ကိုသန်းလွင် — ဒီမိုကရေစီ နှင့် အော်တိုကရေစီ
ကိုသန်းလွင် — ဒီမိုကရေစီ နှင့် အော်တိုကရေစီ
(မိုးမခ) ဧပြီ ၈၊ ၂၀၂၂
( ၁ )
သမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန် ကပြောသည်မှာ ဒီမိုကရေစီနှင့် အော်တိုကရေစီ တို့သည်ကျွန်တော်တို့ လက်ရှိဘ၀ ကို အဆုံးအဖြတ်ပေးသော ပဋိပက္ခများ ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် မည်သည့်စနစ်က ဖိအားအများဆုံး အချိန်တွင် ခံနိုင်ရည်ရှိသည်ကို ဆန်းစစ်ကြည့်ရန်လိုပါသည်။
လွန်ခဲ့သော အချိန်များတွင် အော်တိုကရေစီက သာသည်ဟု ထင်စရာ ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ အာဏာသည် ဗဟိုမှာသာ စုထားသဖြင့် ခေါင်းဆောင်များသည် အချိန်တိုကလေးအတွင်း အပြောင်းအလဲများ ပြုလုပ်နိုင်ကြပါသည်။ သူတို့၏ ကိုင်တွယ်ရမည့် အကြောင်းအရာနှင့်နည်းလမ်းများကို ခဏအတွင်း ပြောင်းလဲပစ်နိုင်ကြပါသည်။ တရုတ်ပြည်တွင် အော်တိုကရေစီက များစွာသောလူတို့အတွက် ချမ်းသာမှုကို ပေးနိုင်ကြောင်း သက်သေပြခဲ့ပါသည်။ ကမ္ဘာ့နေရာ များစွာတို့တွင် အော်တိုကရေစီက နေရာရပြီး ဒီမိုကရေစီ၏အရောင်မှာ မှေးမှိန်ခဲ့ရပါသည်။
( ၂ )
ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများတွင် အာဏာကို တနေရာတည်းတွင် စုစည်း၍မထားပါ။ နေရာအနှံ့ မိမိလုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် နေရာတို့ကို သတ်မှတ် ထားရှိပါသည်။ ထို့ကြောင့် လူတစ်ယောက်လျှင် တမျိုးဝါဒ အယူအဆကွဲပြားနေသဖြင့် လုပ်စရာကိုင်စရာ ရှိသည်တို့ကို ချက်ချင်း လုပ်ကိုင်၍ မရပါ။ အမေရိကန်တို့၏ နိုင်ငံရေးစနစ်တွင် ထိုလက္ခဏာကို ထင်ထင်ရှားရှား တွေ့ရှိရပါသည်။ တိုင်းပြည်က မမျှော်လင့်ဘဲ အော်တိုကရက်တစ်ဦးကို သမ္မတအဖြစ် တင်မြှောက်လိုက်သောအခါ မမျှော်လင့်သော အဖြစ်အပျက်အကြောင်းများစွာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါသည်။ စာရေးဆရာများစွာက ဒီမိုကရေစီသည် သေဆုံးသွားပြီဟု ရေးသားကြပါသည်။
သို့ပါသော်လည်း လွန်ခဲ့သော ရက်သတ္တပတ်အနည်းငယ်က အခြေအနေကို တမျိုးထင်ရှားစေခဲ့ပြန်ပါ သည်။ အော်တိုကရေစီ၏ လက်အောက်တွင် တည်ရှိသဖြင့် အစိုးရတစ်ခုသည် လုပ်ဆောင်ချက်များသည် မှားယွင်းပြီး ၎င်း၏ပျော့ကွက်များစွာကို တွေ့လာရပါသည်။ ဤအရာသည် ဒီမိုကရေစီအတွက် အောင်ပွဲခံစရာ မလိုပါ။ ဤအခြေအနေသည် အော်တိုကရေစီစနစ်၏ မလုံခြုံမှု မတည်ငြိမ်မှု အာဏာရှင်ဝါဒတို့၏ ချို့ယွင်းချက်တို့ကို ကြည့်ရှုရန်သာ ဖြစ်ပါသည်။
