မန်းဖိုးအေး (ဝါးခယ်မ) ● ရွှေတြိဂံ မူးယစ်ဝင်္ကာဘာ (ဘာသာပြန်) (၂)

မန်းဖိုးအေး (ဝါးခယ်မ) ●  ရွှေတြိဂံ မူးယစ်ဝင်္ကာဘာ (ဘာသာပြန်) (၂)(မိုးမခစာအုပ်စင်ကောက်နုတ်ချက်)
(မိုးမခ) မေ ၉၊ ၂၀၁၉

မူရင်းစာရေးသူအကြောင်းဟွမ်တို့မီ - အမျိုးသမီး စာရေးဆရာမပါ။ မူလခရီးစဉ်မှာ ရည်ရွယ်ထားမှုမရှိဘဲ ထင်မှတ်မထားတဲ့ ဘဝရေစက်ကြောင့်လို့ ဆိုရတော့မလား မသိရပါ။ ကြုံကြိုက်တုန်း ရွှေတြိဂံဆီ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ ထိုးဖောက်မှုက တကြိမ်တခါတည်း မဟုတ်ပါချေ။ အကြိမ်ကြိမ်ပါပဲ။ သုံးနှစ်တာ အချိန်ကာလအတွင်းမှာ အကြိမ်ပေါင်း ငါးကြိမ်ရှိပါတယ်။ သူ့ရဲ့စွန်းစားမှုခရီးကို ကြားရသူအဖို့ အံ့သြတုန်လှုပ်သွားကြတယ်။ ရာဇဝတ်မှုတွေ ထူပြောလှတဲ့ကမ္ဘာဖြစ်တာကြောင့် သူ့အစား ကျောချမ်းကြပါ တယ်။ ရင်ဖိုကြတယ်။ သူ့ကိုစိုးရိမ်ပူပန်မိတယ်။

ရွှေတြိဂံဆီ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်ပြီး စူးစမ်းဖော်ထုတ်တဲ့ ပထမဆုံးအမျိုးသမီး စာရေးဆရာမဖြစ်တယ်။ သူတွေ့မြင်ခဲ့ရသမျှ တွေ၊ ကြားသိသမျှ တွေကို မှတ်တမ်းတင်ထားပါတယ်။ သူနဲ့အတူတွဲပြီး သူ့ရဲ့ခင်ပွန်းသည် မစ္စတာ ဟိုကျင်းဝူလည်းပဲ ရွှေတြိဂံထဲ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်ခဲ့ပါတယ်။ တိတ်တဆိတ် ကလေးခိုးရိုက်ခဲ့တဲ့ ဖလင်လိပ်ပေါင်း ငါးဆယ်ရှိနေပြန်ပါသေးတယ်။

သူဟာ ရွှေတြိဂံရဲ့ လူ့ဘောင်လောက လျှို့ဝှက်ချက်တွေကို ရေးသားဖွင့်ချလိုက်ပါတယ်။ အင်မတန်လျှို့ဝှက်နက်ရှိုင်းတဲ့ ရွှေတြိဂံနယ်မြေတခွင်လုံးရဲ့ လူသူအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ဒါ့အပြင်အရောင်အသွေးစုံလင်လှတဲ့ လူတန်းစားတွေရဲ့ နေ့စဉ်နေထိုင် တဲ့ဘဝတွေမှာ သူတို့ရဲ့ ပျော်ကြရွှင်ကြ၊ နှစ်ထောင်အားရ ဟားတိုက်ရယ်မောကြတာတွေ။ စိတ်မာန်ထကြွ ဒေါသပုန်ထ ပေါက်ကွဲကြတာတွေ။ ပူဆွေးဝမ်းနည်းရှိုက်ကြီးတငင် ငိုကြွေးကြတွေကို ကမ္ဘာသူ ကမ္ဘာသားတွေသိရှိရလေအောင် ခရေစေ့ တွင်းကျ လှစ်ဟဖွင့်ချလိုက်ပါတယ်။
ဆရာမ ဟွမ်တို့မီရဲ့ စူးစမ်းလေ့လာမှုက စေ့စပ်သေချာတယ်။ ကလောင်သွားက ထက်လှတယ်။ သရုပ်သကန် ပေါ်လွင် အောင် စီကုံးဖွဲ့ထားနိုင်ပါတယ်။ သူကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ ဖြတ်သန်းခဲ့တဲ့ ထူးထွေဆန်းပြားပြီး ဘေး အန္တရာယ်တွေများပြားလှတဲ့ မြင်ကွင်းတွေကို ရေးသားနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အလွန် တရာမှ အချိတ်အဆက် ထိမိအားကောင်းလှတဲ့ ဖတ်ချင့်စဖွယ် အံ့ဖွယ်ပုံဝတ္ထု အဖြစ် ဖြစ်ပေါ်လာလေတယ်။

စကားဦး

(၁)

နောက်ဆုံးတော့ ကျွန်မ ကမ်းပေါ်တက်လိုက်တယ်။ အင်္ဂလိပ်၊ ထိုင်း ဘာသာနဲ့ ထွင်းထုထားတဲ့ကျောက်နဲ့လုပ်ထားတဲ့ အဝင်အထွက်မုခ်အောက်မှာ ကျွန်မရပ်နေလိုက်တယ်။

အချိန်ကာလက ၂၄-၃-၁၉၉၈။ ဒီလိုရာသီအခါသမယကဖြင့် သွေ့ခြောက်တဲ့ရာသီဖြစ်တယ်။ ပေါ်ပီဘိန်းစေးခြစ်ထုတ်တဲ့ရာသီချိန်ခါ ဖြစ်နေ ပြန်တယ်။

'ရွှေတြိဂံ' မုခ်အဆောက်အဦစာလုံးနောက်ဖက်မှာ  သုံးနိုင်ငံဆက်စပ်တဲ့ သုံးရောင်ခြယ်မြေပုံကို ပြသ ထားပါတယ်။ မုဒ်ဦးကတော့ ထိုင်းနိုင်ငံနယ်မြေထဲမှာပါ။ ဒီနေရာကနေ သစ်တောရိပ်တွေထင်ဟပ်နေ တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်နေတဲ့ မဲခေါင်မြစ်ကို လှမ်း မြင်နေရပါတယ်။ ပူပြင်းပြီးစိတ်ကျဉ်းကျပ်လှတဲ့ မိုးကောင်းကင်အောက်ဆီ ကနေ၊ တောင်ဘက်အရပ်ဆီ တညိမ့်ညိမ့် စီးဆင်းလာလေတယ်။ လောနိုင်ငံ တစ်ဖက်ကမ်းဆီအရောက်မှာ အနောက်မြောက်ဘက်ဆီ လှည့်ပြောင်းကွေ့ ဆင်းပြီး မြန်မာ့ကမ်းခြေတွေဆီ ရောက်ရှိသွားလေတယ်။ မြစ်ရေပြင်မှာ တော တောင်တွေဆီက သစ်ပင်ရိပ်တွေ ဆင်းချလာကြလေတယ်။ ကွေ့ကောက် စီးဆင်းသွားတာကဖြင့် စိမ်းစိမ်းစိုစို ခါးပတ်ပြားနှစ်ပြားလိုမျိုးပါပဲ။ တစ်ပြားက အထက်ဘက်ကဆီစီးဆင်းပြီး၊ တစ်ပြားက အောက်ဘက်ဆီကို စီးဆင်းသွား လေတယ်။ ရေပြင်ညီမျဉ်းတပြေးမှာ ငုပ်လျှိုးပျောက်ကွယ်သွားလေတယ်။

