ ထိုနိုင်ငံများနှင့်ရင်းနှီးသော ဆက်ဆံမှုများရှိခဲ့ပါသည်။ ဆူဒန်စစ်သား တစ်သောင်းကျော် ယီမင်နိုင်ငံ စစ်ပွဲတွင် ပါဝင်ပတ်သက်နေပါသည်။

မစ္စတာဘာရှီရာမှာ ဧပြီလအတွင်းက အထွေထွေသပိတ်နှင့်ရင်ဆိုင်ခဲ့ရာ ဆူဒန်စစ်တပ်က မစ္စတာဘာရှီရာ၏ အုပ်ချုပ်မှုအဆုံးသတ်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ဆူဒန်မှရန်ပုံငွေရရှိရေးအတွက် အဖွဲ့တဖွဲ့ အီဂျစ်နိုင်ငံ ကိုင်ရိုမြို့သို့စေလွတ်ခဲ့ရာ ၎င်းတို့က အီဂျစ်၊ ဆော်ဒီနှင့် အာရပ်စော်ဘွားများနိုင်ငံတို့မှ ငွေကြေးထောက်ပံ့မှုနှင့် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာအထောက်အပံ့ကို တောင်းခံခဲ့ပြီး ဆူဒန်အနေဖြင့် အခြားအစ္စလာမ်နိုင်ငံများဖြစ်ကြသောတူရကီနှင့် ကာတာတို့မှ ထောက်ပံ့ငွေကို ဆူဒန်ခေါင်း ဆောင် ဘာရှီရာကတောင်းခံမှုကို အလိုမရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့ ကြသည်။

စစ်ကောင်စီက လိုလားသလို ဧပြီလ ၂၁ ရက်နေ့က ဒေါ်လာငွေ ၃ ဘီလီယံကိုပေးရန် အတည်ပြုပေးခဲ့သည်။ သို့တစေ ဆန္ဒပြသူများက သူတို့အရှိန်အဟုန်မှာ ရပ်တန့်မသွားဘဲ လူအုပ်မှာ ကြီးထွားလာခဲ့သည်။

မေလကုန်လောက်တွင် ဂျင်နရယ်ဟမ်ဒမ်က ဆော်ဒီမင်းသား ဆော်လမွန်ကိုတွေ့ရှိခဲ့ပြီး စစ်ကောင်စီနှင့် ဆော်ဒီ တို့ရင်းနှီး မှုကို ထပ်မံအတည်ပြုခဲ့သည်။ ဂျင်နရယ်ဘာဟမ်ကလည်း အီဂျစ်သမ္မတစီစီနှင့် အာရပ်စော်ဘွားများ နိုင်ငံ၏ခေါင်းဆောင် မင်းသား ဇာရက်နှင့် တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ သူတို့သည် ထိုသို့တွေ့ဆုံပြီးမှအပြန်တွင် ဆန္ဒပြသမားများကို နှိမ်နင်းရာတွင် ပိုမိုရဲ တင်းလာခဲ့ပါသည်။ သူတို့သည်ဆန္ဒပြသူများနှင့်ဆွေးနွေးပွဲမှာ မအောင်မြင်ကြောင်း၊ အာဏာလွှဲပြောင်းရေးကိုသဘောမတူကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ အတိုက်အခံတို့သည် “နိုင်ငံတော်၏ လုံခြုံရေးကိုထိခိုက်နေကြောင်း” ကြေညာပြီး အယ်ဂျာ ဇီးယား (Al Jazeera) သတင်းဌာနကို နိုင်ငံတွင်းမှနှင်ထုတ်ခဲ့သည်။

ထို့နောက် ဇွန်လ ၃ ရက်နေ့က အဓိဂရုဏ်းဖြေရှင်းခဲ့ရာ ၎င်းတို့မှာ ၂၀၁၁ ခုနှစ်က ဘာရိန်းနိုင်ငံ ပါးလ် (Pearl) စကွဲယား နှိမ်နင်းမှုနှင့် အီဂျစ်နိုင်ငံမှ လူသတ်ပွဲများအတိုင်းပင်ဖြစ်သည်။

ဂျာနယ်လစ်များက အဓိကရုဏ်းဖြေရှင်းပုံကို ဗွီဒီယိုရိုက်ပြီး ပြည်ပကိုရောက်အောင်ပို့ပေးကြရာ ဆူဒန်စစ်တပ်က အာရပ် စော်ဘွားများနိုင်ငံစစ်တပ်သုံး ပစ္စည်းများကိုသုံးစွဲခဲ့ကြကြောင်း တွေ့ရှိကြရသည်။ ဆော်ဒီအာရေးဗီးယား ထိန်းချုပ်ထားသော တွစ်တာ အကောင့်မှဆူဒန်စစ်တပ်ကို ထောက်ခံကြောင်း ဆန္ဒပြသူများကို ရန်သူများသဖွယ်  သတ်မှတ်နှိမ်နင်းကြပုံများကို ထောက်ခံရေးသားထားသည်။