လူပေါင်းများစွာတို့၏ စုပေါင်းတွေးခေါ်ခြင်းသည်လူတစ်ဦးတစ်ယောက်တည်း၏ မိမိလိုရာစွဲ၍ တွေးခေါ်ခြင်း ထက် များစွာသာလွန်ပါသည်။ အစိုးရပေါင်းများစွာတို့တွင် သတင်းအရင်းအမြစ်သည် မည်သို့ တစ်ဦးမှတစ်ဦးသို့ ကူးပြောင်းသည်ကို ကြည့်ရပါမည်။ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံများတွင် ဆုံးဖြတ်ချက်များချရာတွင် အနည်းနှင့်အများလူသိရှင်ကြား ချကြရပါသည်။ ဘာသာရပ်ကို ကျွမ်းကျင်သူ ထောင်ပေါင်းများစွာတို့ထဲမှ သဘောထားကို ယူကြရပါသည်။ များစွာသော စီးပွားရေးပညာရှင်များက ငွေကြေးဖောင်းပွခြင်းသည် ပြဿနာမဟုတ်ပါဟု ဆိုကြသည်။ ထိုအချိန်တွင် ဆန်မား (Larry Summers) နှင့် အခြားပုဂ္ဂိုလ်များက ပြဿနာတက်လိမ့်မည်ဟု ပြောကြသည်။ သူတို့ ပြောသည့်အတိုင်း ဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။ ကျွန်တော်တို့သည် အမှားများစွာကို ပြုလုပ်ကြသည်။ သို့သော် စနစ်ကြီးက ထိုအမှားများမှ သင်ခန်းစာယူပါသည်။
မကြာခဏ အော်တိုကရေစီခေတ်တွင် ဆုံးဖြတ်ချက်များကို သေးငယ်သော အသိုင်းအဝိုင်းရှိလူများက ချကြသည်။ အာဏာက သတင်းအချက်အလက်စီးဆင်းမှုကိုအနှောင့်အယှက်ပေးပါသည်။ ဗလာဒီမီယာပူတင်က ယူကရိန်းနိုင်ငံသားများ ဘာကို အလိုရှိသည်ဆိုသည်ကို နားမလည်ပါ။ သူတို့ ဘယ်လို ပြန်လည်တိုက်ခိုက်ကြ လိမ့်မည်ကို မသိပါ။ သူ၏ စစ်တပ်အတွင်းတွင် ခြစားမှုများ၊ သူများပစ္စည်းကို ခိုးယူလိုသူများနှင့် ပြည့်နေကြောင်းကို သူ မသိပါ။
လူများသည် ယခုအခါ သူတို့ဘဝမှ ရနိုင်သမျှကို အများဆုံး ရယူလိုကြပါသည်။ လစ်ဘရယ်ဝါဒ၏ အယူအဆမှာ လူများကို မိမိတို့ဆန္ဒပြည့်ဝဖို့ လုပ်ဆောင်ကြရာတွင် အများကို မထိခိုက်သမျှ လွတ်လွတ်လပ်လပ်နေခွင့် ပေးရမည် ဖြစ်သည်။ အော်တိုကရက်များက လူတို့၏ လွတ်လပ်မှုကို ထိန်းချုပ်ရန် အမိန့်ဖြင့် ပြဋ္ဌာန်းသည်။ ယခု အခါ ရုရှားနိုင်ငံ၏ အတော်ဆုံး အချွန်ဆုံး လူများသည် အမိမြေကို စွန့်ခွာ၍ ထွက်ပြေးနေကြပါသည်။ ဂျပန်နိုင်ငံဆိုင်ရာ အမေရိကန် သံအမတ် အီမန်နျူရယ် (Rahm Emanuel) က ဟောင်ကောင်သည်လည်း အဆိုးရွားဆုံး ဘရိန်းဒရိန်းကိုခံစားနေရသည်ဟု ပြောပါသည်။ ဘလွန်းဘတ် (Bloomberg) သတင်းဌာနက ဤသို့ လူတော် လူကောင်းများ စွန့်ခွာသွားမှုကြောင့် ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေးနှင့် ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စများဆောင်ရွက်ရာတွင် ချို့ယွင်းမှုများကို လာမည့်နှစ်များတွင် တွေ့ရမည်ဟု ဟောကိန်းထုတ်သည်။ အမေရိကန်ကုမ္ပဏီများတွင်တရုတ်ပြည်မှ အေအိုင် (AI) ပညာရှင်များ ရောက်ရှိလာကြပါသည်။ လူတို့သည် ရွေးချယ်ခွင့် ရှိနေသမျှ မိမိတို့ အလိုဆန္ဒကို အပြည့်ပေးနိုင်ဆုံး နေရာသို့သာ သွားကြပါသည်။