မုဒ်ဦးအဆောက်အအုံကနေ ပေါ်ပီရဲ့အရိပ်အရောင်ကိုလည်း မမြင် တွေ့ရ၊ ကောက်နှံစပါးသင်းရနံ့ကိုလည်း မရှူရှိုက်ရပါ။ မုခ်ဦးသုံးထပ် အဆောက် အဦမှာ ဆင်ရုပ်၊ ဒေါင်းရုပ်၊ ခြူးရုပ်တွေက ထည်ဝါခန့်ညားတဲ့ ''ရွှေတြိဂံ'' ဝိသေသထူးကို လှစ်ဟဖော်ကျူးထားပါတယ်။ နေလုံးနီနီကြီးဟာ အရောင်အသွေး ဖျော့ဆင်းသွားပြီး အရိပ်အရောင်တွေ ပျောက်ကွယ်လုမတတ်ပါပဲ။ ဝန်းကျင် တစ်ခုကား ငိုက်မြည်းနေတဲ့အလား တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်လျက်။ ဒါဟာဖြင့် အပုပ်နံ့ထောင်း ထောင်းထနေတဲ့ကမ္ဘာကျော် ရွှေတြိဂံဟုတ်မှဟုတ်ပါလေစ။ ရွှေတြိဂံ ''မူးယစ် ဆေးဝါး ဘုရင့်နိုင်ငံတော်'' တဲ့။ ကမ္ဘာသူ၊ ကမ္ဘာသားတွေ စိတ်ဝင်တစား ပြောဆိုကြပါတယ်။ လျှို့ဝှက်နက်နဲမှု၊ ထိတ်လန့်ခြောက်ခြား ဖွယ်တွေ ပြည့်လွှမ်းနေပါတယ်။ ကျွန်မရောက်စက ''မူးယစ်ဆေးဝါး ဘုရင့်နိုင်ငံ တော်'' ရဲ့ ဗဟိုချက်မဆီကို ရောက်တာဟုတ်မှဟုတ်ပါလေစလို့ မယုံတဝက်ယုံ တဝက် ဖြစ်မိတယ်။

'ရွှေတြိဂံ' ကျောက်တိုင်မုခ်ဦးအဆောက်အဦ အနီးအနားမှာ ခရီးသွား တွေအတွက် အမှတ်တရပစ္စည်းရောင်းချတဲ့ ဆိုင်လေးတစ်ဆိုင်မှာ မြေအိုးထဲ ထိုးစိုက်ထားတဲ့ ပေါ်ပီသီး အခြောက်လေးငါးခိုင်ကို တွေ့မြင်လိုက်ရတယ်။ ကျွန်မ တခက်ကိုယူပြီးကိုင်ကြည့်ပါတယ်။ ချက်ချင်းပဲ နတ်ဒေဝါ တစ်ပါးကို ဆက်စပ်တွေးမိလိုက်တယ် - ''မော်ဖိန်း ''

ရှေးဂရိဒဏ္ဍာရီပုံပြင်ထဲက ယမမင်းမှာသားတော်တစ်ပါးရှိလေတယ်။ အိပ်စက်ခြင်းနတ်ဖြစ်ပါတယ်။ ပေါ်ပီပင်ဆုပ်ကိုင်ထားတဲ့နတ်သား ဖြစ်တယ်။ နတ်သားနာမည်က မော်ဖိန်းတဲ့။ တရုတ်လိုတော့ ''မာဖွေး''။ ဗြိတိန်တွေ ခေါ် ကြတာက ဂရိပုံပြင်ထဲမှာ မူလကခေါ်တဲ့အတိုင်း ''မော်ဖိန်း'

သေဆုံးခြင်းနှင့် အိပ်စက်ခြင်းကြားမှာ ပေါ်ပီပင်ကို ထိုးစိုက်ထားပါ တယ်။ တိုက်ရိုက်ဒဲ့ကြီးရှင်းပြရမယ်ဆိုရင်ဖြင့် ပေါ်ပီဆိုတာက နာကျင်ကိုက်ခဲမှု ကို ပြယ်ပျောက်စေတဲ့ အဖိုးထိုက်တန်တဲ့ဆေးဝါးဖြစ်တယ်။ ဘာကြောင့်ဆိုရင် ကနေ့ မျက်မှောက်ကာလကို ရောက်ရှိလာတဲ့အထိ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်း (WHO) ကမော်ဖိန်းကို ကင်ဆာရောဂါရဲ့ နောက်ဆုံးချိန် နာကျင်ကိုက်ခဲမှုကို တွန်းဖယ်နိုင်တဲ့ တစ်ခုတည်းသောဆေးဝါးရယ်လို့ သတ်မှတ်ထားပါတယ်။ နာကျင်ကိုက်ခဲမှု ပြယ်ပျောက်စေတဲ့ အစွမ်းအစဟာ သဘာဝအလိုအလျောက် တည်ရှိနေတဲ့ဓာတ်ပေါင်းက မော်ဖိန်းမှတပါး အခြားဘာမှမရှိပါ။

အကယ်၍တခြားရှုဒေါင့်ကိုပြောင်းပြီး တွေးဆကြမယ်ဆိုရင် သေဆုံး ခြင်းနှင့် အိပ်စက်ခြင်းတို့ရဲ့ကြားမှာ 'ပေါ်ပီ' ရဲ့ ရှေ့ဆောင်လမ်းပြမှုကြောင့် အဘယ်မည်သောအဆုံးနိဂုံးကိုရချေမလဲဆိုတာ တွေးဆစရာဖြစ်လာပါတယ်။ လူသားတွေကို အကျယ်ပြန့်ဆုံးနဲ့ အရေးပါအရာရောက်ဆုံး အကျိုးသက်ရောက် စေတဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးဟာဖြင့် ပေါ်ပီကနေ မော်ဖိန်းနှင့် ဟီးရိုးအင်းကို စစ်ထုတ် ယူလိုက်ခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။ 

နှစ်ဆယ်ရာစုနှစ်ရဲ့ (၉၀) ခုနှစ်တွေမှာ မူးယစ်ဆေး ဝါးရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှု အမြင့်ဆုံးနှုန်းက အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ပေါင်း (ရှစ်သိန်းကနေသန်းပေါင်းတစ်သန်း) အထိမြင့်မားလှပါတယ်။ ကမ္ဘာ့စီး ပွားရေးကုန်သွယ်မှုစုစုပေါင်းရဲ့  (၉%) ရှိပါတယ်။ စစ်လက်နက်ပစ္စည်းရောင်း ချမှုရဲ့နောက်မှာ မူးယစ်ဆေးဝါးက ကပ်ပြီး ဒုတိယနေရာမှာ ရှိနေပါတယ်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းဆေးစွဲသူ အရေအတွက်က လူအယောက်သန်းပေါင်း နှစ်ရာကျော် သုံးရာရှိနေပါတယ်။ သဘာဝက ပေးအပ်နှင်းထားတဲ့ လက်ဆောင်ရုပ်ဝတ္ထု ပစ္စည်းတို့ကို လူသားတို့လောက စည်းစိမ်ကြီးတွေ ခံစားချင်တိုင်းခံစား၊ စံစားချင် တိုင်းစံစားနေကြပါတယ်။ လူသားတို့စည်းစိမ်ယစ်ရေးအတွက် အထိန်းအကွပ်မဲ့ သုံးဖြုန်းပစ်ကြတာကြောင့် တစ်နေ့နေ့မှာသဘာဝကပေးအပ်နှင်းတဲ့ လက် ဆောင်ရုပ်ဝတ္ထုတို့ဟာ ကုန်ခမ်းသွားပါလိမ့်မယ်။ လူသားတွေကို အကျိုးပြုခဲ့တဲ့ သဘာဝက ဒီအခါမှာ လူသားတွေကို မုန်းတီးပြီး ဆိုးကျိုးတလှည့်ပေးလာပါ လိမ့်မယ်။ အဲဒီအခါမျိုးမှာ ထိုလူသားတွေ ဘယ်နေရာမှာသွားပြီး 'မြောကြွ်က မြောကြွ်ကထင်ရာစိုင်းပြီး' လောကနိဗ္ဗာန်စည်းစိမ်တွေ ခံစားစံစားနိုင်ဦးမှာ ပါလိမ့်။ လူသားတို့ ဆုတ်ယုတ်ကျဆင်းချေတော့မယ်။ နောက်ဆုံးမှာ လူသားမျိုး ဆက်တုံးသွားချေဖို့ကား မလွဲဧကန်ပါ။