ဆော်ဒီနှင့် အာရပ်စော်ဘွားများနိုင်ငံတို့က ဆူဒန်နိုင်ငံ၏ အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလ စစ်တပ်က ပြည်သူများအပေါ် ဖိနှိပ် မှုများကို အမေရိကန်တို့က မီးမောင်းထိုးပြလိုက်ပါသည်။ လူသတ်ပွဲပြီးဆုံးသွားသောအခါ လက်ထောက်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဟေးလ် (David Hale) က ဆော်ဒီလက်ထောက်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးနှင့် စော်ဘွားများနိုင်ငံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးတို့ထံ ဖုန်း ခေါ် ဆက်သွယ်ခဲ့သည်။ ဆူဒန်၌ ဤကဲ့သို့သတ်ဖြတ်မှုများကို ရှုံ့ချလိုက်ပြီး ဆူဒန်ပြည်သူတို့၏ ဒီမိုကရေစီရေးမှာ ပြည်သူ တို့၏ဆန္ဒအတိုင်း အပြည့်အဝဖြစ်အောင် လုပ်ပေးရန်လိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ဆော်ဒီနိုင်ငံနှင့် စော်ဘွားများနိုင်ငံတို့မှ ပြန်လည်ရှင်းလင်းရာတွင် သူတို့၏ ပါဝင်ပတ်သတ်မှုမှာ ဤအရေးကိစ္စများတွင် အာရပ်အကြမ်းဖက်သမားများမပါဝင်လာရေးနှင့် ဒေသတွင်းတည်ငြိမ်ရေးတို့ကိုသာ ဦးတည်ပါသည်ဟု ဖြေရှင်းသည်။

သို့သော်လည်း ဘာရှီရာကို ဆန္ဒပြသည်ဆိုရာဝယ် ၎င်းသည် အစ္စလာမ်အစွန်းရောက်တယောက်ဖြစ်သည်။ ဆန္ဒပြသူခေါင်း ဆောင်က စစ်တပ်နှင့်စေ့စပ်ဆွေးနွေးနေသူမှာ အစ္စလာမ်အစွန်းရောက်ဝါဒီမဟုတ်ပေ။ ဆော်ဒီနှင့် စော်ဘွားများနိုင်ငံတို့ စိုးရိမ်ကြသည်မှာ ဤအုံ့ကြွမှုများသည် သူတို့နိုင်ငံများကိုကူးစက်လာမှာကို စိုးရိမ်သောကြောင့်သာ ဖြစ်သည်။

(၃)
စစ်ကောင်စီနှင့် ဆန္ဒပြသူများအကြား စေ့စပ်သူအဖြစ် အီသီယိုပီးယားနိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ် အာမက် (Abiy Ahmed) က ဆောင်ရွက်သည်။ အမေရိကန်ကလည်း စိုးရိမ်သည်ဟုသာပြောပြီး ဘာမှမလုပ်ဘဲဖြစ်နေသည်။ ဆူဒန်နိုင်ငံမှ သတ်ဖြတ်မှု များကို မကျေနပ်၍ အာဖရိကန်ယူနီယံ (African Union) က ဆူဒန်နိုင်ငံကို အသင်းဝင်အဖြစ်မှ ရုတ်သိမ်းထားသည်။ သူတို့က အသွင်ကူးပြောင်းရေးကာလကို အရပ်ဖက်သားကသာ ဦးဆောင်စေလိုသည်။

သို့သော်စစ်တပ်ကဦးဆောင်နေမှုမှာ နိုင်ငံရေးအရ ထောက်ခံမှုရနေသ၍၊ ငွေကြေးထောက်ပံ့မှုရနေသ၍၊ အင် အားတောင့် တင်းနေသ၍ လိုက်နာစရာအကြောင်းမရှိပေ။ ဆန္ဒပြသူများကလည်း အလျော့မပေး။ စစ်တပ်က နောက်တစ်ကြိမ်တိုက်ခိုက် လာသည်။ သို့သော် ဆန္ဒပြသူများက အလျော့ပေးမည့်လက္ခဏာမရှိပေ။

ကိုသန်းလွင်

Ref: The princes who wants to destroy any hope for Arab Democracy by Lyad Baghdadi New York Times June 11,2019