အစည်းအရုံးများသည် လူမိုက်တို့ ကြီးစိုးသည့် အဖွဲ့အစည်းကြီး ဖြစ်လာပါသည်။ အော်တိုကရေစီစနစ် တွင် လူတို့သည် အစည်းအရုံးအလိုကျ မိမိပြိုင်ဘက်များကို ကျော်လွှားကာ ရာထူးတက်ကြရသည်။ အကြင်နာ ကင်းမဲ့သော နည်းလမ်းကို အသုံးပြုသူသည် တခြားသူများကလည်း သူ့လိုပင် နည်းလမ်းကို သုံးကြမည်ကို သိ သောကြောင့် သူတို့သည် စိုးရိမ်စိတ်ဝင်ကာ အမြဲတစေ အာဏာရှင်ဆန်ဆန် ပြုမူတတ်ကြပါသည်။ သူတို့သည် သာ နိုင်ငံတော်ဖြစ်၍ နိုင်ငံတော်မှာလည်း သူတို့ပင် ဖြစ်နေကြပါသည်။ ၎င်းတို့ကို ဆန့်ကျင်လာသူ ရန်သူကို အပြီးတိုင်ချေမှုန်းကြပါသည်။
သူတို့က ပညာတက်သူများကို ရွံမုန်းကြပြီး အတော်ဆုံးနှင့် အကောင်းဆုံးလူများကို အလုပ်အတွက် မရွေးချယ်ကြပါ။ ထိုလူများက သူတို့ကို ပုန်ကန်လာကြမည်ကို စိုးရိမ်သောကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။ သူတို့သည် ခပ်ချာချာလူများနှင့် အလယ်အလတ်တန်းစား လူများကိုသာ ငှားရန် စီစဉ်ကြပြီး အစိုးရသည် တတိယတန်းစားလူများနှင့်သာ ပြည့်လာပါသည်။
လူတို့သည် တစုံတရာကို ယုံကြည်၍ ကိုးကွယ်လေ့ရှိပါသည်။ လစ်ဘရယ်ဒီမိုကရေစီတွင် နိုင်ငံတော်ကို ချစ်မြတ်နိုးပြီး စိတ်ကူးစိတ်သန်းများမှာ လစ်ဘရယ်ကျသော စိတ်ကူးစိတ်သန်းများဖြစ်ပါသည်။ ကွန်မြူနစ်ဝါဒကျဆုံးသွားသောအခါ အော်တိုကရက်တို့သည် ခံစားရမည့်အရာ မရှိတော့ပါ။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံ ချစ်သော ဝါဒကို အခြေခံပြီး လူတို့ကို ဝါဒမှိုင်းတိုက်လေ့ရှိပါသည်။
သမ္မတပူတင်က သူတို့လူမျိုးတွင် လူမျိုးဆိုင်ရာ (Passionarity) ခံယူချက်ရှိကြောင်း ယမန် နှစ်က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ သူတို့၏ အရိုးများတွင် စွဲနေသော ထိုဝါဒမှာရုရှားလူမျိုးတို့၏ဝါဒမှလာပါသည်။ ရုရှား လူမျိုးရေးဝါဒပညာရှင် ဂူမီရော့ (Lev Gumiyov) ကနိုင်ငံတိုင်းတွင် မိမိတို့နိုင်ငံကို ချစ်သော မျိုးချစ်စိတ်ရှိသူ လူများဖြင့် ပြည့်နေပြီး ၎င်းတို့တွင် စိတ်ဓာတ်ဆိုင်ရာအင်အားနှင့် အယူဝါဒဆိုင်ရာ အင်အားများရှိကြောင်း ပြောခဲ့ပါသည်။ ၎င်းစိတ်ဓာတ်သည် ကျယ်ပြန့်လာမည့်အင်အားတခု ဖြစ်ပါသည်။ ပူတင်က ယုံကြည်သည်မှာ ရုရှားလူမျိုးတို့သည် မိမိတို့အမျိုးကို ချစ်သည့်စိတ်ဓာတ် တဖြည်းဖြည်း ပို၍အရေးကြီးလာကြောင်း ထိုကဲ့သို့ ရူးသွပ်သည့် အယူဝါဒ ကြောင့် လူများသည် မိမိတို့ တတ်နိုင်သည်ထက် ပိုမို၍ ကြီးကျယ်တတ်ကြပြီး မကြာခင် ဒုက္ခရောက်ကြရပါသည်။