ဘိန်းပေါ်ပီ (Opium Poppy) အရောင်အသွေး အဆင်း သဏ္ဍာန် တင့်တယ်လှပတဲ့မြက်မျိုးစုဝင် အပင်တမျိုးပါ (ပေါ်ပီမှာ မျိုးနွယ်စု ငါးဆယ် အမျိုးအစားခုနှစ်ရာကျော်ရှိပါတယ်။ ပေါ်ပီဘိန်းပင်ကသာ ဘိန်းထုတ် လုပ်နိုင်တာပါ။ သူ့ကိုလူတွေက အလွယ်တကူပဲ ပေါ်ပီလို့ ခေါ်ဝေါ်ကြတယ်။) ဆောင်းဦးမှာ စိုက်ပျိုးပြီး၊ နွေဦးမှာအစေးထုတ်ယူဆွတ်ခူးပါတယ်။ ဖြူ၊ နီ၊ ဝါ၊ ခရမ်း၊ ပန်းနုရောင် အရောင်ငါးမျိုးပွင့်ပါတယ်။ အသီးမရင့်မှည့်သေးခင် အစေးခြစ်ဓားပါးလေးနဲ့ အသီးပေါ်ကအခွံအပေါ်မှာ အသာလေးဒေါင်လိုက် ဓားရာပေးရပါတယ်။ ဓားသွားရာအတိုင်း အဖြူရောင်အစေ့ စီးထွက်လာပါ လိမ့်မယ်။ နို့နှစ်ရောင်အစေးက နှစ်ရက် သုံးရက်အကြာမှာ ခြောက်ပြီး၊ အရောင်က မည်းသွားပါလိမ့်မယ်။ ဒါဟာ ဘိန်းစိမ်းပါပဲ။ ဘိန်းစိမ်းကိုချက်မယ်၊ တစေး ဖောက်မယ်၊ အဖတ်တွေကို စစ်ထုတ်မယ်၊ ဒါဆိုရင် အညိုရောင်အစေး ဖြစ်သွားပါရော။

ဘိန်းစိမ်းမှာ ရာခိုင်နှုန်းခုနှစ်ကနေ ရာခိုင်နှုန်းဆယ့်လေးက မော်ဖိန်း ပါဝင်ပါတယ်။ ဘိန်းထဲကနေ မော်ဖိန်းကို ထုတ်ယူပါတယ်။ အရောင် အသွေး တွေကတော့ အဝါဖျော့ရောင်၊ အုန်းခွံရောင်၊ အဖြူရောင်နဲ့ အရောင်အသွေး ကင်းမဲ့တဲ့ အကြည်ရောင်ပုံဆောင်ခဲအပွင့်၊ အမှုန့်တွေဖြစ်ပါတယ်။ ဟီးရိုးအင်း ဆိုတာက ဓာတုဗေဒနည်းလမ်းနဲ့ မော်ဖိန်းကိုဓာတ်ပြုပြီးတဲ့နောက် ရရှိလာတဲ့ အဖြူရောင်၊ ဒါမှမဟုတ် အရောင်အသွေး ကင်းမဲ့တဲ့ အမှုန့်ဖြစ်ပါတယ်။ သန့်စင်မှုအချိုးအစားတွေ မတူကြပါ။ အမှတ်စဉ်အဖြစ် အမှတ်(၁) ကနေ အမှတ် (၄) အထိရှိပါတယ်။ 

အမှတ် (၁) ဟီးရိုးအင်းက အကြမ်းဆုံး မော်ဖိန်း ဖြစ်တယ်။ အုန်းခွံရောင် ပုံဆောင်ခဲအသွင်ဖြစ်တယ်။ ရွှေတြိဂံဒေသက သူ့ကို 'စိန်ဝါ' ခေါ်ကြတယ်။ နံပါတ် (၄) ဟီးရိုးအင်းကို ရရှိဖို့ကအဆင်းပေါင်းများစွာ ဓာတ်ပြုပြီး သန့်စင်မှုအဆင့်ရာခိုင်နှုန်း (၉၀)ကျော်လာတဲ့ ဟီးရိုးအင်းအက်ဆစ်တစ်အက်ဆစ်ဖြစ်လာအောင် အသေးစိတ်ပြုလုပ်ရမှာဖြစ်တယ်။ အရောင်က ဖြူမယ်၊ အမှုန့်ဖြစ်မယ်၊ ဒါ့အပြင်မှုန့်ညှက်ပါတယ်။ ''အဖြူမှုန့်'' (ဘိန်းဖြူမှုန့်) ခေါ်ကြတယ်။ အတုံးအခဲသဏ္ဍာန်လုပ်လို့လည်း ရပါတယ်။ ရွှေတြိဂံမှာ ခွန်ဆာ အုပ်စုကထုတ်လုပ်တဲ့ ဟီးရိုးအင်းနံပါတ်(၄) 'ကြယ်သုံးလုံး ကမ္ဘာပတ်တံဆိပ်' ရယ်၊ 'ခြင်္သေ့နှစ်ကောင် ကမ္ဘာလုံးခြေချနင်း တံဆိပ်' က ကမ္ဘာ့မူးယစ်ဆေးဝါး ဈေးကွက်မှာ နာမည်အရဆုံး ဘိန်းဖြူဖြစ်တယ်။

တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာ ပေါ်ပီအဓိကထုတ်လုပ်ထွက်ရှိတာက ရွှေတြိဂံမှာ ဖြစ်တယ်။ ဘိန်း၊ ဟီးရိုးအင်းဘုရင်တွေ အဓိကပေါ်ပေါက်တဲ့ နယ်မြေက လည်း ကမ္ဘာတစ်ခွင်မှာ ရွှေတြိဂံပဲဖြစ်တယ်။ ဒါပေမဲ့ မူလပင်ရင်းဌာနက ရွှေတြိဂံမဟုတ်ပါချေ။ ပေါ်ပီရဲ့ဘိုးဘေးမျိုးရိုးကို စမ်းစစ်ချင်ရင်တော့ အနောက် ဘက်ဆီ တန်းတန်းမတ်မတ်ရွှေ့လျားလိုက်ကြရအောင်။ အိန္ဒိယ၊ အာဖရိက မြစ်နှစ်သွယ်မြစ်ဝှမ်း၊ အာရေဗျကျွန်းဆွယ် အနောက်ဘက် အရပ်ဆီ တန်းတန်း မတ် မတ်ဆုတ်ခွာသွားပြီးတဲ့နောက်တဖန်ထပ်ပြီး အနောက်ဘက်အရပ်ဆီ ကိုပဲထပ်ဆင့် ဆုတ်လာကြရအောင်၊ ဒီတော့ အီဂျစ်၊ အာရှမိုင်းနား (ဗျငေ ငြညသမ) အဲဒီကနေ မြေထဲပင်လယ် အရှေ့ပိုင်းတောင်တန်းဒေသကို နောက်ဆုံး ရောက်သွားမှာပါ။ မြေထဲပင်လယ်ရဲ့ အ ရှေ့ပိုင်းတောင်တန်းနယ်မြေဒေသဟာ ပေါ်ပီရဲ့ ချက်မြှုပ်ဇာတိဌာနေ မွေးရပ်မြေပါပဲ။

ရှေးအီဂျစ်တို့က ပေါ်ပီကို အရေးပါဆုံး လယ်ယာထွက်သီးနှံတွေအထဲ က တစ်ခုဖြစ်တယ်လို့သတ်မှတ်ခဲ့တယ်။ 'နတ်ပန်းမဉ္ဇူ' ပေါ်ပီဟာ တရွေ့ရွေ့နဲ့ အရှေ့ရပ်ဆီခရီးနှင်လာတယ်။ တန်းတန်းမတ်မတ် ခရီးလမ်းဟာ လော- မြန်မာ - ထိုင်း သုံးနိုင်ငံ ဂွဆုံ ရွှေတြိဂံဆီကို နယ်မြေချဲ့ထွင်လာတယ်။ ရွှေတြိဂံဟာ ဘိန်းကိုလိုနီနယ်မြေပိုင်နက်အဖြစ် သမိုင်းတွင်ရစ်လေတယ်။

(၈) ရာစုနှစ်အစဦးပိုင်း၊ တမန်တော် မိုဟာမက် အရိုက်အရာဆက်ဆံ သူက ဥရောပ၊ အာရှ၊ အာဖရိကကိုခွပြီး အာရေဗျအင်ပါယာ နိုင်ငံတော်ကြီး တည်ထောင်လိုက်ပါတယ်။ ဒီတုန်းက ပေါ်ပီဟာစစ်အောင်နိုင်သူတို့က သူတို့ရဲ့ တပ်အင်အားတောင့်တင်းပြီး၊ စစ်ရေးတတြွ်ကစေဖို့ ပေါ်ပီကို အားထားအသုံး ချခဲ့တယ်။ ''ရဲစွမ်းသတ္တိခွန်အား'' အလိုအပ်ဆုံး စစ်အသုံးအဆောင်ပစ္စည်း တစ်ရပ်အဖြစ် ရှေ့တန်းတင်ခံရတဲ့ ပေါ်ပီဖြစ်တယ်။ ဂင်္ဂါမြစ်ဝှမ်းမှာ ကျယ်ကျယ် ပြန့်ပြန့် စိုက်ပျိုးစေတယ်။