အစိုးရတရပ်သည် လူထုကို ကြည့်၍ မိမိ၏ ရန်သူနှင့် မိတ်ဆွေကို ခွဲခြားဆက်ဆံလာနေသည်။ ဒီမိုက ရေစီနိုင်ငံတွင် ခေါင်းဆောင်တို့သည် မိမိတို့ တာဝန်ကျရာနယ်မြေမှ လူထုကိုအလုပ်အကြွေးပြုရသည်။ အော်တို ကရေစီတွင် ခေါင်းဆောင်တို့သည် မိမိတို့နယ်မှ လူများကို ကိုယ်စားပြုသော်လည်း မိမိနှင့် အယူဝါဒ မတူသူများ ကို ချန်လှပ်ရသည်။ သောမတ် ဘိုလီကီ (Thomas Bollyky) ကမူ မကြာခင်က အော်တိုကရေစီနိုင်ငံဖြစ်သွား သော နိုင်ငံများတွင် အသက်ရှည်မှုဆိုင်ရာ (Life Expectancy) တွင် လျော့နည်းသွားပြီဟုဆိုသည်။ နိုင်ငံပေါင်း ၇၆ နိုင်ငံမှ အာဏာရှင် ၄၀၀ တို့၏ အုပ်ချုပ်မှုများကို လေ့လာရာတွင် ထိုအာဏာရှင်သည် အသက် တစ်နှစ်ပို ကြီးပါက နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး တိုးတက်မှုတွင် ဝ.၁၂ ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းသွားသည်ဟု ဆိုပါသည်။
ဆိုဗီယက်နိုင်ငံပြိုကွဲသောအခါ စီအိုင်အေ ရီပို့အရ သိရသည်မှာ သူတို့၏ စီးပွားရေးမှာ ပိုမို၍ ကြီးမားသယောင် ပြထားခြင်းသာဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ကြီးမားသော ဆိုရှယ်အင်အားစုကြီးကို ဗဟိုမှ ထိန်းချုပ် ၍မရကြောင်း သိသာစေပါသည်။
ထို့ကြောင့် တရုတ်ပြည်၏ စီးပွားရေး တိုးတက်သည်ဆိုခြင်းကို ၎င်းတို့အောင်မြင်မှုအတွက် ဂုဏ်ယူရမည်ဖြစ်သလို မိမိတို့၏ လစ်ဘရယ်ဝါဒ သဘောထားများကိုလည်း စိတ်ရှည်ရှည်ဖြင့် ယုံကြည်မှုအပြည့်ထား ရှိသင့်ပါသည်။
( ၃ )
ထို့ကြောင့် မစ္စတာပူတင်၏ လက်နက်နှင့် လူအုပ်စုအားကိုးနှင့် ယူကရိန်းအပေါ် ကျူးကျော်ခဲ့မှုကိုလည်း တခဲနက်ကန့်ကွက်၍ တုံ့ပြန်သင့်ပါသည်။ ကျွန်တော်တို့က စိတ်ရှည်လက်ရှည် တည်တည်ငြိမ်ငြိမ် ဘာမှ နောင်တ ရစရာမရှိအောင် တုံ့ပြန်နေသည်နှင့်အမျှ ပူတင်၏အနိုင်ကျင့်မှုမှန်သမျှနှင့် စနစ်၏အားနည်းမှုမှန်သမျှသည် တဖြည်းဖြည်းနှင့် ပေါ်လွင်ထင်ရှားလာရမည် ဖြစ်ပါသည်။
ကိုသန်းလွင်
Ref: This is Why Autocracies Fail, By David Brook NY Times Mar 19 2022
t.me@moemaka
#MoeMaKaMedia
#WhatsHappeningInMyanmar