မာန်စွယ်ငေါငေါထနေတဲ့ အာရေဗျအင်ပါယာဟာ နိုင်ငံတော်ကြီးက အရှေ့ဘက်ဆီ ကျူးကျော် ဝင်ရောက်စဉ်တုန်းက စစ်ထောက်ပံ့ရေးအဖြစ် ကိုယ့်တပ်အင်အားသုံးစွဲရေးအတွက် 'နတ်ပန်းမဉ္ဇူ' ကိုယူဆောင်လာပါတယ်။ အဲဒီ ပထမဦးဆုံး ဒီရေလှိုင်းလုံးကြီး ပြန်လည်ဆုတ်သွားတယ်။ ဒုတိယ ဒီရေလှိုင်းလုံးကြီးက ပထမဒီလှိုင်းထက် လက်ဝါးစောင်းထက်နေပါတယ်။ ဒါ ဟာ (၁၉)ရာစု အဦးပိုင်းအနေအထားပါ။

ပေါ်တူဂီ၊ ဗြိတိန်၊ ပြင်သစ်ကိုလိုနီတွေက သူ့ရဲ့အရှေ့တောင်အာရှ ကိုလိုနီနယ်မြေတွေဆီက ကုန်သွယ်မှုကို အဓမ္မလုယူလိုက်ကြတယ်။ အိန္ဒိယ ကဘိန်းကို ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်၊ မြန်မာ ကိုလိုနီနိုင်ငံတွေဆီ သွင်းလာကြတယ်။ ဘိန်းရောင်းဝယ်မှု ဒိုင်စနစ်ကို လက်တွေ့ကျကျချမှတ်ပေးတယ်။ ဒါအပြင် ဒီနယ်မြေတွေမှာ ပေါ်ပီ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ရေးကိုပါ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ဖြစ်အောင် အားပေးကူညီခဲ့ကြတယ်။ ကိုလိုနီနယ်မြေတွေမှာ အစိုးရအသိအမှတ်ပြု (လိုင် စင်ရ) ဘိန်းခန်း (ဘိန်းရှူခန်း) တွေ ဖွင့်ဖို့အင်တိုက်အားတိုက် အားပေးပါတယ်။ ဒါတွေကတော့ အနောက်တိုင်း နယ်ချဲ့နိုင်ငံတွေက ကိုလိုနီပြုရေးမှာတုန်းက ချန်ထားရစ်ခဲ့တဲ့ အနက်ရောင်ဒုစရိုက်အမွေအနှစ်ပါပဲ။

လူ့သမိုင်းကြောင်း ဇာတ်လမ်းဇာတ်ကွက်တွေအထဲမှာ ဘိန်းဟာ သရုပ်ဆောင်အဖြစ် ပါဝင်သရုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ထောင်ပေါင်း အတော်ကြာကြာက ဦးထိပ်ပန်ဆင် ဆေးဝါးဘုရင်တစ်ဆူအဖြစ် အကန့်အသတ်မဲ့ ဖွံ့ဖြိုးလာပါတယ်။ အနှောင့်အယှက်အဟန့်အတားကင်းကင်းဖြင့် ကိုလိုနီကျွန်ပြု သူ သခင်ကြီးတွေက အနောက်ဘက်ဆီကဘိန်းကို သူတို့ရဲ့သွက်လက်မြန်ဆန်ပြီး ခိုင်ခန့်လှတဲ့စက်သင်္ဘောကြီးတွေ၊ ပေါက်ကွဲမှု အားပြင်းထန်တဲ့ အဝေးပစ်ခေတ်မီ အမြှောက်လက်နက်ကြီးတွေသုံးပြီး အရှေ့တောင်အာရှကို သူတို့ရဲ့ဘိန်းဈေးကွက် ပြုလုပ်လိုက်လေတယ်။ ကိုလိုနီကျွန်ပြုသူကြီးတို့က အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံ တွေဆီကိုသာ ဘိန်းတွေ ဒလဟောသွင်းလာပါတယ်။ ဘိန်းဟာ ကနေ့လိုမျိုး တစ်ကမ္ဘာလုံးဆီ တလှိုင်လှိုင်ပျံ့နှံသွားခြင်းမရှိသေးပါ။

စစ်ဆေးတိုက်ပွဲကြီးပြီးဆုံးသွားပြီးတဲ့နောက် အဖြူရောင်ကဝေမကြီး ဖြစ်တဲ့ ဟီးရိုးအင်းကား လူတကာ အံ့သြစေလောက်တဲ့ အရှိန်အဟုန် နှုန်းထားနဲ့ ကမ္ဘာကြီးကိုလေးလံတဲ့ ဝန်ထုပ်ကြီးအဖြစ် ဖိစီးနှိပ်စက်ထားလေတယ်။ ကမ္ဘာကြီး ကား အပြင်းဖျား ဖျားနာစွဲကပ်လေချေပြီ။

ဟိုးစောစောပိုင်းတုန်းက မူးယစ်ဆေးဝါးရဲ့ ဘေးအန္တရာယ်ဆိုးကြီးကို လူသားတို့ ကြိုတင်တွေးဆမထားခဲ့ပါ။ အစဦးပိုင်း ဘိန်းကနေ ဟီးရိုးအင်း ဆေးဝါးသစ်အဖြစ်ဖော်ထုတ်စဉ်တုန်းက လူသားတွေ ပြုံးပျော်ရွှင်မြူးပြီး ချီးကျူး ထောပနာ တွေပြုခဲ့ပါသေးတယ်။ ဒါဟာ ကမ္ဘာဆေးပညာလောကရဲ့ ကြီးမား တဲ့တွေ့ရှိချက်ပါပဲ။ ၁၈၉၄ ခုနှစ်မှာ ဗြိတိန်သုတေသနပညာရှင်ဖြစ်တဲ့ ွ"ျွ ရိုင်းက မော်ဖိန်းနဲ့ အက်ဆီတိတ်  ကို စမ်းသပ် ဖန်ပြွန်ထဲထည့်ပြီး မီးနဲ့အပူးပေးချလိုက်တယ်။ ဟီးရိုးအင်းဓာတ်ပေါင်းပစ္စည်းထွက်လာပါတယ်။ ဂျာမန်တစ်ယောက်ဖြစ်တဲ့ အိုင်းပ်လှေးတ်ပိုက် ဒါကိုထုတ်လုပ်ဖို့ဆုံးဖြတ်ချက် ချလိုက်တယ်။ လူတွေရဲ့ ဘဝင်စိတ်နှလုံးကိုဆွဲဆောင်နိုင်တဲ့ 'ဟီးရိုးအင်း' လို့ အမည်တပ်ပြီး ဈေးကွက်ထဲပို့လွှတ်လိုက်တယ်။ ''မစ္စတာပိုက်က ဒီဆေးဝါးသစ်က နာကျင်ကိုက်ခဲမှုကို ပြယ်ပျောက်အောင်ကုသနိုင်စွမ်းရှိတယ်လို့ တစ်ကမ္ဘာလုံးကို သိစေခဲ့တယ်။ ၁၈၉၈ ခုနှစ်မှာ၊ မစ္စတာပိုက်က ဘာသာဆယ်ဘာသာ ကျော် ကျော်ဖြင့် 'ဟီးရိုးအင်း' ဆေးဝါးသစ်ရဲ့အစွမ်းအစကို တစ်ကမ္ဘာလုံးသိစေအောင် ခမ်းခမ်းနားနားထည်ထည် ဝါဝါနဲ့ လှုံ့ဆော်ပွဲကြီး ခင်းကျင်းလိုက်ပါတယ်။

ဆေးဝါးသစ် Heroine  ။ အဓိပ္ပာယ်က 'သူရဲကောင်း' တဲ့။ တရုတ်ရဲ့ အသံထွက်က 'ဟိုင်လို့ယင်း'။ ၁၉၉၈ ခုနှစ်မှာ 'ဟီးရိုးအင်း' အမည် ပေးကင်ပွန်း တပ်တဲ့ နှစ် (၁၀ဝ) ပြည့်နှစ်ဖြစ်တယ်။

ဟိုးအစဦးပိုင်းတုန်းက 'သူရဲကောင်းဖြစ်တဲ့' ဟီးရိုးအင်းက ရောဂါ ဝေဒနာကြောင့် နာကျင်ကိုက်ခဲမှုကို သက်သာစေတဲ့ သုခချမ်းသာကို ပေးစွမ်း နိုင်ခဲ့ပါတယ်။

မထင်မှတ်တာတွေဖြစ်လာပါတယ်။ မော်ဖိန်းစွဲသူတွေအတွက် ဖြေရှင်း ပေးဖို့ မော်ဖိန်းထဲက ဟီးရိုးအင်းဆိုတဲ့ဆေးဝါးအသစ်ကို ထုတ်လုပ် လိုက်ပါတယ်။ မမျှော်လင့်ဘဲ ဟီးရိုးအင်းဟာ အင်မတန်အဆိပ်အတောက်ပြင်းလွန်းလှတဲ့ ဘေးဆိုးဆေးဝါးကြီး ဖြစ်သွားပါလေရော။

မူးယစ်ဆေးစွဲမှုက လွယ်ကူမြန်ဆန်လွန်းတယ်။ ဆေးဖြတ်ဖို့ကျတော့ အလွန်တရာမှ ပင်ပန်းခက်ခဲလှပါတယ်။ ဟီးရိုးအင်းပေါ်လာတော့ ရှေးကထက် ဆေးဖြတ်ဖို့က ပိုပြီးခက်ခဲလာတယ်။

ဟီးရိုးအင်းရဲ့စွမ်းအင်အာနိသင်ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးက ကုသမှုရလဒ် ကောင်းကျိုးထက် တန်ဖိုးကြီးမားနေတယ်။ တရုတ်ပြည်ရှေးရှေးတုန်းက အတွေးအခေါ်ပညာရှင်ကြီး လောင်ကျူ (ကွန်ဗြူးရှပ်နှင့်ခေတ်ပြိုင်)ရဲ့ အဆိုမိန့် တစ်ခုမှာက - ''ဆိုးကျိုးကကောင်းကျိုးကိုမှီခိုအားထား၊ ကောင်းကျိုးထဲမှာ ဆိုးကျိုးက ငုပ်လျှိုးပုန်းကွယ်နေ'' တဲ့။ ဒီစကားရဲ့ဆိုလိုရင်းက ကောင်းဆိုး နှစ်ဖြာဟာ ဒွန်တွဲနေပါတယ်ဆိုတာပါပဲ။ ဆိုးရာကနေကောင်းလာ နိုင်သလို ကောင်းနေရာကလဲဆိုးသွားနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဘယ်ဟာကဖြင့်ကောင်းကျိုး၊ ဘယ်ဟာကဖြင့် ဆိုးကျိုးဆိုတာ တော်တော်လေးပြောရ ခက်ပါတယ်။

အကောင်းအဆိုးကို ရွေးချယ်မှုရှိပါရဲ့လား။ သမိုင်းဟာအင်မတန်မှ အကြင်နာကင်းမဲ့ရက်စက်ပါတယ်။ သမိုင်းကလူတွေကို ပြောပြတာက ''ရွေး ချယ်မှုမရှိပါ။ သမိုင်းမှာရွေးချယ်ရမယ့် နည်းနာနိဿယတွေမရှိပါ။ လူရဲ့ဇာတိ စိတ်က တိုက်ခိုက်အောင်မြင်ချင်ရင် စိတ်အလိုဆန္ဒကို ထိန်းချုပ်မထားပါနဲ့။''

ဟီးရိုးအင်းသုံးစွဲမကာလနှစ်ပေါင်းနှစ်ဆယ်ကျော်လာပြီးတဲ့နောက် သူ့ရဲ့ဘေးအန္တရာယ်ပေးမှုကို ဆေးပညာအသိုင်းအဝိုင်းက သတိပြုလာတယ်။ တရားဝင်ထုတ်လုပ်မှုကို ကုလသမဂ္ဂက စတင်ထိန်းချုပ်လာတယ်။ ထုတ်လုပ်မှုကို လျှော့ချစေတယ်။ (၁၉၂၅ ခုနှစ် ဂျီနီဗာပဋိညာဉ်စာချုပ်) (၁၉၃၁ ခုနှစ်ထိန်း ချုပ်ကန့်သတ်မှုစာချုပ်) ကိုရှေ့ဆင့် နောက်ဆင့် ထုတ်ပြန်လိုက်တယ်။ ဟီးရိုး အင်းကို ဆေးကုသမှုနဲ့ သိပ္ပံပိုင်းဆိုင်ရာအဝန်းအဝိုင်းအတွင်းမှာ ကန့်သတ် ထိန်းချုပ်ထားလိုက်တယ်။ ကမ္ဘာကတရားဝင် ထုတ်လုပ်ဖို့ ပြဋ္ဌာန်းထားတဲ့နှုန်း ထားက ၁၉၂၆ ခုနှစ် (၉"ဝ၀ဝ) ကိုးထောင် ကီလိုဂရမ်ကနေ ၁၉၃၁ ခုနှစ် (၁"ဝ၀ဝ)တစ်ထောင်ကီလိုဂရမ်အထိ အများအပြား လျှော့ချလိုက်ပါတယ်။

ပန်းဒိုရာကြုပ်ထဲကနေ ကဝေမကြီးတိုးထွက်လာချေပြီ။ စစ်အေး တိုက်ပွဲနဲ့ သွားပြီးကြုံကြိုက်သွားတယ်။ ရွှေတြိဂံဟာကဝေရှင်ရဲ့ ဘုရင့်နိုင် ငံတော်ကြီးအဖြစ် ဆိုက်ရောက်သွားပါတယ်။ သူ့ရဲ့ဆိုးကျိုးပြစ်ချက်အရိပ်မဲ ကြီးတွေက ကမ္ဘာတစ်ခွင်လုံးရဲ့ ချောင်ကြိုချောင်ကြားထဲအထိ ဆိုက် ရောက်နေ ချေပြီ။ ဥပမာအနေနဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံကိုရည်ညွှန်းပြီး ပြောကြပါစို့။ 

ကမ္ဘာမှာ ဗွေဆော်ဦး မူးယစ်ဆေးဝါး တိုက်ဖျက်နှိမ်နင်းရေးနဲ့ ဟီးရိုး အင်းဝင်ရောက်မှုကို ပိတ်ပင်ဟန့်တားထားတဲ့ နိုင်ငံဖြစ်တယ်။ အဲဒီလောက် တင်းတင်းကြပ်ကြပ်ဆောင် ရွက်တဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံဟာ ဟီးရိုးအင်းသုံးစွဲ မှုဖြုန်းအားအကြီးမားဆုံးဈေး ကွက်နိုင်ငံကြီးဖြစ်နေပါတယ်။ သမိုင်းစဉ် မူလဇစ်မြစ်ကို စူးစမ်းကြည့်လိုက်တော့ အမေရိကန်ရဲ့စစ်အေးကာလ မဟာဗျူဟာနဲ့ တိုက်ရိုက်ဆက်စပ်နေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဒီဗျူဟာက ရွှေတြိဂံ ဟီးရိုးအင်းကုန်သွယ်မှုရဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကိုပါ ပံ့ပိုးအထောက်ကအကူပြုနေပါတယ်။

အမေရိကန်ဟာ ရွှေတြိဂံမှာ လက်ဦးဆုံး ဝင်ရောက်သပ်လျှိုစွက်ဖက်တဲ့ သူပါ။

၁၉၅၀ ခုနှစ်၊ ကူမင်တန်၊ အမှတ် (၂၆) တပ်တော်က ယူနန်တောင်ပိုင်း၊ ယွိုင်ကျန်းစစ်ဆင်ရေးမှာ ရှုံးနိမ့်သွားပါတယ်။ လီမိလက်အောက်က တပ်ရင်းမှူး လီကိုဟွေး ဦးဆောင်တဲ့တပ်အင်အားတစ်ထောင်ကျော်၊ ဒုတပ်ရင်းမှူး ထန်ချုန်း ဦးဆောင်တဲ့တပ်အင်အားရှစ်ရာကျော်တို့ဟာ တကွဲတပြားနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံပိုင် နက် နယ်မြေထဲဆီထွက်ပြေးဝင်ရောက်လာကြတယ်။ အဲ့ဒီကူမင်တန်တပ်ဖွဲ့ဟာ တရုတ်ပြည်မကြီးကနေ မြန်မာနိုင်ငံ၊ ထိုင်း၊ လောသုံးနိုင်ငံ ဆက်စပ်နေတဲ့ ခွဆုံ ရွှေတြိဂံဆီကအစ ပထမဦးဆုံးရောက်ရှိလာကြပြီး တရုတ်ပြည်မကြီးက ထွက်ပြေးလာကြတဲ့ နောက်ဆုံးအသုတ် ကူမင်တန်တပ်ဖွဲ့တွေဖြစ်ပါတယ်။ စစ်ရေးအရ ပြန်လည်စုစည်းလိုက်ကြတယ်။ ''ပြန်လည်သိမ်းပိုက်ဆန်းသစ်ရေး တပ်ဖွဲ့'' အလံကိုမြင့်မြင့်မားမား လွှင့်ထူလိုက်တယ်။ 

စီးပွားရေးလုပ်ငန်းအရ နယ်မြေခံ မြင်းကုန်တင်အဖွဲ့နဲ့ ပူးပေါင်းပြီး မူးယစ်ဆေးဝါး သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး၊ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားရေးဖြစ်တဲ့ ဘိန်းကုန်သွယ်မှုလုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းတွေမှာ ထိုင်ဝမ်နဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံဆီက ငွေကြေးနဲ့ စစ်လက်နက် ပစ္စည်းတွေ အကူအညီရကြပါတယ်။ ထိုင်ဝမ်အနေနဲ့ ''ပြည်မကြီးကိုပြန်လည် သိမ်းပိုက်ရေး'' အတွက် ရေလက်ကြားရဲ့တစ်ဖက်ကမ်းကုန်းမြေမှာ ကြွင်းကျန်ရစ် ခဲ့တဲ့ 'မျိုးစေ့' ငယ်လေးအပေါ်မှာ မျှော်လင့်ချက်တွေစုပုံလိုက်လေတယ်။ တစ်နေ့ တစ်နေ့ တစ်ချိန်ချိန်မှာ ယူနန်ကို တန်ပြန်ထိုးစစ်ဆင်ဖို့အကွက်ကို ချောင်းနေပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံကလည်း ဒီတပ်ဖွဲ့အင်အားနဲ့ တရုတ်မြန်မာ နယ်စပ်ကိုပိတ်ဆို့ဖို့ ကြံရွယ်လိုက်တယ်။ ဒီတပ်ဖွဲ့ကိုအသုံးချပြီး ကွန်မြူနစ်ဖြစ် တဲ့ တရုတ်ပြည်ရဲ့ အရှေ့တောင်အာရှအနီရောင်လွှမ်းရေးကို ကာကွယ်ဟန့်တား လျက်သား ဖြစ်သွားပါတယ်။ လီမီက သူ့တပ်ဖွဲ့အင်အားကို တိုးချဲ့လိုက်တယ်။ တိုးချဲ့မှုက အသစ်ဖွဲ့စည်းလိုက်တဲ့ မြန်မာ့ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ကြီးနဲ့ အင်အား ချင်း မတိမ်းမယိမ်း တောင့်တင်းလာပါတယ်။ လီမိရဲ့ စနစ်တကျ ဖွဲ့စည်းတည် ဆောက်ထားတဲ့ မြန်မာ့စစ်တပ်ရဲ့ ဝိုင်းရံချေမှုန်းမှုစစ်ဆင်ရေးကြီးနှစ်ကြိမ်ကို အောင်အောင်မြင်မြင် ဖြိုခွင်းနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ လီမိတို့အောင်ပွဲကြီး နှစ်ကြိမ် ရရှိ လိုက်တယ်။ မြန်မာတပ်တွေ ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်တိုက်ဖို့ကို ကြောက်ရွံ့သွားကြ တယ်။

နောက်ပိုင်းမှာ မြန်မာတပ်ဖွဲ့ဟာ တရုတ်ပြည်လွတ်မြောက်ရေး တပ် နီတော်နဲ့ပူးပေါင်းပြီး အပြုတ်နှံရေးစစ်ဆင်မှုကြီးဖြင့် ကူမင်တန်တပ်ကို တိုက်ခိုက် လေတယ်။ ဒီလိုပူးပေါင်းအတိုက်ခံရချိန်မှာ ထိုင်ဝမ်ရော၊ အမေရိကန်ပါ နိုင်ငံ တကာရဲ့ ဝေဖန်တိုက်ခိုက်မှုတွေက သူတို့အတွက် အရေးမလှတဲ့ အခြေအနေကို ဆိုက်ရောက်သွားပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကူမင်တန်တပ်ဖွဲ့ကို ဆုတ်ခွာခိုင်းလိုက် တယ်။ လီမိတပ်ဖွဲ့ အသုတ်နှစ်သုတ်ခွဲပြီး ထိုင်ဝမ်းဆီကို လေကြောင်းကနေ ဆုတ်ခွာလိုက်ရပါတယ်။ အမှတ် (၅) တပ်တော်ဗိုလ်ချုပ်တွမ်းရွှီးဝံတပ်နှင့် အမှတ် (၃) တပ်တော်ဗိုလ်ချုပ် လီဝံဟွမ်း တို့ရဲ့ အင်အားထောင်ဂဏန်းအတော်များ များကျန်ရစ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းဆီကိုဝင်သွားကြတယ်။ သူတို့ အများစုက ယူနန်ပြည်နယ်ဒေသသားတွေ ဖြစ်ကြတယ်။ ကူမင်တန်တပ်သား တွေဟာ ရောက်ရာဒေသမှာတင် အိမ်ထောင်ရက်သားကျသွားကြပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်းပဲ ထိုင်ဝမ်ဆီ မသွားလိုကြဘဲ ရောက်မြဲနေရာမှာပဲ အခြေချနေ ထိုင်ဖို့ရွေးချယ်လိုက်ကြတယ်။

ရှိရှိသမျှခွန်အားတွေ ဆုံးရှုံးသွားချေပြီ။ ပြည်မကြီးကို တိုက်ခိုက်သိမ်း ပိုက်ပြီး၊ နိုင်ငံတော်သစ်ကြီးကို ပြန်လည်တည်ထောင်မယ့်အိမ်မက်လည်း အစမကျန်ပျောက်ပျက်ကုန်ချေပြီ။ ကျွဲလူးတော့အနည်းဆုံး ရေတော့ပါချေမယ် လေ။ ဒီတပ်ဖွဲ့ဟာ ရွှေတြိဂံနယ်မြေမှာ ပြိုင်ဘက်ကင်းတဲ့ ဘိန်းကုန်သွယ်ရေး တပ်ဖွဲ့ကြီး အဖြစ်တည်ရှိနေလေတယ်။ သူတို့ မြင်းကုန်တင်တပ်ဖွဲ့ မြန်မာနိုင်ငံ ရှမ်းပြည်နယ်တောင်တန်းဒေသဆီက ဘိန်းတွေကိုသယ်ဆောင်လာကြပြီး၊ ရေ ကြောင်းနဲ့ ထိုင်းနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းဆီကို ပို့ဆောင်ကြပြန်တယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့ တပ်ဖွဲ့ အင်စပက်တော်ချုပ် ဗိုလ်ချုပ်ဖောင့်ရှီးယဲ့လွမ် ( ) ဆီကိုရောင်းချ လိုက်တယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံရဲ့တပ်ဖွဲ့က သူတို့ရဲ့မူးယစ်ဆေးဝါးရောင်းဝယ်ဖြန့်ဖြူး မှုကို အကာအကွယ်ပေးထားပါတယ်။ (၂၀) ရာခုခေတ် (၆၀) ခုနှစ် အစဦးပိုင်းမှာ တွမ့်ရှီးဝံ၊ လီဝံဟွမ့်တပ်ဖွဲ့ဟာ ရွှေတြိဂံမှာ ဘိန်းထွက်ရှိမှုရဲ့ ရာခိုင်နှုန်းပြည့်ကို ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ထုတ်လုပ်မှု ပမာဏကတန်ချိန်သုံးရာကနေ တန်ချိန် လေးရာရှိပါတယ်။ (ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မတိုင်ခင်က ရွှေတြိဂံဘိန်းထွက်ရှိမှုက တန်ချိန် လေးဆယ်ခန့်သာ ရှိပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ဘိန်းကုန်သွယ်မှုရဲ့ သုံးပုံတစ်ပုံရှိပါ တယ်။ ရွှေတြိဂံဟာ အရှေ့တောင်အာရှမှာ အရှိန်အဟုန် မြန်မြန်ထက်ထက် တူးယူပေါက်ထွက်လာတဲ့ အဖွံ့ဖြိုးဆုံး ဘိန်းအခြေစိုက်စခန်းကြီး ဖြစ်လာပါပြီ။

စစ်အေးကာလပြီးသွားတဲ့နောက် ကမ္ဘာ့စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေဟာ ရှုပ်ထွေးပွေလိမ်ကုန်ပါတယ်။ ကမောက်ကမ ရှုပ်ယှက်ခတ်မှုကို ပြန်လည်ပြီး ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းနေတုန်းမှာ သစ်လွင်တဲ့ကမ္ဘာ့အနေအထားက သပွတ်အူထဲကနေ မွေးဖွားလာလေတယ်။ လော၊ ထိုင်း၊ မြန်မာ သုံးနိုင်ငံစလုံး သြဇာအာဏာ သက်ရောက်မှုကင်းမဲ့ပြီး လျစ်လျူရှုထားတဲ့ ရွှေတြိဂံတစ်ကြောမှာ အကယ်၍များ အခြားနိုင်ငံရေးမျက်နှာစာရှိတဲ့ လူစုလူဝေးလည်းပဲ ကိုယ့်ဝမ်းစာ ကိုယ်ရှာ စားရမှာပါ။ ရွှေတြိဂံရဲ့ အနေအထားကတော့ တခြားလိုမျိုး မဖြစ်နိုင်ပါသလော။ နောက်ဆုံးအနေအထားကရော အခြားတစ်မျိုး တမည်ဖြစ်မလာနိုင်ပါသလော။

လီမိ ကူမင်တန်တပ်ဖွဲ့ ဒုတိယအကြိမ် ထိုင်ဝမ်ကို ဆုတ်ခွာကြပြီးတဲ့ နောက် လိုက်ပါမသွားတဲ့တပ်မှူးတပ်သားတို့ဟာ မြန်မာပြည်ထဲကို ဆုတ်ခွာလာ ကြတယ်။ ထိုင်းမြောက်ဘက်ပိုင်းဆီဝင်ရောက်ပြီး ထိုင်းအစိုးရထံမှာ လက်နက်ချ လိုက်တယ်။ ထိုင်ဝမ်ဘက်က သူတို့အတွက် ဘာ 'စေတနာ့ဝန်ထမ်း' မှုမျိုးမှ တာဝန်မယူတော့ပါ။ ထောက်ပံ့မှုတွေ ရပ်ဆိုင်းလိုက်တယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံပြည်သူ့ကာကွယ်ရေးတပ်အသွင်ပြောင်းလဲလိုက်တဲ့ သူတို့တပ်ဖွဲ့ဟာ ဆယ်နှစ်ကျော် ကာလအတွင်းမှာ ဘိန်းကုန်ကူးတဲ့ သက်မွေးဝမ်းကျောင်းကြရရှာတယ်။ ဘိန်း ကို အားထားပြီး စစ်အသုံးစရိတ်ကို ဖြေရှင်းရပါတယ်။ ၁၉၆၇ ခုနှစ်တုန်းက ဗိုလ်ချုပ်တွမ့်ရှီးဝံ သတင်းထောက်ကိုပြောခဲ့တာကတော့ ''ရာဇဝတ်သားကွန်မြူနစ် ဝါဒနဲ့ ကျုပ်တို့ရှေ့ဆက်ပြီး တိုက်ပွဲဝင်သွားကြရမှာပဲ။ တွန်းလှန်တိုက်ခိုက်ဘို့ဟာ စစ်တပ်ရှိဖို့လိုအပ်တယ်။ စစ်တပ်အတွက် လက်နက်လိုတယ်။ လက်နက်ဝယ်ဖို့ ပိုက်ဆံလိုတယ်။ ဟောဒီတောင်တန်းဒေသမှာ ပိုက်ဆံရစရာက တစ်လမ်းတည်း ရှိတယ်။ အဲဒီလမ်းက ဘိန်းပဲ။''

ကြွင်းကျန်ချန်ရစ်တဲ့ ကူမင်တန်တပ်ဖွဲ့ နောက်ဆုံးမြန်မာနိုင်ငံဆီ ဆုတ်ခွာလာပြီးတဲ့နောက်၊ ခြေကုပ်ယူထားတဲ့ရွှေတြိဂံမှာ သူတို့ရဲ့ခွန်အား တွေ တစတစဆုတ်ယုတ်လာတယ်။ ယခင်ကကျင်လည်ကျက်စားခဲ့တဲ့ နယ်မြေတွေကို တောပုန်းစားပြတွေ၊ နယ်မြေခံစော်ဘွားတွေ၊ မူးယစ်ဆေးဝါး ရောင်းဝယ်ဖောက် ကားတဲ့ မြင်းကုန်တင်အဖွဲ့ခေါင်းဆောင်တွေအသီးသီးက သိမ်းပိုက်စိုးမိုးကြတယ်။ ပေါ်ပီစိုက်ပျိုးမှုနဲ့ ဘိန်းကုန်သွယ်မှု အရှိန်အဟုန်ကိုတော့ နည်းနည်းလေးမှ လျှော့မချပါ။ ဒီလိုနဲ့ ဒီအဖွဲ့အစည်းအသီးသီးတို့ဟာ အသီးသီးပဲ မူးယစ်ဆေးဝါး ကုန်သွယ်မှုကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးလာရအောင် တစ်ဖက်က ကြိုးပမ်းရင်းတစ်ဖက်ကလည်း မိမိတို့ရဲ့အုပ်ချုပ်မှု ခိုင်မြဲလာအောင် အားထုတ်ကြိုးပမ်းကြရပါတယ်။ နယ် မြေအနေအထားကတော့ များပြားလှတဲ့အဖွဲ့အစည်းတွေက 'နဂါးအုပ်၌ ဦးစီး ဦးဆောင်သည့် နဂါးမင်းမရှိ' ဆိုတဲ့စကားရပ်အတိုင်း ဖရိုဖရဲနိုင်လွန်းလှပါတယ်။ 

မူးယစ်ဆေးဝါးဖြင့် အကြီး အကျယ်မြွော်ကားထောင်လွှားတဲ့ ခေတ်တခေတ်ကား သန္ဓေတည်မွေးဖွားလာချေလေပြီ။ 

အင်းစိန် အကျဉ်းထောင်မှ လွတ်မြောက် ပြီး ခါ စ တွင် တွေ့ရသည့် လော်စစ်ဟန်

ဒါကတော့ အမေရိကန် ဂျာနယ်ကနေ သမုတ်ခေါ်တွင်တဲ့ ''ဘိန်းဗိုလ်ချုပ်'' ရယ်လို့ ကမ္ဘာကျော်ပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ် တဲ့ လော်စစ်ဟန်ပါပဲ။ မူးယစ်ဆေးဝါးကုန်ပစ္စည်းကို ကဏ္ဍပိုင်း ခြားလိုက်မယ် ဆိုရင် နှစ်ဆယ်ရာစုခေတ် (၆၀) နှစ်ဟာဖြင့် ''လော်စစ်ဟန်ခေတ်'' ရယ်လို့တွင် ကျယ်လာပါတယ်။

ရွှေတြိဂံမူးယစ်ဆေးဝါးသမိုင်းကြောင်းမှာ ''လော်စစ်ဟန်ခေတ်'' ရယ် လို့ထွန်းပေါ်လာပါတယ်။ ရှေ့ပိုင်းမှာဖော်ပြခဲ့တဲ့ ကူမင်တန်အြွကင်း အကျန် တပ်ကြီး စိုးခဲ့တဲ့ကာလကိုပဲဖြစ်ဖြစ်၊ နောက်ပိုင်းကာလတွေမှာ အမွေဆက်ခံတဲ့ ခွန်ဆာခေတ်ကာလပဲဖြစ်ဖြစ်၊ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်လိုက်ရင်တော့ လောစစ်ဟန်ခေတ်ရဲ့ အချိန်ကာလက အင်မတန် တိုတောင်းလှပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်းပဲ အနှစ်သာရ အပိုင်းကဖြင့် သူ့ခေတ်သူ့အခါမှာ တစ်ခေတ် ပြောင်းခဲ့တယ်လို့ပဲ ဆိုရမှာပါ။

လော်စစ်ဟန်လက်ထက်မှာ ဘိန်းစိမ်းကို ရှေးဓလေ့ထုံးတမ်းအရ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရုံကလေးကို နိဂုံးချုပ်ဇာတ်သိမ်းပစ်လိုက်ပါတယ်။ ခေတ်မီ ဆန်းပြားတဲ့ ဟီးရိုးအင်း ထုတ်လုပ်ခြင်းဖြင့် မူးယစ်ဆေးဝါးခေတ်သစ်တစ်ခုကို စတင်လိုက်ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ကြီးမားလွန်းလှတဲ့ ဧရာမဟီးရိုးအင်း ပြု ပြင်ထုတ်လုပ် မှုစက်ရုံကြီးကနေ သန့်စင်မှုနှုန်းထား (၄၀%)ရှိတဲ့ 'ကိုးသုံးလုံးတံဆိပ်' ဟီးရိုး အင်းကို ထုတ်လုပ်လိုက်တယ်။ သူ့ရဲ့အုပ်စုက ယခင်လူတွေကို ကျော်လွှား နိုင်ခဲ့တယ်။ ပေါ်ပီပင်စိုက်ပျိုးမှု၊ သိမ်းဆည်းဝယ်ယူမှု၊ ပြုပြင်မွမ်းမံမှု၊ မူးယစ် ဆေးဝါးကုန်ပစ္စည်းတွေ ကမ္ဘာမြေအသီးသီးဆီ ပို့ဆောင်ရောင်းချတဲ့ ကွန်ယက် ဖြင့် ကိုဖြန့်ကျက်နိုင်မှုတွေကို စနစ်တကျဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။

ယခုဒီနေရာမှာ 'ဘိန်းဗိုလ်ချုပ်' သရုပ်ဆောင် ကပြခဲ့တဲ့ အလှည့် အပြောင်းနဲ့ ပြည့်ဖုံးကာချခဲ့ရတဲ့အကြောင်းချင်းရာ ဇာတ်လမ်းဇာတ်ကွက်ကို အကျဉ်းချုန်းပြီး ရှင်းလင်းပြောပြလိုပါတယ်။ ၁၉၆၁ ခုနှစ်မှာ လီမိတို့တပ်ဖွဲ့ထိုင်ဝမ် ကျွန်းဆီကို ဒုတိယအသုတ် ဆုတ်ပေးခဲ့ပြီးတဲ့နောက် မြန်မာနိုင်ငံ ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့် ပေါ်မှာ ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်အပါအဝင်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်တဲ့ အမျိုး သား လွတ်မြောက်ရေး လက်နက်ကိုင်တိုက်ပွဲတွေ တဟုန်းဟုန်းတောက်လောင် နေပါတယ်။ မြန်မာအစိုးရကနယ်မြေအသီးသီးမှာ ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ဆယ်ဖွဲ့ ကျော်ကို ဖွဲ့စည်းပေးပြီး အစိုးရ ဆန့်ကျင်တဲ့ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့နှင့် ရင်ဆိုင် တိုက်ခိုင်းပါတယ်။ 

အကျဉ်းကျခံရတာ မကြာလှသေးတဲ့ လောစစ်ဟန်ဟာ မြန်မာအစိုးရရဲ့ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်နဲ့ ပြန်လွတ်မြောက်လာပါတယ်။ အစိုးရ ကသူ့ကိုကာကွယ်ရေးတပ် ဖွဲ့ခွင့်ပေးလိုက်တယ်။ နှစ်အတန်ကြာပြီးတဲ့နောက်၊ ကျိုးနွံစွာဆောင်ရွက်နိုင်တာကြောင့် မြန်မာအစိုးရက လော်စစ်ဟန်ကို ကိုးကန့် ခရိုင်ပြည်သူ့ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် အမိန့်ပြန်တမ်းခန့်အပ်လိုက်တယ်။ ၎င်းရဲ့လက်နက် ကိုင်တပ်ဖွဲ့အင်အားဟာ ရာဂဏန်းကနေ (၁"၅၀ဝ)အထိတိုးချဲ့လာပါတယ်။ တပ်ဖွဲ့ကို ခေတ်မီအမေရိကန်လုပ်လက်နက်တွေ တပ်ဆင်လိုက်တယ်။ လော်စစ် ဟန်ခေတ်ဆီ ပြန်လည်ရောက်လာပြန်ပါပြီ။ သူထောင်နန်းမစံခင်တုန်းက ရှေး ရိုးဟောင်းဘိန်းထုပ်လုပ်မှုမှာသာ အာရုံစိုက်မနေတော့ပါ။ နှစ်ဆယ် ရာစုရဲ့(၇၀)ခုနှစ်အစဦးပိုင်းမှာ အထွတ်အထိပ်ရောက်လာအောင် လော်စစ်ဟန်စီမံအုပ်ချုပ် လေတယ်။ ရွှေတြိဂံ ဘိန်းထုတ်လုပ်မှုရဲ့သုံးပုံတစ်ပုံကို သူထိန်းချုပ်ထားလိုက် တယ်။

 မြန်မာအစိုးရကသူ့ကိုလက်နက်ကိုင်ဒုတ်အဖြစ်အသုံးချလေတယ်။ သူကလည်းဒီအသုံးချမှုကို ပြောလိုက်ပြီး အစိုးရကို ပြန်အသုံးချလေတယ်။ သူ့လုပ်ငန်းတွေကြီးကျယ်လာတယ်။ ဒါကအစိုးရပိုင်းနှင့် ဆက်စပ်နေတဲ့ လော် စစ်ဟန်ရဲ့အပိုင်းပါ။ အခြားအပိုင်းတွေမှာလည်း လော်စစ်ဟန်ရဲ့ ကြိုးပမ်းမှုတွေ ရှိပါသေးတယ်။

လော်စစ်ဟန်ဟာ မလွှဲမရှောင်သာဘဲ အစိုးရဆန့်ကျင်တဲ့လက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့တွေနဲ့လည်း အကျိုးတူပေါင်းသင်းရပါသေးတယ်။ အကျိုးတူ မဟာမိတ် အဖွဲ့သစ်တွေနှင့်လက်တွဲလုပ်ကိုင်ပါတယ်။ တစ်ဖက်ကလည်း ဒီလက်နက်ကိုင် တပ်ဖွဲ့တွေက သူ့ရဲ့ မူးယစ်ဆေးဝါးကုန်သည်တပ်ဖွဲ့ကို အကာအကွယ်တွေပေး ကြ ပါတယ်။ တစ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းကို သူ့အကျိုးအမြတ်တွေ ခွဲပေးရပါတယ်။ ဒါကို အစိုးရက သိရှိသွားတယ်။ ၁၉၇၃ ခုနှစ်မှာ တပ်အင်အား အလုံးအရင်း စေလွှတ်ပြီး သူ့ရဲ့ဟီးရိုးအင်းထုတ်လုပ်တဲ့ စက်ရုံကိုတိုက်ခိုက်ဖျက်ဆီးလိုက်တယ်။ လော်စစ်ဟန် ထိုင်းပိုင်နက် နယ်မြေဘက်ဆီ ကူးသွားပါတယ်။ ထိုင်း ဘက်မှာ ခိုလှုံနေပါတယ်။ ထိုင်းဘက်ကသူ့ကိုဖမ်းပြီး မြန်မာအစိုးရလက်ထဲအပ်နှံ လိုက်တယ်။ မြန်မာအစိုးရက လော်စစ်ဟန်ကို သေဒဏ်ချမှတ်လိုက်တယ်။

လော်စစ်ဟန်ပင်ကိုယ်သဘာဝက နိုင်ငံရေးကနေပေါ်ပေါက်လာတဲ့ လူတစ်ယောက်ပါ။ သူ့ရဲ့စီးပွားရေး အကျိုးအမြတ် ရုတ်တရက် အံ့မခန်း ထိုး တက်လာရတဲ့အကြောင်းအရင်းတွေရှိနေပါတယ်။ သူ့မှာ နိုင်ငံရေးအကာအရံ တွေရှိလာတယ်။ အဲဒီအကာအရံတွေ သူ့မှာ ရှိလာပြီးတဲ့ နောက်ပိုင်းမှာ တကယ့် တကယ်တော ့ပိုမိုကြီးမားတဲ့နိုင်ငံရေးမှာ ဖေးမပြီး၊ ကာကွယ်စောင့်ရှောက် ပေးမယ့် အဆောက်အအုံကို သူရှာမတွေ့ပါ။ ဒီလိုနဲ့ သူ့အုပ်စုဟာ နိုင်ငံရေး ဘဝလမ်းကြောင်းမှာ တိမ်မြှုပ်လျှောဆင်းသွားရလေတယ်။

ရွှေကြိဂံဟီးရိုးအင်းဟာ 'လော်စစ်ဟန်ခေတ်' မှာ လျှမ်းလျှမ်းတောက် ထွန်းကားလာပါတယ်။ ဒါဟာလည်း ကြီးမားတဲ့ နောက်ခံကားချပ်ကြီး ရှိနေပါ တယ်။

လောနိုင်ငံမှာဖြစ်ခဲ့တာပါ။

(ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်)